Laboratorium zaawansowanej elektroniki i automatyki 116

 Laboratorium zaawansowanej elektroniki i automatyki 116

 Firmy polskie i zagraniczne w Polsce potrzebują głównie sprawnych fizycznie pracowników młodych i co najwyżej w średnim wieku.
Tymczasem polskie społeczeństwo się starzeje i wymiera a trend wymierania mocno przyspiesza w ostatnich latach. W 3 lata od końca 2020 roku ubyło aż 630 tysięcy osób.
GUS miał 3 scenariusze możliwej liczby urodzeń: niski, średni i wysoki. Już rok 2023 był gorszy od najgorszych przewidywań.
Obecnie scenariusz wysoki przewiduje ludność Polski w 2060 na poziomie 34,8 mln, średni 30,9 mln a niski 26,7 mln.
Mimo tych prognoz i bardzo dużej ilości pustostanów nadal twierdzi się że w Polce brakuje milionów mieszkań
Największy ubytek ludności w liczbach bezwzględnych prognozowany jest w regionach:
śląskim, łódzkim i lubelskim. Kto tam nie kupił mieszkania jako inwestycji do zabezpieczenia na emeryturę... przegrał życie ? Na pewno ?
Automatyzacja jest droga i zautomatyzowane linie produkcyjne wytwarzają zysk dla swoich właścicieli a nie dla polskich emerytów.

 Kraje peryferyjne sprzedają zachodniemu kapitałowi swoją Tanią Siłę Roboczą. Inwestorów interesuje to ile muszą za godzinę pracy zapłacić euro czy dolarów a waluta kraju peryferyjnego ich mało obchodzi. Aby siła robocza była tania, tania musi być lokalnie podstawowa żywność, mieszkanie i energia.
Zboże w ilościach hurtowych ma cenę światową ale rozpiętość ceny chleba w świecie jest ogromna. Im większe PKB PC tym droższe jest pieczywo wypieczone ze zboża często kupionego na rynku światowym czyli z ogólnie tego samego zboża. Strona https://www.cenynaswiecie.pl/porownanie-ceny-chleba-na-swiecie,1/  podaje ze najdroższy bochenek chleba jest w Lichtenstein za 26.28 złotych ( równowartość ) a najtańszy w Libanie za 0.18 złotego.
 Praca w krajach peryferyjnych jest szalenie tania i nie opłaca się tam automatyzacja. Inwestorzy są przyzwyczajeni do taniej pracy i gdy ona drożeje przenoszą się tam gdzie jest tanio a takich miejsc w świecie jest nadal dużo lub automatyzują produkcje w kraju macierzystym.
Zatem sprzężenia zwrotne w gospodarce  peryferyjnej powodują  że kraj na pewno za wysoko się nie rozwinie. Gdy rozwija się i praca drożeje inwestorzy się wynoszą co generuje kryzys.
Czasem decyzja o przeniesieniu jest trudna i to może trochę Polskę ratować.  

 W  2024 roku po rekordowej podwyżce o 21,5 % po raz pierwszy w historii płaca minimalna w Polsce wynosi prawie 1000 euro, a po 1 lipca po kolejnej podwyżce tą wartość przekroczy.
W Bułgarii ustawowe minimum wynosi równowartość 477 euro, w Czechach 764, na Słowacji 750, w Rumunii 663, w Łotwie 700, na Litwie 924, na Węgrzech 683, w Chorwacji 840 , w Grecji 910, w Portugalii 957, na Malcie 925 i w  Cyprze  1000 euro. Większe  stawki niż w Polsce są m.in.  w Hiszpanii 1 323, Słowenii 1 304, Belgii 1 994, Niemczech 2 049 , Irlandii 2 146, Holandii 2 183 i  Luksemburgu 2 571.
Zatem polska płaca minimalna jak  na pokomunistyczne dziadostwo jest bardzo wysoka.
Z ostatnich raportów Polskiego Instytutu Ekonomicznego i BGK wynika, że już pod koniec 2023 roku, w okresie słabej koniunktury, koszty pracownicze stanowiły główną barierę rozwojową dla aż 67 % badanych przedsiębiorstw. Innym problemem firm jest też droga energia.

 Gospodarka w Polsce ( rodzima i zachodnia ) jest wtórna, nieinnowacyjna i oparta na wielkiej liczbie mało efektywnych ale tanich pracowników. Automatyzacja się tu nie opłacała. Per capita mamy 15 razy mniej robotów niż Korea. W Polsce jest około 27 tysięcy robotów przemysłowych, z reguły dość wiekowych, a rocznie przybywa ich  3,5 tysiąca. Niemcy mają około 290 tysiąca robotów i 2022 roku zamontowali  25,6 tysiąca nowych urządzeń.  W tym samym czasie Czesi zamontowali 2,8 tysiąca nowych robotów.

 Doświadczenia ze świata wskazują na to że państwo winno być właścicielem wszelkiej infrastruktury bowiem prywatny monopol i oligopol jest jeszcze gorszy niż państwowy. „Z deszczu pod rynnę”
W Polsce o synekurze w państwowej firmie okradającej Polaków decyduje:
1.Rodzina
2.Chody, plecy, podwieszenia w partii rządzącej
3,4,5,6,7,8,9 Znajomości
10.Kwalifikacje.

W sektorze energetycznym [2024] zmieniana jest najwyższa kadra managerska. W największym „multikoncernie” na kandydatów zgłosiła się podobno rekordowa liczba 260 osób ! Kwalifikacje jak zawsze są nieważne. Procedura przeciąga się a przesłuchania trwają i trwają.
Można by pytać o mityczny model finansowania energetyki jądrowej w Polsce albo o to co zrobić z górnikami (którym się należy ) i ich czarnym „złotem”!

 Orlik to program rozpoznawczego drona bardzo długo „realizowany” przez Polską Grupę Zbrojeniową. Za 800 mln złotych miano dostarczyć 8 systemów z 40 prostymi dronami. Obecnie [2024] opóźnienie dostawy wynosi 3 lata ale za to wzrósł koszt do ponad miliarda.
Maksymalna masa startowa płatowca wynosi 90 kilogramów, zaś udźwig poniżej 20 kg.  
Założona prędkość przelotowa samolociku była w przedziale między 120 a 180 km/h. Promień działania ograniczony systemem łączności to maksymalnie 150 km a realnie 80 km od stacji bazowej.
Czyli 5,5 mln dolarów za małego prostego drona napędzanego silniczkiem tłokowym od motocykla ! Lepsze 8 zestawów RQ-21A Blackjack (po 5 dronów w zestawie) kosztowałoby mniej niż 310 mln zł i dawno byłyby dostarczone.
„Oczekuję natychmiastowej realizacji kontraktu na dostarczenie dronów Orlik dla polskiej armii przez Polską Grupę Zbrojeniową i konsorcjum, które powstało” - oznajmił minister obrony Władysław Kosiniak-Kamysz. Wojsko utraciło już cierpliwość w tej sprawie.
To raczej nie było zamówienie – to był sponsoring ! To kolejny państwowy „Miś”
Gdzie jest prokuratura ? Czemu synekuranci nie gniją w więzieniu ?
 Na razie nic nie wskazuje na chęć Rosji atakowania Polski ale gdy Polska podejmie działania zbrojne przeciw Rosji to przegramy przez korupcje na własne życzenie !

 Poziom produkcji i konsumpcji, dobrobyt i długość życia zawsze w analizach odnosimy do innych krajów bo przecież świat się rozwija i nie stoi w miejscu.
Obecnie niepokój wywołuje Zielona Rewolucja (Energetyczna) i ceny energii.
W bogatych krajach wysoka była i jest  produkcja Energii Elektrycznej per Capita.
Rok / Udział Polski w produkcji światowej energii elektrycznej / Miejsce w świecie
1970 1.3% - 10, 1980 1.5% - 11, 1993 1.1% - 19, 2015 0.7% - 23,  2021 0.6% - 28.
III RP spada w  energetyczny niebyt !

 Wszystkie obecne kraje uprzemysłowione produkowały kiedyś lub dziś produkują dużo stali. Budowaną gospodarkę i infrastrukturę trzeba było lub teraz trzeba nasycić ogromną ilością stali. Stal jest też eksportowana w tanich i drogich wyrobach.
 To samo co z energią elektryczną.
1970 % 2% - 10,  1980 2.7% -7,  1993 1.5% - 17,   2015 0.6% - 19,  2021 0.4% - 22.
Mocno spadliśmy. Więcej stali niż „Polska” ( huty kupili Hindusi ! ) wyprodukowała w  2023 roku  produkowała w PRL tylko jedna Huta im. Lenina. Co gorsza z powodu drogiej energii i pozwoleń emisyjnych kolejne sprywatyzowane huty będą likwidowane.
Czołg składa się głównie ze stali ale III RP bardzo przepłaca za drogo importowane czołgi.  

 Filtr LC stosujemy na wyjściu wzmacniacza z modulacją PWM oraz na wyjściu regulatora impulsowego napięcia. Łatwo jest tu o zakłócenia i drgania subharmoniczne.
Optymalizowany układ służy do  zasilania mocy układów scalonych. Ma zapewnić w szerokim paśmie częstotliwości  jak najmniejszą impedancje  zasilania i separacje od źródła zasilania. Role niechcianych indukcyjności spełniają ścieżki płyty drukowanej PCB.
Tematy te będę podjęte później.
 
Specyficzny „filtr” sieciowy stosujemy do zasilania invertera PWM i zasilacza impulsowego SMPS. Ma ona zapobiec wnikaniu do sieci zasilającej zakłóceń wytwarzanych przez klucze mocy.
O ile ceny kluczy mocy i całych zintegrowanych mostków trójfazowych stoją ( a jest światowa inflacja ) lub jeszcze spadają to ceny elementów L i C filtrów sieciowych nie spadają a rosną !  

 Idealny filtr LC ma w paśmie przepustowym przepuścić sygnał a w paśmie zaporowym sygnał w całości odbić czyli jego wejściowa impedancja ma być zerowa, nieskończona lub ma to być czysta reaktancja o dowolnej wartości.
 Współcześnie w systemach radiowego przesyłania informacji znaczenie selektywnych filtrów LC - IF znacznie spadło ale nadal są one używane w wejściowym stopniu RF do tłumienia sygnału lustrzanego oraz wszędzie do dopasowania impedancji. Selektywność zapewniają głównie  filtry SAW i filtry cyfrowe.  
Aproksymacje dolnoprzepustowego filtru eliptycznego ( nazwa ze sfery anglosaskiej ) opracował Niemiec Wilhelm Cauer ( 1931 podczas pracy w USA ! ) i stąd w sferze niemieckojęzycznej nazwa filtr Cauera. Genialny Sydney Darlington z Bell Laboratories wypracował metodę wyliczenia wartości elementów filtru LC z aproxymującej transmitancji. Na początku lat sześćdziesiątych z użyciem komputerów sporządzono obszerne tablice ( wielość kombinacji parametrów ) dla wartości L i C filtrów eliptycznych. Przykładowo Bieguny filtry Butterwortha leżą na okręgu a dla aproxymacji Tschebyshewa I rodzaju na elipsie. Niestety nie ma takich prostych prawidłowości (na rysunku na płaszczyźnie zespolonej są cztery bieguny) dla filtru eliptycznego i ich matematyka jest trochę trudniejsza. Zera filtru eliptycznego ( na rysunku dwa podwójne zera ) są czysto urojone tak samo jak dla aproxymacji Tschebyshewa II rodzaju.

Filtr eliptyczny ma znacznie większa selektywność niż filtry bez Zer i filtr Tschebyshewa II rodzaju z zerami ale ma koszmarnie duże zniekształcenia fazy i konieczne było stosowanie kłopotliwych korektorów fazy.

W dolnoprzepustowym eliptycznym filtrze  LC Zera powstają jako rezonans równoległy w gałęzi wzdłużnej - jest to dodatkowy kondensator równoległy do L w topologi filtru bez zer a jako rezonans szeregowy dodatkowa L jest w szereg z poprzecznym C.
Zera w filtrach LC najczęściej  realizowane są jako rezonans równoległy gałęzi wzdłużnych  dlatego że do realizacji zera wystarczy dodać tańszy z reguły niż indukcyjność kondensator. Realizacja Zera jako rezonans szeregowy gałęzi poprzecznych wymaga dodania kosztownej indukcyjności.

Każdy kondensator ma szeregową indukcyjność i rezonans powyżej którego ma charakter indukcyjny. 
Każda indukcyjność ma rozłożona pojemność dającą conajmniej rezonans równoległy i przy większej F rezonans szeregowy i dalej quasi równoległy.
 Układ mający konfiguracje L i C jak filtr eliptyczny może nie mieć charakterystyki filtru eliptycznego a tylko jego topologie.
 Filtr środkowoprzepustowy  LC pośredniej częstotliwości IF do odbiornika TVC Zera ( w żargonie pułapki ) miał co najmniej na nośnych  wizji i fonii sąsiednich kanałów czyli tam gdzie widmowa gęstość zakłóceń była szczególnie duża. Optymalizacja filtru wymagała jednak użycia programów komputerowych.
 Filtr SAW też ma Zera w tych miejscach ale Zer ma dużo podobnie jak filtr FIR.

Ilość produkowanych inverterów PWM szybo rośnie a w każdym z nich (i w każdym zasilaczu impulsowym SMPS ) jest „filtr” przeciwzakłóceniowy LC EMC. Praktycznie każde urządzenie elektroniczne ma zasilacz impulsowy – często o sporej mocy. 
W tym „filtrze” oczywiście chcemy pozytywnie zgrać rezonanse szeregowe kondensatorów jako Zera i rezonanse  równoległe dławika/dławików  jako Zera i pokryć zerem jednego z  kondensatorów szkodliwy rezonans szeregowy dławika przy dużej częstotliwości.   
Jeśli nie wykażemy wystarczającej inteligencji to z laboratorium certyfikującego EMC po nietanim badaniu otrzymamy informacje że urządzenie nie spełnia wymagań norm !
Przy użyciu programu symulacyjnego i własnych sprawdzeniach test na 99% będzie pozytywny i zbędne będzi przeprojektowanie układu.

  Dlaczego użyto cudzysłowu dla słowa „filtr” ? Filtr LC ma założoną charakterystykę  częstotliwościową w paśmie przepustowym i zaporowym tylko i wyłącznie przy właściwych rezystancjach dopasowujących źródło sygnału  i odbiornika. Przy dowolnych rezystancjach charakterystyka ogromnie odbiega od założonej szczególnie w paśmie przepustowym !
Filtr EMC jest totalnie niedopasowany na wejściu i wyjściu i żądamy tylko aby tłumił sygnał powyżej pewnej częstotliwości. Warto jednak sprawdzić czy w układzie nie wzmacnia on zakłóceń poniżej pasma „zaporowego” !  

Dla filtru do invertera PWM dużej mocy ceny dławika i kondensatorów są wysokie i filtr trzeba optymalizować. Tam gdzie miejsce jest drogie ważny jest wybór materiału magnetycznego rdzenia dławika. Obudowany sieciowy filtr trójfazowy do invertera na prąd  180 A kosztuje hurtem 800 dolarów !

Filtr ma tłumić zakłócenia symetryczne X i asymetryczne Y i siłą rzeczy ich kombinacje.
Na rysunku pokazano typową konfiguracje filtru sieciowego.

Pokazano trzy tłumienia tego filtru. Doskonale widać Zera wprowadzane przez rezonanse dławika i kondensatorów X i Y.

 Zakłócenia Asymetryczne czyli Common lub Y powstają dzięki rozłożonej „pojemności” ( są to realnie zjawiska falowo – rezonansowe  ) między uzwojeniami pierwotnym i wtórnym transformatora SMPS oraz napięciom między nimi i pojemności uzwojeń silnika do stalowego rdzenia.
Transformator konwertera Flyback musi mieć bardzo małe indukcyjności rozproszenia i z reguły ma sekcjonowane uzwojenia. Dlatego pojemności między uzwojeniami są znaczne. Transformator konwertera LLC ma małe pojemności między uzwojeniami pierwotnym  a wtórnymi.
„Pojemność” transformatora  tworzy dzielnik napięcia z pierwszym (i często jedynym). kondensatorem Cy łączącym izolowaną GND urządzenia i lokalną „GND” zasilacza sieciowego połączoną pośrednio z siecią zasilającą. Pojemność kondensatora Cy ( o napięciu testowym 3600 Vac ) jest ograniczona wielkością wprowadzanego prądu upływu. Z reguły jest w granicach 1-4.7 nF ale w inwerterach trójfazowych bywa dużo większa. Jego szeregowy ( wraz ze ścieżkami PCB do transformtora ) rezonans jako Zero winien „przykryć” szkodliwy rezonans dławika Common.  

W silnikach zakłócenia Y powstają dzięki  pojemności uzwojeń silnika zasilanych z invertera  do stalowego rdzenia silnika i napięć między uzwojeniami a rdzeniem. 

 
Sprawdzenie
1.Jakie proporcje wymiarów ma ciasna powietrzna wielowarstwowa cewka cylindryczna dla osiągnięcia z danej długości drutu (zakładając pełne warstwy ) maksimum indukcyjności L  a jakie dla osiągnięcia maksimum dobroci Q ?

2.Narysuj  układy do  pomiaru  tłumienia wnoszonego przez  dławik Common dla zakłóceń Common i Differential.

3.Do optymalizacji filtrów potrzebujemy prostych modeli realnych kondensatorów i indukcyjności z ich rezonansami i realną impedancją. Producenci czasem dają takie modele. Zloozne są modele kondensatorów elektrolitycznych.
Na wykresie zgrubnie i trochę błędnie ( przykładowo - za duża jest impedancja kondensatora 2.2 uF przy F=100 KHz ) pokazano częstotliwość rezonansu szeregowego kondensatorów MKP na napięcie 630 V dla pojemności od 2.2 nF do → 2.2 uF i ich Z(f) (dla 2.2 nF i 2.2 uF ) i ESR dla pojemności pomiędzy skrajnymi. Wykresy wprost wynikają z pojemności Ls stałej dla wszystkich pojemności i ESR.

-Ustal wartości modelu kondensatorów tej rodziny i korzystając z niego dodaj na takim wykresie krzywe dla pozostałych pojemności w zakresie 2.2nF...2.2 uF w szeregach E6 

4.Na rysunku pokazano tłumienie  w modach Y i X dławików rodzaju  Common  rodziny 5200 (pdf) Muraty. Trzecia cyfra w oznaczeniu ( plus zero w ostatnim typie ) to indukcyjność Y czyli mają indukcyjność 3,5,7,10 mH.
Są wykonane na rdzeniu toroidalnym o średnicy 22 mm. Im mniejsza indukcyjność dławika tym większy dopuszczalny prąd pracy i większa jest częstotliwość rezonansu równoległego Y z dużym tłumieniem.  
Wykres jest niestety tylko do częstotliwości  20 MHz i dla typów o indukcyjności  3 i 5 mH nie ma w tym zakresie F rezonansów wysokoczęstotliwościowych ale na wzór dławika 10 mH każdy ma  dla Y paskudną para rezonansów szeregowego (ca 11 MHz) i dalej quasi równoległego (ca 18 MHz). 
Cienką linią pokazano impedancje różnicową X i oczywiście występują tu rezonanse.

-Sporządź model indukcyjności Y dla tej rodziny i z jego pomocą wykresy impedancji
-Sporządź model indukcyjności X dla tej rodziny i jego pomocą wykresy impedancji

5.Jaka jest dla małych częstotliwości mierzona pojemność uzwojeń typowego silnika asynchronicznego o mocy 10 KW ?
Jaka jest orientacyjnie w zakresie 0.15 - 30 MHz najmniejsza impedancja  od zacisku fazy silnika asynchronicznego 10 KW połączonego w gwiazdę do stalowego rdzenia i obudowy ?

6.Sztuczna sieć służąca do pomiaru zakłóceń przewodzonych wprowadzonych do sieci może też mierzyć ważoną sumę zakłóceń X i Y. Jakie wagi ma ta suma ?   

Cwiczenie
1.Szeregowa indukcyjność kondensatorów generalnie rośnie z wymiarem kondensatora. Producent może na przykład podać że wynosi ona 8-10 nH na każdy cm  wymiaru kondensatora powiększonego o długość wyprowadzeń. Zatem model kondensatora do optymalizacji filtru jest prosty.
Producent podaje  że użyty w ćwiczeniu kondensator poliestrowy 220 nF/630V z krótkimi wyprowadzeniami ma częstotliwość rezonansu szeregowego około 2.3 MHz a ESR wynosi wtedy około 40 mOHm.
Do wyjścia funkcyjnego generatora sygnału ( tu sinusoidalnego ale niezbyt czystego ) o oporności 50 OHm i amplitudzie sygnału 20 Vpp dołączono ten kondensator z pełnymi wyprowadzeniami ( stąd niższa częstotliwość rezonansowa ) i do niego oscyloskop. Najmniejszą amplitudę przy rezonansie szeregowym sygnału uzyskuje się przy F=2.13 MHz i amplituda circa wskazuje na podobny ESR jak podaje producent. Ale sygnał jest zniekształcony harmonicznymi (też asymetryczne) a ponieważ jest to filtr środkowozaporowy harmoniczne są znacznie mniej tłumione co utrudnia ustalenie częstotliwości rezonansu  i ocenę ESR. 

Gdy generator funkcyjny przełączymy na sygnał prostokątny mocno zniekształcone napięcie na kondensatorze staje się znacznie większe ale nie na tyle na ile można by się spodziewać. Oscyloskop podaje że częstotliwość mocno zniekształconego sygnału wynosi 6.39 MHz czyli dominuje tu 3 harmoniczna.
Amplitudy harmonicznych w szeregu Fouriera w symetrycznym sygnale prostokątnym maleją jak 1/N. Gdy liniowe zbocza mają niezerowy czas narastania/opadania to sygnał jest trapezoidalny przechodząc na koniec spowolnienia zboczy w sygnał piłokształtny gdzie harmoniczne maleją ja 1 / N^2.  Harmoniczne w sygnale trapezoidalnym są dodatkowo temperowane (patrz podręcznikowe tablice z rozwinięciami w szereg Fouriea ale sinx/x nie zawsze jest czytelnie podany ) funkcją six/x. Wszechstronne zastosowanie tej funkcji sinx / x omówiono w: 
https://matusiakj.blogspot.com/2019/11/pe-funkcja-sin-x-x-w-widmach-sygnaow.html
https://matusiakj.blogspot.com/2019/10/pe-harmoniczne-pradow-urzadzen-archiwum.html  
Zbocza sygnału prostokątnego z generatora jednak nie rosną liniowo ale przypominają odpowiedź aperiodycznego dolnoprzepustowego filtru II rzędu na skok i wyższe harmoniczne pewnie są jeszcze mocniej temperowane.
-Z czasu i sposobu narastania zboczy sygnału „prostokątnego” z generatora w obrazie oscyloskopu przy F=2.13 MHz oceń od jakiej częstotliwości jest temperowanie harmonicznych funkcją sinx/x  i procentową  wielkość harmonicznych. Skonfrontuj to z oscylogramem napięcia na kondensatorze. 
 
Z kondensatorem polipropylenowym 220 nF ( jego indukcyjność szeregową 20 nH można tu pominąć ) o dużej dobroć połączono szeregowo różne przewody o długości 157 cm  w kształcie koła o średnicy 50 cm. Z cienkim drutem rezonans szeregowy jest tu przy częstotliwości circa 238 KHz. Ale częstotliwości rezonansowe i maksymalne tłumienie zależą od użytego przewodu a w szczególności  Litz-y 
-Jaki wpływ na L i Q cewki na rodzaj użytego przewodu ?
-Skonfrontuj faktyczną wartość indukcyjności i dobroci tej cewki z wzorami dla cewki jednowarstwowej jednozwojowej. Z czego wynikają pewne rozbieżności ?

2.Gdy między wyjście generatora funkcyjnego ( ten co wcześniej, jako sinusoidalny ) a wejście oscyloskopu ( przełączony na dopasowanie 75 Ohm ) włączymy indukcyjność Y - Common miniaturowego dławika sieciowego Common ( pdf - katalogowo indukcyjność Y wynosi przy F=1 KHz 10 mH a faktycznie wynosi 11 mH, o sekcjonowanym uzwojeniu, rdzeń quasi UU ) to uzyskany dzielnik pozwala ocenić impedancje dławika i jego katalogowe tłumienie. Użyty miniaturowy dławik ma  dużą impedancje w zakresie częstotliwości rozproszonego quasi „rezonansu” równoległego 500 - 900 KHz  Impedancja Y dławika daje tu tłumieni ca 52 dB i niewiele zmienne w tym zakresie częstotliwości co jest pozytywnym skutkiem sekcjonowania uzwojenia.
Przy częstotliwości 900 KHz z sygnałem prostokątnym sygnał za dławikiem jest zniekształcony i szczyty ma dwukrotnie większe niż dla sygnału sinusoidalnego. Producent podaje że minimum tłumienia  jest przy 13 MHz a za nim słabe maksimum przy 22 MHz. 

-Sporządź jak najprostszy model indukcyjności Y dający tu zgodność z parametrami, wykresem i z oscylogramami dla sygnału prostokątnego.

Konstrukcyjnie sekcjonowanie uzwojeń dławika Common wymaga tu dodania na karkasie podziałów co trochę komplikuje formą wtryskową i powiększa koszta karkasu oraz zmniejsza ilość możliwej do umieszczenia na karkasie miedzi. Odrobinę bardziej jest złożony program kontrolny automatycznej maszyny uzwajającej. Koszty są więc niewielkie.    
-Wytłumacz dlaczego sekcjonowanie uzwojeń  ma bardzo pozytywny wpływ na tłumienie Y i X dławika rodzaju Common. 

3.Rozkład fali napięć w uzwojeniu transformatora po podaniu szybko narastającego napięcia zaczęto teoretycznie i praktycznie badać aby poprawić odporność na przebicie izolacji transformatorów energetycznych atakowanych szybkim zboczem uciętego dalej odgromnikiem napięcia od pioruna który uderzył w linie energetyczną. Współcześnie do tego celu używa się programów FEM.

Mierzona przy częstotliwości 1 kHz (!) pojemność międzyuzwojeniowa dwuuzwojeniowego transformatora mocy SMPS wynosi 82 pF. Jest prawie taka sama niezależnie od tego między którymi wyprowadzeniami ją mierzymy i zwarcie uzwojeń jej istotnie nie zmienia.
Sygnał sinusoidalny z generatora funkcyjnego podano do gorącego ( w zastosowaniu transformatora ) końca uzwojenia pierwotnego a GND do zimnego. Oscyloskop ( przełączony na wejście 75 Ohm ) dołączono do GND i zimnego końca uzwojenia wtórnego transformatora aby maksymalnie dobrze odwzorować prąd zakłóceń Y wprowadzony przez „pojemność” transformatora. Z sygnałem sinusoidalnym o częstotliwości powyżej 700 KHz  ta pojemność  się dziwnie niemonotonicznie zmienia  a z sygnałem prostokątnym widać że są w uzwojeniach fale - rezonanse !

-Czy możliwe jest stworzenie prostego modelu impedancji wytwarzającej w transformatorze zakłócenia Y ?
-Dlaczego zakłócenia Y wytwarzane transformatorem SMPS są znacznie większe w konwerterach Flyback niż w LLC ?