niedziela, 16 lutego 2020

Stagflacja 2

Stagflacja 2

 Historia uczy że długofalowy rozwój zawsze oparty jest o własną naukę, technologię i przemysł. Zdrowy wzrost gospodarczy to efekt własnej pracy rąk i głów, rozwoju własnej technologi i usprawnienia własnej produkcji. Wystarczy tworzyć technologie  w swojej niszy i  równoprawnie wymieniać ją na potrzebną obcą nowoczesną technologie.

Udział wydatków na żywność w strukturze wydatków gospodarstwa domowego dobrze pokazuje realne bogactwo narodów.
Podawanie danych w parytecie siły nabywczej jest w wielu kontekstach mydleniem oczu. Surowce , towary i technologie kupuje sie płacąc  w Euro i dolarach.  W 2018 roku PKB na mieszkańca Polski oszacowano na 12 430 euro przy średniej unijnej (w tym Bułgaria i Rumunia) na 28 280 euro. Zatem faktyczny dochód na mieszkańca Polski stanowił niespełna 44% średniej dla UE i zaledwie 35% PKB per capita  Niemiec.

Zobaczmy jak wygląda siła nabywcza Polaka w towarach produkowanych lokalnie, polską technologią. Chleb produkowany jest lokalnie głównie z polskiego zboża. Energia elektryczna  produkowana jest głównie z wydobywanego węgla. Głębinowe kopalnie węgla kamiennego są tragicznie przestarzałe i niewydajne ale za to górnicy są elitą płacową w Polsce przy spadającej wydajności wydobycia ! 
1995 GUS Netto wynagrodzenie   569 zł. Relacja miesiecznego wynagrodzenia do cen detalicznych - 512 kg chleba, Etylina    94 - 463 litry,       Energia elektryczna 3556 kWh
2017 GUS Netto wynagrodzenie 2912 zł. Relacja miesiecznego wynagrodzenia do cen detalicznych - 630 kg chleba, Benzyna 95 - 620 litrów     Energia elektryczna 4480 kWh

Nominalny wzrost płac był potężny. Za okres 1995-2017 czyli 22 lat siła nabywcza w chlebie wzrosła o 23% czyli w tempie circa 1% rocznie, w benzynie o 34% w tempie 1.3% rocznie i energii elektrycznej 26% w tempie ponad 1.1% rocznie. Model konsumpcji się zmienia i spożywamy mniej pieczywa co efektem skali ma pewien wpływ na ceny malejącej produkcji. 
Strasznie słabe są te rezultaty ! Cena energii elektrycznej dynamicznie rośnie i będzie rosła. Siła nabywcza wynagrodzenie liczona w energii elektrycznej może się nawet cofnąć. Siła nabywcza wynagrodzenia w metrze kwadratowym mieszkania spadła !  Jak żyć ?

Ale w wielu towarach siła nabywcza wynagrodzenia Polaka mocno wzrosła. Tanie są ubrania i buty importowane z Azji. Staniały telefony i smartfony oraz usługi telekomunikacyjne. Bardzo wzrosła siła nabywcza w komputerze i telewizorze LCD. Tylko że towary te zaimportowano za pożyczone Euro ! Zatem optymistyczna statystyka polskiego PKB zawiera efekty wzrostu technologicznego Chin i stamtąd  importowaliśmy niską  inflacje ! 

Współcześnie legitymacją dla rządów są  demokratyczne wybory i wzrost gospodarczy. Stąd też wysiłki nad pochwaleniem się jak najwyższym statystycznie (!) wzrostem gospodarczym. 

Procesy inflacyjne oraz zmiany cen i ich stosunków występują wszędzie w świecie dając statystykom ( zmiany definicji , koszyków , uwzględnianie lub nieuwzględnianie czegoś ) spore pole do popisu. 
W USA "inflacja" w dwudziestoletnim okresie 1997-2017 wyniosła 55.6%. Circa tyle samo wzrosły ceny żywności i napojów oraz czynsze. Trochę więcej wzrosły średnio wynagrodzenia ale duże jest  zróżnicowanie dochodowe i płace większości prawie stagnują.  W miejscu stały ( czyli taniały ) zglobalizowane ceny samochodów, mebli i ubrań. Staniało oprogramowanie. Runęła w dół cena importowanych z Azji odbiorników TV. Ale cena produkowanych lokalnie w USA usług medycznych wzrosła aż o 230% co pokazuje tragiczną niewydolność lokalnej produkcji. Makabrycznie zdrożały też usługi edukacyjne.
Polska jest biorcą pomocy z Unii w Euro. Propozycja Komisji Europejskiej  dla budżetu UE po wyjsciu Wielkiej Brytanii na lata 2021-2027 obniżyła wielkość pomocy z uwagi na ubytek środków. Z myślą o drastycznym obcięciu środków Polsce i Węgrom wypłata ich ma być warunkowana przestrzeganiem "praworządności"
Spadek w funduszach spójności ( infrastruktura, drogi, autostrady ) 379 -> 323 mld € o -15%
Spadek na Wspólną Politykę Rolną/CAP 410 -> 329  mld € o  -20%

3 komentarze: