Laboratorium zaawansowanej elektroniki i automatyki 31
Od dawna wysokie marże i szanse rozwoju uzyskuje się projektując i produkując nowoczesne wyroby złożone. Głównym ale nie jedynym powodem tego stanu rzeczy jest mała światowa konkurencja. „Złożoność” to tytuł rozdziału w „Fault Tolerant” gdzie temat rozebrano na elementy pierwsze.
Aby się „nie narobić i dużo zarobić” trzeba wiedzieć co produkować a w tym automatyzować i używać elektroniki.
Uprzyjemniające podróż odbiorniki radiowe w samochodach osobowych stosowano w USA już w latach czterdziestych. Dość szybko użyto tam wygodniejszych tranzystorów. Od lat siedemdziesiątych jest w samochodach coraz więcej elektroniki. Obecnie prawie wszyscy producenci samochodów zredukowali produkcje z uwagi na brak dostaw mikroelektroniki. Skreślane są zamówienia klientów a na samochody czeka się ponad pół roku a ich ceny szybko rosną. Oferowane są samochody z korbką do opuszczania szyb w drzwiach bo brak jest elektroniki. Można kupić samochód bez radia a producent zamontuje je na swój koszt później po otrzymaniu brakującej mikroelektroniki. USA, Europa i Japonia produkują już tylko 32 % światowej mikroelektroniki i to raczej tej prymitywniejszej. W Niemczech produkcja samochodów spadła o połowę !
Od światowego kryzysu finansowego w 2008 roku płace w światowej fabryce czyli w Chinach podwoiły się i dalej rosną. To przekłada się na poziom cen na całym świecie i kładzie kres wieloletniej, zaskakująco niskiej inflacji „bez powodu”. Podwyżki cen tłumaczy się zakłóceniami od pandemii Covid-19 ale to wytłumaczenie jest mało przekonujące. „Tanio już było”
Od czterech dekad nie ma żadnych ważnych wynalazków. Po 1990 roku szybkość wprowadzania automatyzacji u światowych liderów znacznie spadła. A to dlatego że światowe zasoby wykwalifikowanej siły roboczej podwoiły się po zimnej wojnie, gdy kraje Europy Środkowo -Wschodniej i Chiny stanęły otworem dla światowego kapitału. Robotnik był tańszy niż automatyzacja ale teraz to się zmienia ale polski robotnik dalej jest tani i stąd tak mało robotów przemysłowych w Polsce.
Dygresja. Za twórcę cybernetyki uważa się Norberta Wienera, który zainicjował badania pracą „Cybernetics or Control and Communication in the Animal and the Machine” z 1948 roku czyli „Cybernetyka lub sterowanie i komunikacja w zwierzęciu i maszynie” Ale już 100 lat wcześniej Andre Ampere używał słowa cybernetyka w znaczeniu „nauka rządzenia”, oczywiście racjonalnego. Bada ona przypływ informacji w zamkniętych pętlach w relacjach przyczynowo - skutkowych: procesy poznawcze, uczenie się, adaptacja, kontrola społeczna, konwergencja.
W wojnie informacje pozyskane przez szpiegów, zdrajców, dezerterów, porwanych, zwiadowców oraz informacje z obserwacji przyrządami a w tym informacje z „nasłuchu”, dronów, samolotów i satelitów są analizowane przez dowódców i komputery, którzy wydają rozkazy do wykonania.
W USA temat automatyzacji wojny jest realizowany od lat pięćdziesiątych.
Porażki Sowietów najechanych przez Niemców wynikały z tragicznej łączności w „Armii Czerwonej” ( wtedy jeszcze RKKA ) i z wymordowania przez Stalina doświadczonych oficerów.
Materialnie Armia Czerwona była dużo silniejsza (!) od Niemców ale oni mieli świetną łączność i rozpoznanie oraz doświadczonych w wojnie dowódców. Zatem całkowicie zawiodły u Sowietów „sensory i sterowanie” ale „aktuatory – efektory” były dobre. Gdy Sowieci eliminują te słabości ( masę radiostacji dostają od USA a nawet setki tysięcy kilometrów kabla telefonicznego ) mimo potwornych strat zaczynają gromić Niemców aż do Berlina. W latach osiemdziesiątych Sowieci zdają sobie sprawę że znów odstają od USA, tak jak wtedy na początku II Wojny. Wtedy nie mieli łączności między ludźmi a teraz nie mają łączności między komputerami i systemami obserwacji i słabe są komputery i elektroniczne systemy obserwacji. W sowieckim wydawnictwie z 1983 roku omówiono najnowsze konstrukcje czołgów i samolotów USA i ZSRR. Wielokrotnie podkreślono tam jak bardzo maszyny ZSRR odstają elektroniką i komputerami od konstrukcji USA. Sowieccy wojskowi doceniali rolę informacji i jej przetwarzania ( sieciocentryczność ) ale nie docierało to do twardogłowych na Kremlu a gdy dotarło uznali że nie ma wyjścia jak uznać się za pokonanego w Zimnej Wojnie albo wszcząć wojnę termojądrową gdzie nie będzie zwycięzców i w ogóle niczego nie będzie.
Teraz z kolei gdy rosyjscy hakerzy penetrują komputery firm i instytucji USA i prawdopodobnie zainstalowali tam zakonspirowane robaki na wypadek konfliktu do ataku i publikują kompromitujące Emaile polskiego rządu, Polska chce wojować czołgami... Dla przypomnienia zatem cyniczny Hegel o tym że historia się powtarza: „Historia magistra vitae” i „Historia uczy jedynie tego, że nigdy, nikogo, niczego nie nauczyła”. Według Karola Marksa historia powtarza się raz jako tragedia a za drugim razem jako farsa.
W wojnie z Sowietami w 1920 roku zwyciężyliśmy rozpoznaniem ( podsłuchiwaliśmy i dekodowaliśmy nawet ich łączność) i znakomitym dowództwem generała Tadeusza Rozwadowskiego. A w wojnie 1939 roku dowództwo uciekło mimo iż miesiącami powinniśmy się bronić.
Elektronika i automatyka znalazły szerokie zastosowanie w urządzeniach militarnych.
Wartość bojowa czołgu rośnie z efektywnością wykrycia celu, odległością celnego strzału oddawanego w ruchu i szybkością ładowania działa. Szczegółowe informacje o militarnych systemach elektroniki są rzadko publikowane pewnie i dlatego aby nie oburzało się społeczeństwo że żądane są miliony za takie byle co.
Udany francuski czołg Leclerc (Ferrard, Stéphane; Gerard, Turbe 1992. The Leclerc System. Bosquet ) produkowany od 1993 ( produkcje zakończono w 2007 roku ) ma 18 mikrokontrolerów i mikroprocesorów. Jego konstruktorzy znali konstrukcje amerykańskiego Abramsa, niemieckiego Leoparda i izraelskiej Merkawy. Znane błędy i wady tych maszyn wyeliminowali w swoim projekcie. Wielka masa czołgów wymagała u konkurencji zastosowania turbin gazowych o mocy 1500 KM dających potężny ślad termiczny umożliwiający łatwe namierzenie i zniszczenie maszyn. Leclerc ma nowoczesny,wydajny silnik Diesla mocy 1500 KM przodującej w temacie Diesli Wartsili. Ślad termiczny jest kilkanaście razy mniejszy niż turbin ( mają one strasznie małą sprawność i dosłownie żrą paliwo a spaliny są bardzo gorące, turbiny porzucili też Rosjanie ) a zużycie paliwa wielokrotnie mniejsze. Automatyczny system transmisji mocy z silnika sterowany jest systemem z mikrokontrolerem. Leclerc może oddać ponad 12 celnych strzałów na minutę do 6 różnych celów Autoloader jest złożonym urządzeniem elektromechanicznym ( waga 500 kg, rozmiar 1.40 x 2.40 x 0.50 m ) sterowanym elektronicznie. Elektronikę Autoloadera zbudowano wokół udanego mikroprocesora Motorola 68021. Wszędzie zastosowano mikroprocesory i mikrokontrolery z zapasem wydajności. Konkurenci dali do sterowania autoloadera słabsze jednostki 8 i 16 bitowe. Francuski Thomson produkował na licencji Motoroli elementy systemów 6800 i 68000 i stąd zastosowanie układów z tych rodzin. Z założenia wszystko w czołgu miało być francuskie. Dla niezawodności częstotliwość taktowania mikroprocesorów i mikrokontrolerów jest obniżona poniżej zdolności. Dwa czytniki kodów paskowych identyfikują wprowadzane części amunicji. System ma też m.in. sensor położenia przenośnika. Z braku etykiet żołnierz musi wprowadzić typ amunicji podając kod klawiaturą.
Leclerc ma wyrafinowany i złożony system kierowania ogniem z trzema komputerami, o wysokim stopniu automatyzacji. Jednostka centralna łączy wszystkich obserwatorów celu, sensory, komputery balistyczne i wszystkie systemy stabilizacji. W walce komputer kierowania ogniem może automatycznie integrować informacje o celu z systemu obserwacyjnego.
N.B. Jak już powiedziano czołg jest bronią przestarzałą i powoli wycofywaną już z nowoczesnych armii. Amerykańskiego Abramsa opracowywano od 1972 roku a produkcje podjęto w 1979 roku aby ją zakończyć w 1997 roku.
Leclerc w grupie MBT jest najnowocześniejszy i najskuteczniejszy. Jadący po średnim terenie Leclerc trafia w ruchomy czołg wroga z odległości 1500 m z prawdopodobieństwem 95% a więc ogromnym. Nowy rosyjski czołg Armata T14 ma ponad 20 mikrokontrolerów i procesorów a więc jest to w gruncie rzeczy Leclerc co świadczy o przestarzałości rosyjskich projektów.
O ile masowo produkowane zaawansowane technologicznie wyroby z Korei, Chin i Japonii bardzo staniały za ostatnie 30 lat to broń bardzo zdrożała pewnie i z powodu śmiesznie małej produkcji no i bajecznej korupcji.
Chociaż porównywanie jabłek z ciastkami jest trudne stwierdzić trzeba że elektronika czołgu jest prostsza niż obecnego luksusowego samochodu.
Największe koncerny ( przykładowo Boeing ) są cywilno – militarne i jest wyraźna ciągłość technologi i rozwiązań w obu sferach. Często działy badawcze i konstrukcyjne pracują dla produkcji cywilnej i wojskowej.
Udane francusko – niemieckie samoloty Airbus 320/330/340 w systemie sterowania Fly By Wire stosowały równolegle dla niezawodności dwa różne komputery. Jedna maszyna bazuje na licencyjnym mikroprocesorze Motoroli 68010 ( jest znacznie słabszy od wymienionego 68021 ( to ulepszony 68020) ) a druga na Intelu 80186. Komputery były produkowane przez niezależne firmy. Programy wykonały dwa niezależne zespoły różnymi narzędziami. Szansa że oba komputery mają podobne błędy w sprzęcie i programie jest więc zerowa.
Wielkie amerykańskie koncerny General Electric i Westinghouse już w latach trzydziestych XX wieku mechanizowały i automatyzowały produkcje maszyn elektrycznych a w tym ich uzwajania.
Teraz zmniejszana jest produkcja samochodowych silników spalinowych a zwiększana produkcja silników elektrycznych do EV. Silniki spalinowe się kończą (?) zastępowane przez silniki elektryczne. Kraje gdzie masowo, automatycznie od dekad produkowano silniki elektryczne z przestawianiem / rozszerzeniem produkcji nie mają problemów. Problemem jest praktycznie zmonopolizowana przez Chiny produkcja magnesów neodymowych do synchronicznych silników elektrycznych.
Podobnie Internet zastępuje w wielu rolach Telewizje. Świat się zmienia i zmienia się profil nowoczesnej, zyskownej produkcji
Nową produkcją są akumulatory do samochodów elektrycznych EV. Stwierdzenie że wypierają / zastępują one zbiornik na paliwo silnikowe jest nonsensem.
W stanowisku do badania sprawności obie przekładnie stoją obok siebie i są połączone wałkami skrętnymi. Układ jest napinany ( to przenoszony moment napędowy przez przekładnie ) i utrzymywany w ruchu stosunkowo niewielkim silnikiem pokrywającym straty mocy w przekładniach . Układ umożliwia przenoszenie dużej mocy, przy znacznie mniejszej mocy zasilającej. Metoda jest dokładna i oszczędna.
Najczęściej mierzonymi parametrami środowiskowymi są:
-temperatura,
-ciśnienie,
-wilgotność,
-siła i kierunek wiatru, czyli jego wektor
-opady atmosferyczne,
-natężenie widzialnego promieniowania słonecznego,
-promieniowanie UV,
-promieniowanie podczerwone,
-zapylenie,
-stężenie gazów jak CO2, NOx, SOx, CO, związków organicznych TVOC
-hałas.
Można użyć sensorów analogowych lub sensorów z interfejsem szeregowym jak I2C lub SPI.
Bardzo użyteczne są w Polsce sensory zapylenia. Używane są w nich w komorach pomiarowych metody optyczne ( stosują teorie rozpraszania ) z laserem. Mankamentem tych sensorów są znaczne rozmiary, pobór prądu przy napięciu 5V około100 mA ( tylko w stanie aktywnym) i wysoka cena oraz mała trwałość. Sensor zapylenia zawsze ma wbudowany mikrokontroler a komunikacja może się odbywać UART-em. Sensor co circa 10 sekund mierzy wiele parametrów.
Także sensory opadów atmosferycznych nie są tanie.
Zbliżonymi parametrami środowiskowymi jest poziom wód w zbiornikach i rzekach oraz grubość lodu i pokrywy śnieżnej. Poziom zanieczyszczenia wód to już inny temat analizatorów laboratoryjnych.
Najtańszą i szeroko stosowaną od lat technologią produkcji „szarego” wodoru z metanu z gazu ziemnego jest reforming parowy. Powstały w procesie odpadowy dwutlenek węgla wyrzucany jest do atmosfery. W produkcji „błękitnego” wodoru powstały w reformingu CO2 jest sprężony i wtłoczony do podziemnych „zbiorników” aby tam pozostać na zawsze a conajmniej na miliony lat. W rzeczywistości CO2 się ulatnia ! W procesie reformingu do atmosfery dostaje się też trochę metanu, który jest silnym gazem cieplarnianym. Nowe badanie, opublikowane w sierpniowym 2021 numerze czasopisma Energy Science & Engineering, wykazało zaskakująco wysokie emisje z produkcji błękitnego wodoru. Okazuje się że produkcja błękitnego wodoru emituje o 20 % więcej gazów cieplarnianych niż spalanie węgla, który jest powszechnie uważany za najbrudniejsze paliwo kopalne i 60 % więcej niż spalanie oleju napędowego. Zamiast „błękitnego” wodoru produkowano więc wodór „czarny” ! Omawianie więc instalacji do reformingu i jej automatyki ma niewielki sens, skoro ta samobójcza dla Ziemian ścieżka prowadzi do ”zagłady”
Proces reformingu parowego jest endotermiczny i do podgrzewania reakcji reformingu spalany jest z reguły procesowy gaz ziemny. Firmy rosyjskie podają że możliwe jest użycie do podgrzewania reakcji energii cieplnej z wysokotemperaturowego gazowego reaktora jądrowego HTGR co istotnie polepsza wydajność produkcji wodoru w kierunku „zieloności”. Rurociągi Nord Stream mogły by w przyszłości transportować z Rosji do Europy wodór.
Chiński gigant paliwowy SINOPEC podał, że do końca 2025 odda do użytku 1 000 stacji tankowania samochodów wodorem na terenie całego kraju. Obecnie w fazie testowej działa 50 stacji ale ciągle są różne problemy.
W 2020 roku szwedzka firma Hybrit rozpoczęła działalność testową w swoim pilotażowym zakładzie stali w Lulea w północnej Szwecji. Fabryka nie wykorzystuje węgla koksującego a tylko energię elektryczną oraz wodór. Hybrit jest własnością szwedzkiego koncernu metalurgicznego SSAB oraz energetycznego Vattenfall. Pełna produkcja komercyjna „zielonej stali” ma się rozpocząć do 2026 roku. Pierwsza partia „zielonej stali” została dostarczona do zakładów Volvo do produkcji ciężarówek. Z uwagi na stosowanie w obszarze „zielonym” zakłócających ekonomie subsydiów, można tylko spekulować że „zielona stal” będzie 2-3 razy droższa niż konwencjonalna ale efekt skali i doskonalenia technologii cenę stopniowo zmniejszą. Ale nawet taka cena stali nie podniesie w jakiś szokujący sposób ceny samochodu. W Szwecji elektrownie jądrowe produkują do 35% energii i owa „zieloność stali” zależy od tego czy energetykę jądrową uznajemy za „zieloną”.
Aby wyrównać szanse między drogo produkowaną w Europie „zieloną stalą” a „brudną” stalą importowaną trzeba zastosować bardzo wysokie opłaty wyrównawcze od importowanej „brudnej” stali. Chińskie huty doświadczenia i pilotową produkcje zielonej stali również prowadzą aby uniknąć płacenia dopłat do eksportu. Oczywiście będzie się opłacało produkować tylko stale podwyższonej wytrzymałości i wysokiej jakości stale stopowe. Problem „zielonej stali” dotyczy przede wszystkim silnych gospodarek eksportowych jako że pozostałe prowadza już recykling złomu stalowego w piecach łukowych i nowej stali nie potrzeba wiele.
Im większy jest piec łukowy tym mniejsze jego jednostkowe zużycie energii elektrycznej. Sterowanie pieców łukowych od dekad uwzględnia zmiany ceny energii w czasie doby i pobiera się tylko w miarę tanią energie.
Bardzo droga stal, cement i ceramika sprawią, na przykład, że zmieni się technologia budowy domów jednorodzinnych i popularność zyska jako budulec drewno szeroko używane w USA.
UE w powstającym projekcie "Fit4 55” proponuje nowy, wspaniały świat... ale tylko dla wybranych państw wysoko stojących technologicznie. Chodzi o zmniejszenie emisji oraz uniezależnienie się od kosztów importu paliw i budowanie własnej przewagi konkurencyjnej dzięki nowym technologiom.
To naprawdę wielka wizja i koncepcja nowego świata i nowego stylu życia."Fit4 55” to już prawie 4000 stron dokumentów, których ciągle przybywa. Nowa rewolucja przemysłowa jest desperacką próba utrzymania obecnego systemu i porządku społecznego, gdzie dekadę temu pojawiły się ogromne napięcia, rosnące problemy ekonomiczne, patologiczne nierówności dochodowe i majątkowe, skrajnie niebezpieczny druk pustego pieniądza i właściwie długa stagnacja gospodarki. Dawniej w takich okolicznościach rozwiązaniem było wywołanie wojny lub rewolucja. Nazywając rzecz po imieniu Chiny wywrócił światowy porządek do góry nogami.
Plan jest zbyt ambitny i mało prawdopodobne jest jego wykonanie.
Po stronie przegranych tej planowanej rewolucji przemysłowej są kraje średniego poziomu rozwoju, takie jak Polska, bowiem przestają się liczyć niskie koszty ich pracy, a „stary” przemysł zachodnich inwestorów w tych krajach ( jak produkcja silników spalinowych ) jest do docelowego porzucenia i likwidacji. Mogą być tylko odbiorcą brudnych technologii i brudnych przemysłów. Chiny mają swój własny niezależny od Zachodu pomysł na długofalowy rozwój i nie zezwalają mu na ingerencje w swoje sprawy.
„Fit4 55” oznacza dla Polski potężne koszty i wielkie problemy. Nie-rząd Polski w zasadzie od dawna nie ma żadnego pomysłu na Polskę. Obecny plan „rozwoju” przewiduje w 2030 roku brak 10 GW mocy w energetyce !
Koncern General Motors w sierpniu 2021 postanowił wycofać do naprawy wszystkie, sprzedane na całym świecie, egzemplarze swojego elektrycznego samochodu Chevrolet Bolt. Powodem są problemy z baterią, która może wywołać pożar. Pierwszą partię Boltów wycofano w listopadzie 2020 roku po tym jak zanotowano 5 przypadków pożarów tych samochodów. Dwie osoby zatruły się dymem a dom, w którym znajdował się garaż z samochodami, stanął w płomieniach.
Baterie, produkowane w Korei Południowej przez firmę LG Chemical Solution, będą wymienione na koszt producenta. Ostatnia decyzja będzie kosztować koncern, jak się szacuje, około 1 mld dolarów a koszt całej operacji ocenia się na 1,8 mld dolarów.
Niedawno swoje EV do naprawy wycofały Ford, BMW i Hyundai.
Przewidywanie zachowania się człowieka w jednej z jego ról ( konsument, spekulant, dawca pracy, rodzic, operator systemu przemysłowego... ) nie jest zadaniem trywialnym. Genialny czeski ekonomista Tomas Sedlacek w książce Ekonomia dobra i zła pisze: „Ludzkie zachowania są trudne do przewidzenia. Dlatego determinizm nadaje się do ekonomii w ograniczonym zakresie i na tym właśnie polega jedna z zasadniczych różnić pomiędzy ekonomią i fizyką newtonowską. Niestety, laicy mają inne oczekiwania. Uważają, że ekonomiści ze swoimi opasłymi książkami, równaniami, derywacjami, Nagrodami Nobla i tytułami z prestiżowych uczelni muszą potrafić powiedzieć, kiedy kryzys gospodarczy się skończy i jakich użyć środków – lekarstw – żeby skończył się jak najszybciej. Ale to kompletne pomyłka. Ekonomia to nadal nauka o społeczeństwie, a nie – jak czasami udaje – nauka przyrodnicza. Samo to, że często korzystamy z matematyki, nie oznacza, że jesteśmy nauką ścisłą (numerolodzy też często stosują wzory matematyczne)”
W 2016 roku w Chinach złagodzono restrykcyjne prawo jednego dziecka, dopuszczając posiadanie dwojga dzieci. Wbrew oczekiwaniom nie poprawiło to statystyki przyrostu naturalnego. Planowane podniesienie limitu dzietności do trojga też raczej nie przyniesie skutku. Długotrwała polityka jednego dziecka z preferencją dla chłopców zaszczepiła bowiem w chińskiej kulturze model małej rodziny z chłopcem. W Chinach mężczyźni mają 35 mln przewagę liczebną nad kobietami.
Maszynę do zwijania papierosów wykonano w USA w latach osiemdziesiątych XIX wieku. Zastępowała ona pracę kompanii ludzi pozwalając masowo, dość tanio i zyskownie produkować papierosy. Masowy rynek na papierosy dopiero tworzono bowiem go wcześniej nie było. Na wykresie pokazano zbiorową odpowiedź społeczeństwa amerykańskiego na nachalną reklamę papierosów, modę, kryzysowe załamanie siły nabywczej dochodów, ostrzeżenia lekarzy, zakazy reklam, zakazy palenia w różnych miejscach i nakładane na papierosy podatki.
Jak już podnoszono im większe jest opóźnienie w reakcji obiektu tym gorsza jest jakość odpowiedzi pętli regulacji. Krzywa śmiertelności na raka płuc z circa ponad 20 letnim opóźnieniem naśladuje krzywą palenie papierosów.
W rozdziale XVIII rocznika GUS podaje dane o „Przemysł i budownictwo” a w rozdziale XIX „Transport poczta i telekomunikacja”
Po tym jak człowiek przeszedł na osiadły tryb życia połączony z rolnictwem pojawił się handel i nieodłączny z nim transport ale nadal produkowano i konsumowano głównie lokalnie. Ale aby pod hasłem „Chleba i Igrzysk” mieszkańcom Rzymu dostarczyć darmowe zboże bez litości łupiono rolników na terenie całego Imperium i zboże daleko transportowano do Rzymu.
Na wykresie jest podział wagowy różnych wydatków polskiego gospodarstwa domowego. W 2020 roku bezpośrednie wydatki gospodarstwa na transport wynosiły 8.88%. Są na trzecim miejscu za żywnością i utrzymaniem mieszkania. Ale pośrednie wydatki na transport są też we wszystkich pozostałych wydatkach.
Z raportu Banku Światowego lipiec 2021 wynika, że pomimo stosunkowo mniejszego wpływu pandemii COVID-19 na polską gospodarkę niż w innych krajach EU, rok po wybuchu kryzysu, prawie jedna trzecia polskich gospodarstw domowych nadal notuje niższe dochody niż tuż przed pandemią, a prawie połowie Polaków trudniej jest związać koniec z końcem.
W transporcie używano tych samych silników i źródeł energii co w innych zastosowaniach.
-Koń i wół ciągnął wóz i kręcił kierat.
-Wiatr dął w żagle i poruszał wiatraki a obecnie porusza wielkie turbiny wiatrowe. Pojawiły się niedawno nowoczesne, eksperymentalne towarowe żaglowce ! Z użycie nowoczesnych materiałów żagle mogą być ogromne.
-Silnik parowy napędzał parowce, lokomotywy i maszyny fabryk i kopalni.
-Znacznie lepsza turbina parowa napędza duże statki osiągające spore prędkości i napędza generatory elektrowni cieplnych i atomowych.
-Silniki spalinowe Diesla napędzają statki, lokomotywy i samochody. Tłokowe silniki benzynowe poruszają samochody i napędzają samoloty.
-Turbiny spalinowe dają napęd samolotom, statkom i generatorom w elektrowniach a nawet ciężkim czołgom
-Silniki rakietowe są bardzo nieekonomiczne i mało sprawne ale niezastąpione do napędu rakiet wojskowych różnych rozmiarów oraz rakiet cywilnych wynoszących satelity i sondy kosmiczne oraz zaopatrujących kosmiczne stacje badawcze
-Silnik elektryczne są używane w lokomotywach elektrycznych i wszystkich szybkich pociągach oraz w EV. W miliardach sztuk pracują w przemyśle, usługach i w mieszkaniach.
-Energie cieplną generują energetyczne reaktory jądrowe. Lotniskowce i okręty podwodne napędzane są energią z reaktorów jądrowych. Podgrzewany w reaktorze jądrowym gaz miał być użyty w turbinie napędowej samolotu ale nie rozwiązano problemu ekranowania promieniowania.
Doświadczalny rosyjski pocisk manewrujący 9M730 Buriewiestnik z napędem jądrowym ( Rosyjska rakieta Buriewiestnik z napędem atomowym, „Nowa Technika Wojskowa”, nr 10 (2019), s. 58–62 ) ma mieć ogromny zasięg, praktycznie nieograniczony i bardzo długo być w powietrzu. Prawdopodobnie zastosowano silnik strumieniowy lub silnik turbinowy.
W lotnictwie i marynarce można użyć jako paliwa LNG ( metanowce już zużywają odparowującą część transportowanego gazu ziemnego), które emituje circa połowę tego CO2 co oleje napędowe. Alternatywą do transportu morskiego są czasem zelektryfikowane linie kolejowe jak planowany przez Chiny Nowy Jedwabny Szlak. Daleki transport koleją jest jednak znacznie droższy niż transport morski ale ma liczne zalety. Lotniskowce i okręty podwodne napędzane są reaktorami jądrowymi. Nie ma więc powodu aby ogromne kontenerowce nie miały napędu jądrowego.
Użycie LNG w lotnictwie będzie dużo trudniejsze ale jest możliwe. Użycie wodoru w lotnictwie jest jednak bardzo niebezpieczne. Fala uderzeniowa powstała przy eksplozji wodoru w lipcu 2019 roku na norweskiej stacji do tankowania Sandvika, uszkodziła samochody (działały w nich poduszki powietrzne) w promieniu 500 metrów. Najgorsze jest to że nie ustalono przyczyny eksplozji.
W nawigacji używano:
-Astronawigacji w oparciu o obserwację ciał niebieskich, przy dokładnej znajomości czasu lokalnego
-Nawigacji w oparciu o pole magnetyczne Ziemi
-Nawigacji wzrokiem opartej o znaki na torach wodnych portów i znaki drogowe z dodatkowymi słupkami odległości
-Radionawigacji z systemem nadajników radiowych zsynchronizowanych w system hiperboliczny (LORAN, Decca...)
-Nawigacji inercyjnej z Żyro mechanicznym lub laserowym
-Nawigacji radarowej
-Nawigacji satelitarnej GPS, Glonas ..
-Nawigacji z systemem ultradźwiękowym
Nowością jest nawigacja na podstawie rozpoznawania obrazu z kamer.
Wymagania na niezawodność systemów ruchomych mogą być ekstremalnie wysokie jak w rakietach i satelitach. Rozwiązaniem są systemy redundantne i połowicznie redundantne. Po wykryciu błędu zmienia się konfiguracje pracy systemu. Normy regulują przykładowo wymagania co do systemów stosowanych na różnych typach statków. Z reguły na statkach stosowane są urządzenia dedykowane ale można spotkać typową automatykę generalnego zastosowania ale w wykonaniu o polepszonej niezawodności. W złożonych i rozległych systemach podwójne muszą być linki komunikacyjne. Oboma linkami komunikacyjnymi urządzenia równolegle nadają te same komunikaty i błędy odbioru w jednym torze są od razy wychwytywane i raportowane miejscowo lub zdalnie ale system normalnie dalej pracuje.
Bardziej prawdopodobne jest wychwycenie błędu w systemie z binarnym sensorem Normal Closed niż sensorem Normal Open. Mankamentem konwencji NC jest zwiększony pobór energii. Gdy sensor jest Normal Open można dodać równolegle do niego rezystor powodujący płynięcie niewielkiego prądu dyżurnego i nadzorujący sprawność połączenia i zastosować do obsługi wejście analogowe lub specjalne wejście „binarne” z nadzorem. Brak prądu nadzoru wytwarzanego przez rezystor oznacza uszkodzenie połączeń lub interfejsu wejściowego.
Jeśli sterowany system po wykrytej awarii kontrolera ma pozostać w ostatnim stanie ( a to jest regułą ) to konieczne jest zastosowanie zamiast każdego binarnego wyjścia statycznego kontrolera, pary wyjść dynamicznych On i Off i przerzutnika RS na przykład na kontaktorze załączającym silnik czy innym obiekt.
Regulatory Krokowe mają wielkie zalety w systemach redundantnych i o zwiększonej niezawodności. Po awarii systemu sterowania można wyjściem analogowych ( integratorem mechanicznym jest system aktuatora ) manipulować dwoma sygnałami binarnymi a w tym tworzonymi manualnie.
W obiektach ruchomych bardzo duże zagrożenie stwarzają pożary. Gdy czujek pożarowych jest dużo, na jednej linii równolegle może być umieszczonych wiele czujek i detekcja symptomów pożaru jest co do miejsca mało selektywna i mija cenny czas na ustalenie przez człowieka miejsca pożaru. Innowacyjny Simens w 1981 roku opatentował idee adresowanych kolejno analogowych czujek pożarowych pracujących z komputerową centralką. Pokazane na schemacie przełączniki są oczywiście elektroniczne, to tranzystory. Kolejne czujki na linii to Md1 aż do Md30. Napięcie z sensora jonizacyjnego w każdej czujce zmienia czas po którym załącza się klucz włączony szeregowo z linią Sc1..Sc30 w czujce. Realizacje na tranzystorach dyskretnych stosowano niedługo i zastąpiono ją niekomercyjnym układem scalonym o nieznanej zawartości.
Autor w swojej wariacji zastosował też inne sensory niż sensor jonizacyjny.
W pamięci systemu są dane korekcyjne dla każdej czujki co pozwala sensownie nadzorować pomieszczenia o nietypowych cechach bez podnoszenia zbędnych alarmów.
Ponieważ Siemens opatentował samą ideę kolejnego załączania się czujek inni producenci zastosowali idee czasu impulsu jako analogowej informacji z czujek i przełącznika szeregowego w linii ale procesor centralki podawał na linie binarny adres czujki zdekodowany w czujce układem CMOS z przełącznikiem DIP do ustawiania adresu. Podawanie adresu było zbędną stratą czasu ale … patent.
„Polska to jest kraj, w którym niczego się nie produkuje oprócz najprostszych przedmiotów codziennego użytku” – tak w 1776 roku napisał Adam Smith co było smutną prawdą. Zboże produkowane przez pańszczyźnianego niewolnika, tanio kontraktowali od szlachty i magnaterii na terenie Polski agenci niemieckich kupców z Gdańska a zboże i drewno z tratw spławiających zboże do Europy Zachodniej drogo transportowali morzem Holendrzy.
Kupcy zboże drogo sprzedawali za srebro i złoto pochodzące z rabunku podbitych ludów Ameryki. W drugą stronę kupcy przesyłali towary luksusowe dla szlachty i magnaterii oraz błyskotki i srebro. Zyski kupców były ogromne. W realiach tamtejszej gospodarki wiedza i technologia żeglugi stały bardzo wysoko.
Globalny handel wymagał infrastruktury – nawigacji, bankowości, magazynów towarów i sieci agentów oraz kupców. To była ówczesna Gospodarka Oparta o Wiedzę.
W czasach pokoju handel kwitnie a w czasie wojny ulega ograniczeniu. Wojny Światowe bardzo zaszkodziły postępującej globalizacji i jej handlowi.
Zintegrowany system infrastruktury transportowej sprzyja rozwojowi gospodarczemu. Składają się na niego sieci linii kolejowych oraz sieć autostrad i dróg szybkiego ruchu oraz porty morskie (mniej rzeczne) i porty lotnicze. Zastosowań elektroniki i automatyki w transporcie jest dużo.
-Duży statek handlowy w systemach sterowania, monitoringu i alarmów może mieć 1500 sensorów fizycznych i wirtualnych. Duże jednostki militarne są jeszcze bardziej skomplikowane ale konkretnych danych jest niestety brak.
-Potężny dźwig suwnicowy do szybkiego przeładunku wielkich kontenerowców ma chwytak kontenerów ( znaczny udział w globalnym rynku ma szwedzka Bromma ) oraz współpracujący z operatorem system pozwalający kontrolować kołysanie się przenoszonych kontenerów. Sensory zbierają informacje o położeniu wagonów powoli jadącego nabrzeżem pociągu oraz platform na ciężarówkach i (autonomicznych ) maszyn do przenoszenia kontenerów w potężnym zautomatyzowanym składzie. Każdy kontener jest identyfikowany czytnikami aby wyeliminować pomyłki. Sprawdzana jest przy operacjach waga aby wykluczyć kradzieże i podłożenia towaru. Zbyt ciężkiego kontenera nie wolno jest załadować.
-Zastosowanie automatyki sterowania szybkich japońskich pociągów Shinkansen było koniecznością dlatego że reakcje człowieka są już zbyt powolne przy ich maksymalnej prędkości.
-Przy wjeździe na płatne drogi mogą być automatycznie odczytywane tablice rejestracyjne samochodów lub samochody muszą mieć proste transpondery do naliczania opłat bez zatrzymywania się. Bez tego samochody muszą czekać w bramkach pobierających w gotówce opłaty za przejazd co mocno spowalnia ruch czyli przepustowość drogi oraz podnosi zużycie paliwa i zużycie samochodów. Ciężarówki mogą być w ruchu automatycznie ważone i przeładowane zatrzymywane. Można zatrzymywać samochody bez obowiązkowego ubezpieczenia OC. I tak dalej.
-System kamer z rozpoznawaniem obrazów i radarów może śledzić ruch samolotów na dużym lotnisku co zapobiega katastrofom. Każdy samolot ma transponder podający „radarowi” symbol samolotu co pozwala kierować ruchem powietrznym samolotów przy lotnisku. Wyłączenie transpondera jest wszędzie przestępstwem a brak łączności z samolotem przy podejrzeniu użycia go do celów terrorystycznych pozwala go zmusić myśliwcami do wykonywania poleceń a nawet zestrzelić. Ruch samolotów można śledzić na większych dystansach ale już bez transpondera, którego zasięg jest ograniczony. Nad oceanami i nad pustkowiami jest łączność satelitarna i alarmowa łączność na falach krótkich. Obecnie samolot nie może już zniknąć bez śladu nawet jeśli został rozerwany nad oceanem przez podłożoną bombę. Wykluczona jest sytuacja że z lotniska odlatuje samolot z walizką pasażera ale bez tego pasażera.
Szerokokadłubowy samolot pasażerski Lockheed Tristar L-1011 z 1971 roku sam leciał, podchodził do lądowania i lądował ! Samolot automatycznie lądował w złych warunkach pogodowych lepiej niż piloci. Oczywiście piloci zawsze mogli przejąć sterowanie. Wszystkie systemy były redundantne. Komputery "Stability Augmentation System" nie pozwalały na przekraczania dopuszczalnych parametrów aerodynamicznych. Wyłączyć go mogli tylko wspólnie piloci. To że samolot na instrumentach przy bardzo złej pogodzie lepiej lądował niż pilot stało się w końcu przyczyną wypadku gdy bezwzględnie należało lecieć na lotnisko zapasowe gdyż próba lądowania w ciężkiej burzy była jawnym samobójstwem.
Systemy automatyczne powinny choćby włączać ( lub żądać włączenia ) na podstawie własnych pomiarów i informacji z lotniska o możliwości oblodzenia, instalacje przeciwoblodzeniowe na krawędzi skrzydeł gdyż optymizm pilotów kosztował życie zbyt wielu pasażerów. Powinny kierować samoloty na lotniska zapasowe przy złej pogodzie.
Zadanie omijanie burz czyli zmiany trasy przelotu jest dość skomplikowane. Wydłużona trasa nie może być kolizyjna. Dłuższy lot zaburza harmonogram pracy lotniska i samoloty muszą krążyć czekając na swój moment do lądowania.
Zadania przetwarzanie danych nie wymaga szybkich procesorów. Pierwszy system rezerwacji biletów lotniczych w USA wykonano na tranzystorowym komputerze IBM 7090. Oprogramowanie nowocześniejszego systemu wykonano w zmodyfikowanym języku programowania PL1.
Dla rentowności linii lotniczej kluczowe znaczenie ma overbooking najczęściej na poziomie 110%. Poziom ten musi być jednak ciągle adoptowany dla uzyskania najlepszych rezultatów ekonomicznych bowiem utrzymanie „nadmiarowego” podróżującego w hotelu w oczekiwaniu na następny lot jest kosztowne podobnie jak wykupienie mu biletu u konkurencji.
Automatyczne, optymalne kierowanie ruchem drogowym na podstawie sygnałów z sensorów oczywiście polepsza przepustowość systemu transportowego ale z pustego i Salomon nie naleje. Podstawą powinny być bezkolizyjne rozjazdy. Im lepszy jest system dróg tym więcej jest chętnych do korzystania z nich.
Koszty frachtu morskiego są bardzo mocno zależne od światowego poziomu koniunktury gospodarczej i zdolności przewozowych armatorów. Gdy popyt jest mały a ceny usług przewozowych są niskie, armatorzy kasuje statki i kontenery. Gdy popyt szybko wzrasta ceny transportu gwałtownie wzrastają. Budowa zamówionego w czasie trwającej hossy okrętu trwa i armatorzy otrzymują go gdy koniunktura już spada. Obecnie koszt przewozu kontenera z Chin do Europy jest prawie 7 x krotnie wyższy niż ponad rok temu. System jest ewidentnie mało stabilny tak jak każdy system z dużymi opóźnieniami w pętli regulacji.
W przeszłości wszystkie awansujące gospodarczo kraje z dostępem do morza produkowały statki oceaniczne. Stocznie angażujące średnią technologie konsumowały produkowaną stal i energie oraz inne produkty przemysłu ciężkiego. Produkcja statków miała głęboki sens gdy produkowano też montowane na statku wyposażenie i adaptowano produkcje w stronę drogich jednostek poszukiwanych na światowym rynku porzucając produkcje statków nierentownych. Polska w odsłonie PRL produkowała statki ale w ramach Zimnowojennej blokady technologicznej elektroniczne wyposażenie statku kupowała horrendalnie, paranoicznie drogo. Także w III RP nie uruchomiono produkcji elektroniki i automatyki dla statków mimo iż blokada technologiczna teoretycznie została już zniesiona. Z powodu kryzysu PRL stoczni nie modernizowano technologicznie. Gwoździem do trumny polskiego dalekomorskiego rybołówstwa były sankcje USA nałożone za wprowadzenia stanu wojennego, usuwające polską flotę z łowisk świata. Technologia z polityką są połączone tysięcznymi wieżami.
Udany statkowy system Kongsberga (Electronic Ship Automation Equipment, Type : K-Chief 500 / 600. Alarm, Monitoring and Control System) składa się z:
„1. This system consists of the following units.
- Remote Operator Station (ROS)
- Watch Bridge Unit (WBU)
- Watch Cabin Unit (WCU)
- Watch Calling Panel (WCC 600)
- Voltage Converter Controller (VCC)
- Local Operator Station (LOS)
- Midi Operator Station (MOS)
- Multiple Serial Interface (MSI-12, MSI-CL)
- Analog Input Module (RAi-16), (RAi-16xe)
- Digital Output Module (RDo-16), (RDo-16xe)
- Analog Input Module (RAi-10tc)
- Digital Input Module (RDi-32), (RDi-32xe), (RDi-32Axe)
- Analog Output Module (RAo-8), (RAo-8xe)
- Combination Unit (Rio-C1), (Rio-C2), (C2xe)
- CAN Star Coupler (PSS)
- dual Process Segment Controller (dPSC)
- Segment Control Unit (SCU)
- Generator Protection Module (RIO-C3)
- Generator Control Module (RIO-C4)
- Control Room Panel (CRP), replaces current Operation and Control Panel (OCP)
- Integrated Navigation Panel (INP), bridge version of CRP with backlight
- Automation Operating Panel (ALC), used with INP panel on bridge
- Power Switch Over unit, standard version with galvanic separation between
power sources and earth fault detection (PSO)
- Power Switch Over unit, without galvanic separation between power sources and
with fuses (PSO-P)
- Network Module (Ixxat Can Adapter), replaces currently used CAN PCI interface
card used in the Remote Operation Station Computer with an external module
- 7˝ Marine Touch Panel PC with integrated Malware Protection
- Tracker Ball Panel (TBP)
- Touch Pad Panel (TPP)”
Jest tu przysłowiowe „mydło i powidło” a w tym rynkowe produkty innych firm.
ROS to kilka komputerów PC dla operatorów połączonym Ethernetem w sterowni, z kartą podwójnego interfejsu CAN każdy.
WBU, WCU, WCC600, LOS, MOS, CNP, INP to proste dedykowane do celu komputerki z mikrokontrolerem i prostymi wyświetlaczami LCD.
Także system niezawodnego zasilania w energie prądu stałego 24Vdc to nic wartego uwagi.
Natomiast warty jest uwagi sam system „roboczy”. Każde urządzenie – moduł ma wydajny 16 bitowy mikrokontroler Infineon z rodziny C166, znaczną pamięć Flash i Ram. Ma zabezpieczony, podwójny izolowany interfejs CAN z filtrem zakłóceń. Szansa uszkodzenia komunikacji systemu jest nieomal zerowa ale koszt elementów do takiego systemu jest niemały.
- Multiple Serial Interface (MSI-12, MSI-CL) Łączy 12 UARTami system z przeróżnymi urządzeniami z UARTami, także trzecich firm
- Analog Input Module (RAi-16), (Rai-16xe) Wybór 16 analogowych sensorów ( każdy może być inny ) jest programowy i ten moduł jest niezwykle skomplikowany
- Digital Output Module (RDo-16), (Rdo-16xe) Tak jak zwykły moduł PLC z 16 wyjściami
- Analog Input Module (Rai-10tc) Ma 10 wejść do termopar
- Digital Input Module (RDi-32), (RDi-32xe), (Rdi-32Axe) Tak jak zwykły moduł PLC na 32 wejścia do dowolnej konfiguracji
- Analog Output Module (RAo-8), (Rao-8xe) Tak jak zwykły moduł PLC ale na 8 wyjść
- Combination Unit (Rio-C1), (Rio-C2), (C2xe) Wejścia napięcia zmiennego, analogowe i binarne I/O. Do systemu generatorów
- CAN Star Coupler (PSS) Do budowy większych sieci CAN
- dual Process Segment Controller (dPSC) Do budowy większych sieci CAN
- Segment Control Unit (SCU) Do budowy większych sieci CAN
- Generator Protection Module (RIO-C3) Wejścia napięcia zmiennego, analogowe i binarne I/O. Do systemu generatorów
- Generator Control Module (RIO-C4) Wejścia napięcia zmiennego, analogowe i binarne I/O. Do systemu generatorów
Moduły mają bardzo solidne metalowe obudowy a wtyczki kabli można szybko wypiąć i wpiąć w razie awarii.
Norwegia znakomicie poradzi sobie też po redukcji wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego.
Koszta nowego miejsca pracy w nowoczesnej gospodarce są bardzo zróżnicowane. W obszarach bardzo nowoczesnych przekraczają 10 mln dolarów. W handlu miejsca pracy są w miarę tanie i nic dziwnego że w Polsce po zniszczeniu własnego handlu zainstalowały się sieci zachodnich marketów. Nic też dziwnego że Chiny nie pozwalają na działalność Amazonowi i mają własnych gigantów handlu cyfrowego.
Funkcjonują już półautomatyczne restauracje gdzie smartfonem rezerwuje się miejsca a nawet potrawy na konkretną godzinę. Wejść do restauracji można gdy kamera odczyta z ekranu smartfona kod paskowy rezerwacji. Gość restauracji na monitorze odczytuje numer stolika a w dużym obiekcie i jego położenie. W restauracji autonomiczne pojazdy po „drogach” na poziomie blatu stołów przywożą zamówione potrawy i przy stole gościa podnoszą wcześniej zablokowaną pokrywę aby gość mógł wziąć talerz ze swoją potrawą. W trakcie biesiady można składać dalsze zamówienia.
System restauracji musi zamawiać surowce na potrawy i dbać o stan magazynu. Na razie kucharzami są ludzie. Oczywiście system inaczej traktuje rezerwacje stałych klientów ( przykładowo wie jak długo bywają w restauracji i ile płacą ) od przypadkowych klientów którzy z góry muszą coś zapłacić. Jednak zbyt wysokie żądanie zapłaty z góry spłoszy część klientów i ono również musi być optymalizowane.
W eleganckich restauracjach miejsca były rezerwowane od wielu dekad.
Wszędzie tam gdzie zdolność obsługi ( maksymalna wielkość zdolności obsługi kosztuje !) może być mniejsza od szczytowego popytu stosowane są systemy rezerwacji. Transport lotniczy, morski, kolejowy, autobusowy... to modelowy obszar systemów rezerwacji. Gdy okazjonalny / sezonowy popyt jest duży można użyć większego samolotu, wyznaczyć dodatkowe loty, dołączyć więcej wagonów do pociągu...
Hotele dla polepszenia rentowności lub czasem w ogóle uzyskania rentowności także stosują Overbooking i gdy gości z rezerwacją stawia się za dużo hotel musi kupić dla tych „nadmiarowych” gości usługę od konkurencyjnych hoteli i podwieźć gości do współpracującego hotelu. Toteż poziom overbookingu musi być optymalnie wyznaczany. Restauracja hotelu musi automatycznie zamówić odpowiednią ilość surowców spożywczych, napoi i konfekcjonowanej żywności. Obłożony hotel musi na jakiś czas dużego popytu zatrudnić dodatkową obsługę do sprzątania i do rekreacji gości. Normą we współczesnym świecie jest kompletna 100% obsługa. Hotele współpracują z Tour Operatorami organizującymi wycieczki. Płacący klient niczym nie musi się przejmować. Gdy przykładowo podróż mocno się przeciągnie, na gości czeka w pokoju dyżurna kolacja bowiem nie zjedli wieczorem planowej kolacji w restauracji hotelu. Nie na darmo mówi się o przemyśle turystycznym - turyści są obsługiwani systemem obsługi masowej.
Na portalu urzędu można zarejestrować sobie wizytę. System wyznaczy pierwszy wolny termin. Stawiając się punktualnie zostaniemy w urzędzie bez oczekiwania skierowani do wolnego stanowiska. Nie można się spóźnić bo wizyta po 2 minutach nie stawienia się jest anulowana jeśli są inni oczekujący. Automat drukuje też interesantom z ulicy bilety z godziną obsługi.
Dawniej można było telefonicznie zarezerwować bilet do kina, teatru, filharmonii, na mecz ... Bilet odbierało się i płaciło podając numer telefonu.
Moce superkomputerów są wystarczające do modelowania zjawisk dotyczących Ziemi ale nie znamy jeszcze wielu zjawisk zachodzących w samej Ziemi gdzie prawdopodobnie zachodzą także reakcje jądrowe. Nie do końca jasne jest jaki wpływ na Ziemie ma Kosmos w którym Ziemia jest tylko maleńką drobinką. Odkrywane są nowe zjawiska zachodzące w atmosferze oraz wielkie cykle transformacji i obiegów substancji trwające milionami lat.
Wzrost koncentracji dwutlenku węgla w atmosferze w ciągu ostatnich 150 lat jest dziełem człowieka. W historii Ziemi były okresy o wyższych średnich temperaturach z większą ilością CO2 w atmosferze. Nawet „niedawno” były różne katastrofalne anomalie klimatyczne. Ale zdolności adaptacyjne człowieka i zwierząt do klimatu nie są duże. Miejsce wymarłych gatunków przejmują inne gatunki. Dokuczliwy w strefie umiarkowanej komar nie przenosi chorób ale w strefie tropikalnej przenosi niebezpieczne choroby – malaria, filarioza, żółta febra, denga, tularemia, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Gdy niebezpieczne komary pojawią się w strefie umiarkowanej trzeba będzie je zwalczać metodami chemicznymi, biologicznymi, genetycznymi i urządzeniami inteligentnymi.
Jerzyk zjada dziennie do 20 tysięcy komarów ale spory apetyt mają tez jaskółki i nietoperze. Ale populacja ptaków skutkiem wycinania w miastach drzew i betonowania każdego skrawka gruntu znacznie spadła. Skutkiem trzebienia ptaków „zjadających” wysiane ziarno na rozkaz chińskiego dyktatora Mao Tsetunga był katastrofalny rozrost insektów pożerających plony co dało miliony ofiar głodu.
Człowiek rozwijając cywilizacje używał coraz szlachetniejszych paliw - wysuszone odchody zwierząt, chrust, drewno, torf, węgiel brunatny i kamienny, łupki bitumiczne, ropa naftowa, gaz ziemny, paliwo jądrowe. Używa też hydroenergetyki, wiatraków i ogniw PV. Udział energii geotermalnej jest marginalny.
Energia w krajach zimniejszych używana jest proporcjonalnie do ilości stopniodni ogrzewania a w krajach cieplejszych do zasilania klimatyzacji.
Naukowcy z Uniwersytetu Stanforda ustalili, że gospodarki w świecie osiągają najlepsze wyniki przy średniej rocznej temperaturze około 13 C i powyżej tej temperatury wyniki gwałtownie spadają. Relację tę zaobserwować można przynajmniej od 1960 roku praktycznie na całym świecie. Działa ona zarówno w krajach biednych, jak i bogatych, zarówno w krajach rolniczych, jak i tych, w których dominują przemysł albo usługi.
Średnia roczna temperatura powietrza w Polsce w gorącym 2020 roku wynosiła 9,9 C i była o 1,6 C wyższa od normy dla okresu 1981-2010. Wysokie temperatury skorelowane są z niskimi zbiorami płodów rolnych, podwyższoną śmiertelnością i zachorowalnością.
Optymalna dla pracowników biur jest w czasie pracy temperatura 22 C. Liczba przepracowanych godzin zaczyna gwałtownie spadać, jeśli maksymalna dzienna temperatura przekracza 30 C.
Na mapce pokazano budowane ostatnio elektrownie i elektrociepłownie gazowe. W Wielkiej Brytanii i we Włoszech sieci ciepłownicze są mało rozwinięte i nie budowano tam elektrociepłowni. Gaz jest paliwem szlachetnym. Spalany gaz napędza turbinę gazową a gorące spaliny ogrzewają kocioł parowy wytwarzający parę do turbiny parowej. Sprawność elektrowni gazowo – parowej jest wysoka. Ale sprawność elektrociepłowni gazowej może przebić 90%.
Domy w środkowych a zwłaszcza południowych Włoszech nie mają instalacji do ogrzewania. Niemieckie gazowe bloki elektrowni Irsching 4 (860 MW) i Irsching 5 (564 MW) oddane w 2010 i 2011 roku przez długi czas stały nieużywane, bo produkowany przez nie prąd był zbyt drogi z powodu wysokich cen gazu i tanich pozwoleń emisyjnych.
W elektrociepłowni występuje efekt skali zarówno w koszcie jednostkowym budowy jak i w sprawności ale moc wynika z wielkości ogrzewanego obszaru, który przy peryferyjny położeniu elektrociepłowni nie jest duży. Wybudowana przez Siemensa elektrociepłownia 260 MWe / 230 MWt Berlin-Marzahn dla Wschodniego Berlina, ma efektywność wykorzystania chemicznej energii paliwa gazowego przekraczającą 90 % co według producenta jest najlepszym wynikiem w Europie. Takich elektrociepłowni o sprawności ponad 90 % zbudowano albo zamówiono ostatnio cały szereg. Elektrociepłownie te są dyspozycyjne i przystosowane do współpracy ze źródłami odnawialnymi. Przy sprawności ponad 90% i niewielkiej emisji CO2 bogaci Niemcy nie odczują boleśnie kosztów pozwoleń emisyjnych CO2 w przeciwieństwie do poturbowanych kosztami Polaków. Budowanie w Polsce elektrowni gazowych zamiast elektrociepłowni gazowych jest skrajną głupotą.
Według raportu NIK bezładne rozproszenie zabudowy mieszkaniowej generowało corocznie koszty około 68 mld złotych. Ignoruje się to, że przestrzeń jest cennym dobrem publicznym zaś koszty budowy i funkcjonowania infrastruktury przy przypadkowej, rozproszonej zabudowie są bardzo wysokie. W Polsce, w odróżnieniu od cywilizowanych państw, faktycznie nie ma planowania przestrzennego i panuje chaos. Zamiast systemowych regulacji naprawczych wprowadza się przepisy jeszcze powiększające chaos w tym obszarze.
Gaz ziemny ma być w Europie paliwem przejściowym na okres 25-30 lat ale jak rzeczywiście będzie nie wiadomo.
Oczywiście w Polsce trzeba budować elektrociepłownie gazowe w dużych miastach a nie elektrownie !
Generacja elektryczności przez elektrociepłownie gazową jest komplementarna do generacji słonecznej przez panele PV. Gdy świeci Słońce z reguły jest ciepło i elektrociepłownia pracuje tylko jako elektrociepłownia z mniejszą mocą ( gorąca woda może być magazynowa w wielkim zbiorniku ) i oczywiście mniejszą sprawnością. Ponieważ jest dyspozycyjna może być nawet wyłączona. Wielki zbiornik gorącej wody do ogrzewania i ciepłej wody użytkowej mieszkańców, pojemności 50 000 – 100 000 m3, jest bardzo tanim akumulatorem energii w elektrociepłowni. Gaz jest drogi ale bardzo wydajny energetycznie: turbina gazowa -> turbina parowa i jako elektrociepłownia.
W III RP niewiele inwestowano w energetykę przejętą po PRL. Przejęta przez złodziejskich oligarchów ukraińska poradziecka energetyka węglowa jest totalnie wyeksploatowana. Ukraińska energetyka węglowa mimo relatywnie niewielkiej mocy odpowiada za 72 % pyłu, 27 % dwutlenku siarki i 16 % tlenków azotu emitowanych do atmosfery w Europie. Na liście trzydziestu największych energetycznych europejskich emitentów dwutlenku siarki jest 12 ukraińskich elektrowni, pyłu (PM10) 18, z czego w pierwszej dziesiątce aż 7, a tlenków azotu 9.
USA w okresie lat 2000-2018 zmniejszyły emisję CO2 o 23% a w energetyce o 34% stopniowo odchodząc od węgla na rzecz gazu łupkowego. Niestety jego wydobyciu towarzyszy duży wyciek metanu, który jest gazem silnie cieplarnianym. Według badania naukowego opublikowanego w AGU Advances we wrześniu 2020 roku, zjawisko wycieku metanu powoduje, że redukcja emisji CO2 w USA została zastąpiona przez ogromny wzrost emisji metanu, dając w sumie mocno negatywne oddziaływanie na środowisko.
Unia Europejska rozpoczęła radykalną walkę z wyciekami metanu. Powstanie system handlu emisjami metanu. W rezultacie łupkowy gaz LNG importowany z USA mocno zdrożeje dla europejskiego nabywcy.
Hub Sabine Pass LNG, z którego czerpią gaz między innymi Polacy z PGNiG, doświadczył plagi dużych wycieków. Lobbyści Gazpromu posługując się wynikami badań przekonują Brukselę, że tylko gaz z Rosji jest „ekologiczny” Ale sonda Kopernik mierząca wycieki metanu wskazuje na winne przecieków instalacje Gazpromu !
Przed II Wojną Światową USA mają więcej samochodów i wydobywają więcej ropy niż reszta świata. Już wtedy uważano węgiel za schyłkowe, siermiężne paliwo. Kryzys górnictwa węglowego w Wielkiej Brytanii pojawia się już w amerykańskiej książce "Lassie, wróć" z 1940 roku i późniejszym filmie z 1943 roku opartym o tą książkę. W rzeczywistości w roku 1940 i 1943 trwa w Europie wojna i potrzeba w Anglii ogromnej ilości wydobywanego węgla kamiennego !
„Gdy w niewielkim, brytyjskim mieście górniczym bezrobocie gwałtownie wzrasta, ciężka sytuacja materialna zmusza mieszkającą w nim rodzinę do sprzedaży psa Lassie. Mały Joe nie może się pogodzić z utratą ukochanego zwierzęcia. Tymczasem Lassie ucieka od nowego właściciela. Przemierza kraj, aby wreszcie dotrzeć do swoich poprzednich właścicieli. Kiedy wreszcie ich odnajduje, oni nie mogą uwierzyć w wierność psa. W tej sytuacji postanawiają go zatrzymać bez względu na okoliczności... ”
Dostępne są dane pokazujące sumaryczne zużycie energii na wytworzenie określonego wyrobu. Sam recyklingowy przetop stalowego złomu w nowoczesnym piecu łukowym współpracującym z systemem COS jest stosunkowo oszczędny energetycznie.
Opór toczenia samochodu zależy od jego masy ale opór aerodynamiczny nie zależy od masy. Samochód osobowy wykonany z aluminium, magnezu i kompozytów może być znacznie lżejszy i wydatek energii na toczenie może być mniejszy czyli mniejsze będzie w czasie życia samochodu całkowite zużycie paliwa a dla EV energii elektrycznej. Jednak produkcja aluminium, magnezu, tytanu, włókien węglowych jest makabrycznie energożerna i dlatego ich domeną zastosowań jest lotnictwo Ponieważ surowce te są drogie luksusowe samochody z nich zbudowane są drogie. Obecnie najbardziej racjonalne jest użycie na karoserie samochodu osobowego niskostopowych stali o podwyższonej wytrzymałości.
Wycięte i wytłoczone z blachy aluminiowej elementy luksusowego samochodu Audi umieszcza się w dużym szablonie montażowym i następnie po dociśnięciu zatrzaskami ręcznie i robotami spawa. Na tle zautomatyzowanej masowej produkcji standardowego stalowego samochodu wydajność pracy jest mała.
Transport generuje około 30% światowych emisji gazów cieplarnianych. W 2020 roku na świecie używano nieco ponad 10 mln samochodów elektrycznych, sprzedawanych już od ponad 10 lat i około 1,45 miliarda pojazdów z silnikiem spalinowym. Wszędzie rządy dotują kupno samochodu elektrycznego. Światowa flota samochodów z ogniwami paliwowymi na wodór ma w 2020 roku komiczną wielkość - 553 sztuki, ale rośnie.
Czy elektromobilność tak jak każda nowa technologia potrzebuje czasu na upowszechnienie czy też ma doprowadzić do drastycznego zmniejszenia ilości samochodów na Ziemi ?
W Polsce samochody są złomowe w wieku średnio ponad 24 lat. Bateria samochodu elektrycznego traci stopniowo pojemność a jej opór wewnętrzny wzrasta. O ile „stary” EV w lecie jest jeszcze w stanie przejechać kilkadziesiąt kilometrów to w zimie jest bezużyteczny. Z tego powodu używane EV mają bardzo niskie ceny. Użytkownicy EV dzielą się informacjami:
„8 letnia Tesla S z akumulatorem 85 KWh z przebiegiem 156 000 km ma deklarowany zasięg po pełnym ładowaniu 79 Km. Koszt wymiany akumulatora w serwisie Tesli 17 000 - 20 000 dolarów Jest w idealnym stanie „technicznym” i wizualnym”
Zatem w 24 letnim cyklu życia tego samochodu ( jeśli ma zastąpić konwencjonalny samochód spalinowy ) baterie należałoby na nowe wymienić 2 krotnie czyli zużyto by w cyklu życia samochodu 3 baterie. Ponieważ produkcja akumulatorów jest uciążliwa środowiskowo, jest to z punktu widzenia ochrony środowiska rozwiązanie koszmarnie złe. Produkcja akumulatorów jest doskonalona ale powoli.
Obecnie miliarderzy mają prywatne odrzutowce pożerające tony paliwa i jest to uważane za normalne. Za 15-25 lat samochód być może będzie znów luksusem tylko dla bogatych, jak kiedyś. Zgodnie z prawidłem o gotowaniu żaby tyle trzeba czasu na stopniowe zmiany. Dla pozostałych rower i „miseczka ryżu”
Obecne baterie nie są stworzone do recyklingu i narastająca ilość zużytych akumulatorów stworzy problem środowiskowy. Politycy stopniowo skłaniają się ku rozwiązaniom prawnym, które zmuszą producentów do zagwarantowania, że zużyte baterie nie skończą na składowiskach, zagrażając środowisku. Recykling jest obecnie trudny i niebezpieczny. Koszty produkcji ze świeżo wydobytych surowców są niższe niż przy używaniu materiałów z odzysku. Proces recyklingu wykorzystuje toksyczne rozpuszczalniki. Potencjalnym rozwiązaniem może być automatyzacja i powierzenie tych zadań robotom, by uniknąć zagrożenia dla pracowników. Akumulatory różnych producentów różnią się od siebie budową i składem chemicznym co utrudnia recykling. Koncerny motoryzacyjne podają że nowe baterie będą już łatwiejsze do recyklingu. W okresie 2021-2030 pojawi się około 13 mln ton zużytych akumulatorów.
Dostępne są proste aplikacje pokazujące stan zajętości stacji ładowanie akumulatorów EV danej sieci stacji. Niestety zadanie zaplanowania dłuższej podróży z koniecznymi ładowaniami EV wszelkich sieci musi obecnie podjąć człowiek. Zadanie jest ryzykowne i wykonane marnie spowoduje utratę wielu godzin czasu kierowcy i jego pasażerów. Jest więc zadanie do automatyzacji i pole do popisu dla quasi AI.
Podczas nauki sieci neuronowej podaje się jej dane wejściowe i towarzyszące dane wyjściowe. W pracy, nauczonej sieci podaje się już tylko dane wejściowe i ona ma dać dane wyjściowe.
Ale nawet mózg człowieka nie jest w stanie zdekodować sytuacji z którą nie miał do czynienia.
Podczas ataku nuklearnego w Japonii matka była z dzieckiem na huśtawce. Poczuła jakby mocniejsze promienia słońca i ciepły podmuch i że coś jest nie tak zorientowała się widząc
swoje płonące dziecko na huśtawce a po chwili fala uderzeniowa wszystko zrównała z ziemią.
Uruchamiane są eksperymentalne przemysłowe technologie wodorowe w małej skali. Na razie jest to technologia bardzo niewydajna i zupełnie niekonkurencyjna. Trudno jest nawet spekulować kiedy ona osiągnie kompletność i dojrzałość. Dotychczas ewolucja tej technologii była dość wolna podobnie jak jej upowszechnienie. Według krzywej uczenia potrzeba 100-150 lat ! Im szybszy jest rozwój technologi tym większe problemy mają kraje rozwijające się imitacyjnie i jeśli nastąpi radykalna zmiana w technologi kraje te będą miały kłopoty z jej nabyciem i zastosowaniem.
W 2020 roku Polska pobiła negatywny historyczny rekord z udziałem inwestycji w PKB w wysokości 16,8 %. To długofalowo oznacza „zieloną” biedę z nędzą.
Pod koniec XIX wieku centrum cywilizacji naukowo - technicznej przesunęło się z Europy do USA
Technologia powstawała w USA, Europie Zachodniej, Japonii do których dołączyła Korea i Chiny.
Związek Radzicki po zakupie dużej ilości fabryk nie był w stanie samodzielnie długo rozwijać dostarczonej technologii.
W PRL nie tworzono technologi ale ją kopiowano. Obecna sytuacja jest w tej mierze tragiczna. O ile w PRL latach siedemdziesiątych cenzura zatrzymywała informacje o zakupach fabryk za dolarowe kredyty to obecnie pisze się który zachodni koncern buduje „polską” elektrownie czy instalacje w fabryce chemicznej.
Obecnie nadchodząca radykalna zmiana, jeśli będzie miała miejsce, będzie wymagała bardzo dużych nakładów inwestycyjnych. Przy małej - średniej szybkości rozwoju technologi udział inwestycji w krajach zaawansowanych technologicznie może być na poziomie 20% PKB ale w krajach nadganiających Zachód musi być znacznie większy a w krajach dopiero budujących pozycje jak Chiny dużo większy.
Peryferyjny Kapitalizm Zależny, dostępny w Google Books:
„Gierek postanowił kupować fabryki, tak jak robił to ZSRR. Zapomniał jednak o tym, że Polska nie ma złota, metali, brylantów, gazu i ropy, a w ramach RWPG będzie musiała, mając otwarte linie kredytowe, pomagać innym. Polska miała węgiel i miedz. Breżniewowski ZSRR kupił w 1968 roku wielka fabrykę samochodów od Fiata. W zbudowanej przez Fiata w Stawropolu fabryce przez ponad 20 lat prowadzono produkcje bez żadnej istotnej modernizacji.
ZSRR kupiło dużo fabryk. Za owe fabryki płaciło złotem i brylantami wydobywanymi na Syberii rekami niewolników pracujących pod lufami karabinów NKWD, a także innymi surowcami. ZSRR nie wyłamało się wiec do końca z patologicznego, samopowtarzalnego schematu stosunków gospodarczych Centrum – peryferie i po komunistycznym eksperymencie powróciło na pozycje jawnie peryferyjne.
Ford w 1932 roku w Niżnym Nowogrodzie, nazwanym później Gorki, wybudował, wyposażył i uruchomił fabrykę samochodów osobowych i ciężarowych – „Detroit of the USSR”. Fabryka pierwotnie istniała od 1926 roku w Berlin Plotensee. Transakcja była korzystna zarówno dla Forda, jak i dla Stalina. Mimo dość niskiej ceny nienowoczesnej fabryki transakcja umożliwiła Fordowi sprzedaż Niemcom zupełnie nowej i znacznie nowocześniejszej fabryki. Henry Ford otrzymał od nazistów Krzyż Żelazny.
Przed II wojną światową na licencji Forda (model A z 1927 roku) w ZSRR produkowano
samochód osobowy Gaz A i ciężarowy Gaz AA. ZSRR nabył także dokumentacje i maszyny
do innych samochodów. Maszyny Forda służyły także do produkcji części do pojazdów pancernych i samolotów. Silniki samolotowe bez żenady kopiowano. W 1933 roku produkcja radzieckiego „Forda” stanowiła 80% wszystkich ciężarówek, samochodów osobowych i traktorów, które produkowali sowieci. W ZSRR fabrykę traktorów miał także koncern Caterpillar. Po 1936 roku,
po uruchomieniu i ustabilizowaniu produkcji, amerykańscy technicy, organizatorzy i nadzorcy
z Forda wyjechali z ZSRR. Towarzyszyło temu natychmiastowe załamanie produkcji.
Problemy zostały dramatycznie powiększone przez stalinowskie czystki dziesiątkujące sowieckie
kadry. Braki kadrowe uzupełniano niekompetentnymi oficerami NKWD.
Oryginalnej dokumentacji produkcyjnej z logo Forda uzywano jeszcze w latach 50., mimo tego, ze była ona sporządzona w systemie calowym, a nie w obowiązującym w ZSRR – systemie metrycznym. W konstrukcji Gaz Pobiedy M-20 wykorzystano rozwiązania z tych modeli. Pobieda M-20 stała się następnie „polska” Warszawa M-20 (nazwa „Pobieda” nadana była samochodowi na cześć zwycięstwa nad faszyzmem – Pobieda oznacza zwycięstwo; litera M – na cześć Mołotowa). Stalinowską licencje na produkcje „emki” Polska otrzymała w 1946 roku niby za darmo. W rzeczywistości latami spłacano wyceniony na 130 mln złotych koszt dokumentacji produkcyjnej. Dalsze 250 mln zapłaciliśmy za tłoczniki i oprzyrządowanie technologiczne do maszyn. Do tego doszły kosztowne zakupy kolejnych maszyn i urządzeń. Fabryka Samochodów Osobowych (FSO) miała według radzieckiej licencji produkować rocznie 25 tys. samochodów. Plany FSO przewidywały na rok 1955 produkcje w wysokości 12 tys. aut, wyprodukowano zaś faktycznie tylko 4 tys. Licencje opanowano w pełni dopiero w 1956 roku. Dzięki prowadzonym modernizacjom nakład pracy zmniejszono z 240 do 219 roboczogodzin na samochód, osiągając ostatecznie w pracy trzyzmianowej szczytowa produkcje w 1969 roku w wysokości zaledwie 18 tys. samochodów rocznie. Produkcje od tego czasu stopniowo ograniczano, by zakończyć ja w 1973 roku. Powyższa historia z przestarzała radziecka licencja na samochód to prototyp scenariusza
wdrażania późniejszych licencji gierkowskich.
W latach 30. (od 1932 roku) bankierzy z Wall Street (McKee Corporation) „budowali” w Magnitogorsku kopie huty U.S Steel’s Gary Works w stanie Indiana, nazwana Leninowskimi Zakładami Stalowniczymi. Stalin zapłacił za zakłady 25 mln złotych rubli. Huta Gary w 1929 roku była największą i jedna z najnowocześniejszych na świecie. Roczna produkcja stali na jednego zatrudnionego wynosiła w Gary 1.8 tysiąca ton. W najlepszych latach produkcja na jednego zatrudnionego w Magnitogorsku wynosiła 500 ton rocznie. Aktualna wydajność tej huty jest wprost niewiarygodnie niska i wynosi 180 ton stali na zatrudnionego na rok. Duża cześć maszyn i urządzeń oraz technologia są z lat 30.
W niedalekich zakładach produkcji maszyn na Uralu produkowano wyposażenie zakładów stalowniczych na wzór tych z Magnitogorska czyli z Gary. Stad maszyny otrzymała Nowa Huta. Już z chwila oddania do użytku Huta Lenina była przestarzała o ponad 20 lat. Z koncernem McKee interesy robił także PRL.
Począwszy od 1929 roku w Stalingradzie przedsiębiorstwa budowało 80 amerykańskich firm, anagażujżc na miejscu 570 Amerykanów i 50 Niemców – byli to wysokiej klasy inżynierowie i nadzorcy budów. Finanse zmobilizowały i dostarczyły potężne banki pod kierownictwem F.C. Chase’a, R. Smitha i Otto Kahna. Duża grupa inżynierów i architektów Banku Albert Kahn Inc. z Detroit, działając w ramach państwowego Gospłanu (komisja planowania ZSRR), realizowała z Moskwy rozwój przemysłu ciężkiego i lekkiego.
Naczelny inżynier prywatnego amerykańskiego banku miał siedzibę w Państwowym Komitecie
Budownictwa ZSRR. Współprace koordynowało w Moskwie i na budowach kilkuset amerykańskich nadzorców.
Już w 1932 zaniepokojony rozwojem sytuacji Departament Stanu USA wskazywał w raporcie, ze nieomal wszystko z zakresu organizacji, wyposażenia i produkcji głównych gałęzi przemysłu militarnego ZSRR pochodzi z amerykańskich planów, inwestycji i porad.
Mimo obowiązywania zakazu Departamentu Stanu – około 200 grup bankierskich finansowało ZSRR w średnim i długim terminie. Wobec wszechpotężnej oligarchii finansowej Departament Stanu był nieomal bezsilny w egzekwowaniu zakazów. Z drugiej strony USA, szykujące się do roli światowego hegemona z dolarem jako waluta światowa, bardzo potrzebowało ogromnej ilości złota, platyny, cennych metali i brylantów, którymi płacił Stalin.
W okresie 1920–1945 gospodarkę ZSRR budowało i modernizowało blisko 1 000 zagranicznych
firm, z czego 1⁄3 obecna jest tam do dziś. Wśród tych stale obecnych 332 firm dominują firmy z USA (114 kontraktów), z Niemiec (94 kontrakty), i z Wielkiej Brytanii (34 kontrakty).
Wieloletni ambasador USA, bogacz i doradca prezydenta Roosevelta, Averell Harriman, doniósł w 1944 roku, ze Stalin w chwili szczerości wyznał mu, że:
[. . . ] Dwie trzecie naszego podstawowego przemysłu zawdzięczamy waszej pomocy
i waszej obecności technicznej. [. . . ]
Wielkie inwestycje firm z branży motoryzacyjnej – Ford, General Motors, Packard – uzupełniał potężny koncern General Electric, budując w okresie 1929–1932 miedzy innymi ważną fabrykę elektrowni KHEMZ w Charkowie. Fabryka ta miała supernowoczesny wydział budowy turbin o mocy produkcyjnej 250% największego zakładu GEC w Schenectady!
Bez kontraktu z GEC nie powstałyby liczne radzieckie elektrownie, a plan elektryfikacji nie miałby żadnych szans powodzenia. GEC zbudował także cała infrastrukturę elektryczą na Uralu. Na czele radzieckiego przedsiębiorstwa Elektroeksploatsja stał wtedy amerykański dyrektor. Także urządzenia do komunikacji radiowej powstały dzięki amerykańskiemu koncernowi Radio Corporation of America (RCA), realizującemu kontrakt z 1926 roku, odnowiony i rozszerzony kolejno w 1935 i 1939 roku. Lista wielkich banków i koncernów inwestujących wówczas w ZSRR była ogromna. Zresztą wielkie fale amerykańskiego kapitału generowanego przez największą już gospodarkę świata rozchodzą się w okresie międzywojennym po całym świecie, stopniowo rugując z pozycji hegemona Albion. Amerykański kapitał budował tez wtedy częściowo przemysłowa potęgę Niemiec.
Angażowana przez Stalina i kolejnych włodarzy Kremla NKWD-KGB w celu poprawy
wyników gospodarczych zakupionych/naśladowanych przedsiębiorstw – za szczyt możliwości
i marzeń systemu sowieckiego uważała samodzielne osiągniecie i utrzymanie poziomu produkcji odpowiadającego 75% produktywności tych fabryk na Zachodzie. Na poziom poniżej 30% możliwej „zachodniej produkcji” reagowano gniewnymi represjami i czystkami, które z reguły jedynie pogarszały sytuacje.
Profesor Uniwersytetu Stanforda Anthony C. Sutton w książce „The Best Enemy Money
Can Buy” („Najlepszy wróg, jakiego można kupić za pieniądze”) przeprowadza szczegółową analizę transferów zachodniej technologii do ZSRR.
Przytoczone przykłady fabryk Forda czy Magnitogorsk to tylko czubek góry lodowej. ZSRR otrzymało lub zakupiło fabryki oraz ukradło technologie samochodów, elektroniki, komputerów, lotnictwa, rakiet, statków, rurociągów, gazów bojowych, nuklearne, czołgów itd. Nad stawianymi przez Suttona zarzutami zbrodni stanu – budowania wroga na własne życzenie, trudno przejść obojętnie. Sprzęt i materiały, które w ramach Lend Lease Act ZSRR otrzymał od USA, pchnęły do przodu program nuklearny ZSRR o 10–15 lat! Od stycznia 1943 roku radziecki rząd wysłał do zarządu Lend Lease zamówienia na 300 kg tlenku i azotanu uranu oraz na 10 kg metalicznego uranu. Dokumenty potwierdzają dostarczenie uranu.”
Ale w rzeczywistości inwestycje w świecie zamiast rosnąć maleją ! Inwestycje transgraniczne zmalały w 2020 roku z 1530,2 mld do zaledwie 998,9 mld dolarów. Takie informacje opublikowała w końcu czerwca 2021 roku Konferencję Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD). W porównaniu z rekordowym pod tym względem 2016 r. zmniejszyły się one o 53%.
„Drukowanie” przez FED i syntezowanie przez amerykański tokamak rynków finansowych dziesiątków bilionów pustych dolarów budzi w świecie niepokój. UNCTAD podał, że aż 67 krajów wprowadziło w ubiegłym roku ograniczające zmiany w regulacjach dotyczących udziału kapitału zagranicznego. Decyzją Komisji Europejskiej, poddano kontroli wszystkie inwestycje spoza obszaru Unii. Generalnie pożądane są zaawansowane technologicznie fizyczne inwestycje greenfield, natomiast „inwestycje” spekulacyjne są zwalczane. Wszystkie zagraniczne inwestycje kontroluje Australia i praktycznie wszystkie cywilizowane kraje. Z 25 % do 10 % ograniczono we Francji możliwości zakupu akcji firm technologicznych przez kapitał zagraniczny, poszerzając przy tym definicje firm technologicznych. Podobne ograniczenia wprowadzone zostały w Niemczech.
Przemysł zawsze konsumował dużo energii. Największy wówczas w świecie zintegrowany kompleks przemysłowy Forda nad Rouge River konsumował surowce wydalając z siebie samochody. Miał własną hutę i elektrownie o mocy do 240 MW czyli na tamte czasy niemałej.
Już ponad 100 lat temu moc potężnych napędów elektrycznych walcarek hutniczych przekroczyła 10 MW ! Nacisk walców może wynosić kilkadziesiąt tysięcy ton !
Nie zawsze użyta w produkcji duża moc / energia jest oczywista i widoczna.
Ślimak wtłaczający pod sporym ciśnieniem do formy wtryskarki plastik powoduje skutkiem tarcia międzycząsteczkowego silne nagrzanie i roztopienie granulek plastiku.
W ekstruderach wyciska się materiał gorący, podgrzany lub zimny. Wyciskane są przedmioty z metali (ołów, cyna, cynk, brąz, magnez, aluminium, miedz, stal, tytan, cyrkon, molibden, wanad, niob, nikiel ), polimerów, ceramiki, betonu, kompozytów, żywności. Ciśnienie wyciskania przekracza aż 700 MPa i stąd duży wydatek energii. Wytrzymałość materiału formy ( używane są znakomite materiały ) ogranicza wielkość wyciskanych przedmiotów. Wyciskane przedmioty są sprzedawane lub użyte we własnej produkcji.
Stosunkowo mała jest wydajna zmechanizowana i zautomatyzowana linia do produkcji składanych „aluminiowych” drabin gdzie potrzebne profile są wyciskane na miejscu z przygotowanego stopu.
Wyciska się wiele produktów żywnościowych z których pierwszy był makaron. Stosunkowo długo pierogi musieli lepić pracownicy. Z ugotowanych ziemniaków oraz sera i innych surowców po wymieszaniu powstaje nadzienie ruskiego pieroga. Z mąki i oleju i innych surowców po wyrobieniu powstaje ciasto na pieroga. Parametry surowców a następnie ciasta i nadzienia a szczególnie ich lepkość muszą być ściśle kontrolowane. Z ciasta ( po wyrobieniu musi odpocząć ! ) wyciska się extruderem rurę a niej z nadzienia odcinkami pręt. Jest to podobne do produkcji tinolu używanego do lutowania. Rura z ciasta z przerywanym prętem z nadzienia przechodzi przez walce z formami, które dociskając powodują zlepienie brzegów pod ciśnieniem z wzorem, z jednoczesnym odcięciem kolejnych pierogów. Oczywiście ciasto nie może się przyklejać do walców. Nadzienie i ciasto muszą mieć m.in. właściwą temperaturę ( raczej pomiar bezdotykowy - zdalny ) i nie mogą być przez ślimaki podające pod ciśnieniem do wytłoczenie nadmiernie nagrzane. Mankamentem mechanizacji – automatyzacji produkcji żywności jest trochę nieoptymalna pod względem smaku kompozycja ciast i mieszkanek.
N.B. Pierogi powstały w Chinach a w Polsce są znane od XIV wieku. W Rosji są mało znane a „ruskie” oznaczało Ruś.
Pierogi są tradycyjną, pracochłonną potrawę mączną i mechanizacja / automatyzacja produkcji oszczędza więc mnóstwo społecznego czasu. Do nadzienia pieroga można użyć także kapusty świeżej, kiszonej i kwaszonej, grzybów, cebuli, mąki gryczanej, mięsa i podrobów, ryb, truskawek, czereśni, borówek... i wszelkich powideł. Można też użyć ciasta drożdżowego i masła. Używane są wszelkie mąki.
Zwierzęta hodowlane wydzielają dużo metanu który jest silnym gazem cieplarnianym ale szczęśliwie powoli utlenianym w atmosferze. Z tego względu propagowana jest konsumpcja owadów, które białko z paszy produkują znacznie wydajniej niż zwierzęta hodowlane. W europejskim kręgu kulturowych mało kto nie ma obrzydzenia do konsumpcji owadów ale po ich zhomogenizowaniu można surowiec białkowy użyć jako nadzienia do … pierogów.
„Fault Tolerant”, https://drive.google.com/open?id=1N9hLzAi-rKcQqZdIhjijErmFIGJGnknE
lub https://matusiakj.blogspot.com/2018/12/fault-tolerant-wstep.html
„Niemcy w czasie I Wojny Światowej przeżywały poważne problemy z brakiem żywności dla wojska i ludności. Późniejszy kanclerz Republiki Federalnej Konrad Adenauer opracował wtedy chleby wojenne z dodatkiem fasoli, grochu, słonecznika, soi... jako pełnowartościowy pokarm ! Kiełbasy wojenne opracowane przez Adenauera miały dodatek grochu, fasoli i mąki. Były nie do odróżnienia w smaku od normalnych kiełbas. Zwierząt hodowlanych nie wolno było wtedy karmić żywnością którą mógł zjeść człowiek.
Ideą pokojowego i wojennego przetwórstwa żywności jest wykonanie żywności ( w czasach pokojowych atrakcyjnej żywności a w czasach wojennych możliwej do spożycia żywności ) z mało atrakcyjnych płodów rolnych i ciał zwierząt oraz różnych substancji.
N.B. Wymieniona w składzie kiełbas soja ma wysokie wymagania co do gleby i klimatu. Szkoda że w Polsce nie ma warunków do jej uprawy. Jest uprawiana głównie w USA i Ameryce Południowej. Jest ona m.in. źródłem białka i tłuszczu. Znanych jest ponad 50 potraw z soi. Potrawy są zarówno oryginalne jak i imitacyjne: kotlety, pasty, zupy, sałatki, sosy, placki, zapiekanki, potrawki... Składniki na kotlety ( wygląd jak kotlety mielone ) w różnych konfiguracjach: soja, ziemniaki, cebula, jajka, mąka ziemniaczana, płatki owsiane, chleb.
Soja dobrze komponuje się z wieloma warzywami, mięsami i podrobami.”
Zadanie redukcji spożycia mięsa przez populacje I Świata jest jak najbardziej wykonywalne a redukcji towarzyszyć będzie poprawa zdrowia populacji i redukcji masy tłuszczu w ciele coraz bardziej otyłych populacji. Najbardziej szkodliwa dla środowiska jest produkcja wołowiny a lepsza wieprzowiny i najlepsza drobiu. Spożycie wołowiny w Polsce zredukowano a powiększono spożycie drobiu. Tak więc etap zadania został w Polsce wykonany i to bez protestów i krzyków. Sprawa z drogą wołowiną i mlekiem jest jednak dość skomplikowana i jest ona eksportowana z Polski i konsumowana na Zachodzie co Ziemi jest przecież obojętne. Krowa tylko przez pewien czas daje mleko po urodzeniu cielęcia. Produkcja cielęciny z młodych byków opasowych i mleka są więc powiązane i równoległe. Mniej ubija się jałówek aby zastępowały ubijane krowy które tracą z wiekiem produktywność. Zatem bez metanogennej produkcji wołowiny nie ma też produkcji mleka i wszelkich przetworów z niego co stanowi dużo większy problem niż sam brak wołowiny.
„Bo my musimy być silni i zdrowi, choćby na skrobi, choćby na skrobi. Bo my musimy być dziś mniej pazerni, roślinożerni, roślinożerni. Nam polędwica oraz schab nie smakuje tak jak szczaw” – kabaret Tey w 1980 roku.
Nowe założenia Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) EU z czerwca 2021 stwierdzają że mają być one spójne z Europejskim Zielonym Ładem. Głównych zadaniem WPR stanie się ograniczanie wpływu rolnictwa na środowisko naturalne. Znaczna część funduszy w ramach WPR będzie powiązana ze spełnianiem warunków w zakresie ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt. Ochrona środowiska oznacza tu redukcje zużycia nawozów sztucznych i pestycydów czyli odejście od rolnictwa intensywnego. Do 2030 roku 25 % wszystkich użytków rolnych w UE mają stanowić uprawy ekologiczne. Obecnie jest to 8.5% ale w przodującej Austrii prawie 26%. Rolnictwo ekologiczne jest znacznie bardziej pracochłonne a jednocześnie daje niższe plony, które w przypadku rolnictwa konwencjonalnego są też mniej narażone na działanie szkodników. Żywność ekologiczna jest znacznie droższa niż żywność konwencjonalna. W najbogatszych krajach UE udział wydatków na żywność ekologiczną dochodzi do 10% całych wydatków na żywność. Udział ten jest skorelowany z poziomem PKB per capita i w Polsce wynosi niecałe 0.6%. Przeznaczenie czwartej części ziemi na mało wydajne uprawy ekologiczne znacznie zmniejszy „konwencjonalne” plony i Europa przestanie być globalnym eksporterem żywności co wzmoże głód w biednych krajach świata i zmieni relacje cen na rynku światowym. Europa stanie się netto importerem żywności. W wizji UE rolnictwo ekologiczne absolutnie nie jest rolnictwem zacofanym. Wręcz odwrotnie bowiem chodzi o przełamania barier technologicznych w dziedzinie rolnictwa. Zamiast toksycznych pestycydów inteligentne maszyny mają zwalczać chwasty. Chodzi o optymalizacje płodozmianu i wyboru gatunków roślin. Na swoje miejsce mają wrócić nawozy naturalne.
Zmechanizowane, uprzemysłowione rolnictwo powstałe skutkiem Zielonej Rewolucji może bezpośrednio zatrudniać pojedyncze procenty siły roboczej ale na rzecz rolnictwa pracuję też producenci sprzętu oraz nawozów sztucznych i pestycydów. Żywność dostarczana przez uprzemysłowione rolnictwo była i jest tania ale gleby są już wyjałowione i coraz bardziej martwe. Zatem plan UE dotyczący rolnictwa może mieć sens.
Posady urzędnicze i inne są w państwie opiekuńczym formą rozdawnictwa dla utrzymanków. Gdy będzie potrzeba pracowników do rolnictwa to wystarczy zacząć likwidować miliony zbędnych synekur ale wściekli synekuranci mogą podnieść krzyk i bunt.
Społeczeństwa dobrobytu są coraz bardziej otyłe i praca fizyczna jest im bardzo potrzebna dla utrzymania zdrowia i powiększenia średniej długości życia.
Jednym z warunków koniecznych zaistnienia państwa dobrobytu był właśnie tania, masowo produkowana przemysłowo w nadmiarze żywność. Ponieważ jest tania, spora część jej jest wyrzucana na śmietnik. Udział wydatków zachodniego gospodarstwa domowego na żywność jest nawet mniejszy od 10%. Nawet znaczny wzrost cen żywności w małym stopniu pogorszy sytuacje tych gospodarstw. Udział ten jest jedną z miar dobrobytu. W PRL przekraczał on 40% i długo w III RP spadał by od kilku lat rosnąć.
Uprawiany metodami nieprzemysłowymi w Japonii ryż jest dużo droższy niż ryż importowany. Mimo iż obiektywnie jest gorszej jakości propaganda ( także samodzielność żywnościowa i bezpieczeństwo żywnościowe ) wmówiła konsumentom że jest lepszy i wypada go kupować.
O ile przemysłowa żywność dla obywatela Zachodu jest tania to bardzo zdrożało mieszkanie i wynajęcie mieszkania. Raport Międzynarodowego Funduszu Walutowego z 2020 roku podaje jaką część dochodu gorzej sytuowanych gospodarstw domowych ( dolny kwintyl czyli 20 % ) mieszkaniowej trzeba wydać na mieszkania. W Wielkiej Brytanii jest to około 50%, w Hiszpanii, Grecji, Norwegii i Finlandii ponad 40 % a we Francji 32 %. W połowie lat sześćdziesiątych około 10 % brytyjskich trzydziestolatków wynajmowało mieszkanie a dziś jest to około 40%. Dlatego że nie stać ich na kupno własnego lokalu.
PKB per capita jest użytecznym wskaźnikiem ale biorąc pod uwagę że liczony jest w cenach brutto o wiele lepsze są jednak wskaźniki fizyczne.
Napaść III Rzeszy na ZSRR w 1941 roku zainicjowała niemieckie problemy gospodarcze. Na początku 1942 roku lansowano hasło „Żywność też jest bronią” co oczywiście poskutkowało skierowaniem Żydów z warszawskiego getta do zagłady w Treblince aby nie zjadali „broni” nadludzi.
Zielona Rewolucja przyniosła dostatek żywności ale jej produkcja po latach wzrostów może się załamać bowiem gleby są jałowe i zatrute a brakuje wody do sztucznego nawadniania.
Wymagania egzaminacyjne i poziom trudności studiów są w świecie bardzo zróżnicowane. Na pseudo studia dostają się wszyscy chętni i wystarczy parę razy bywać na „zajęciach” by otrzymać za pieniądze dyplom. Trudne są studia kierunków inżynierskich, ścisłych i lekarskie. Zdrowy rynek nisko wycenia absolwentów niby – studiów. Na wykresie pokazano najniżej płatne kierunki studiów w USA gdzie rynek pracy jest pół - zdrowy.
W „Ogrodnictwie” płace z inflacją się utrzymały. W nieznanych w świecie „Paralegal Studies / Law” Paralegal oznaczają połączone studia prawa i zarządzania. Na legendarnym pieniactwie procesowym Amerykanów korzystają prawnicy i skorumpowani sędziowie a tracą wszyscy - „Dużo prawników, mało wyników”
Absolwenci ci nie mają żadnego znaczenia dla siły i pozycji Ameryki w świecie.
W III Świecie na studia idzie się po to aby zyskać kontakty i umocowanie towarzyskie a nie zdobywać wiedzę i umiejętności. Rzut oka na polskie lumpen - elity dowodzi że to modelowy III Świat.
Trwa śledztwo w sprawie handlu fałszywymi dyplomami prywatnej Uczelni Nauk Społecznych w Łodzi. Podejrzany się przyznał. Nabywcami dyplomów byli m.in. polscy piłkarze. Politycy kupują historię, policjanci socjologie... Kupuje się też stopnie doktorskie i habilitacje.
W dziedzinie ruchu drogowego i parkowania jest dużo potencjalnych, „zyskownych” zastosowań automatyzacji.
Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w resorcie infrastruktury podaje że roczne koszty wszystkich wypadków i kolizji drogowych w Polsce sięgają aż 3 % PKB. W dziedzinie ruchu drogowego Polska jest drugim najmniej bezpiecznym krajem spośród państw grupy OECD. Co roku na drogach umiera około 76 osób na każde 1 mln mieszkańców Polski a w Niemczech 36 osób mimo iż statystyczny Niemiec przejeżdża znacznie więcej niż Polak. Najważniejszą przyczyną wypadków jest marna infrastruktura i zły stan techniczny pojazdów, których średni wiek w Polsce przekracza 14 lat. Można zastosować mechanizmy działające automatycznie:
-Zwiększenie wysokości składek za komunikacyjne ubezpieczenie OC proporcjonalnie do ilości wymierzonych punktów karnych i mandatów szczególnie za spowodowanie stłuczki lub wypadku. Wydaje się ze mandaty za złe parkowanie nie powinny jednak zwiększać składki na ubezpieczenie OC ale mogą być podniesione mandaty i szerzej stosowane odholowanie pojazdu na płatny parking. Prewencyjny zabieg będzie obojętny dla większości kierowców ale osoby stwarzające większe zagrożenie dla innych uczestników ruchu, będą płacić więcej za ubezpieczenie i będzie z czego wypłacać odszkodowania. Ma to sens gdy ubezpieczenie obejmuje konkretne osoby a nie samochód z anonimowym kierowcą. Alternatywnie punkty i mandaty karne powinny skutkować koniecznością wykupu extra ubezpieczenia.
-Zwiększenie sprawcy wypadku wysokości ubezpieczenia OC na podstawie szacowanych kosztów leczenie i rent inwalidzkich do realnego czyli bardzo wysokiego poziomu stwarzanego zagrożenia
-Zbieranie w bazie danych informacji o pojazdach nowych, importowanych używanych ( od urzędów innych państw) i przy każdym okresowym badaniu technicznym, co zapobiegnie powszechnym oszustwom przy sprzedaży używanych samochodów, które mają faktycznie dużo większy przebieg i stan zużycia a co najważniejsze są już mało bezpieczne.
Zwróćmy uwagę że mandaty za przekroczenie prędkości mają sens tylko wtedy gdy ograniczenia prędkości są sensowne.
Sieci telefonii komórkowej i radiowego internetu pokrywają tereny cywilizowane ale na rozległych pustkowiach konieczne jest użycie komunikacji satelitarnej. Koszty budowy różnych satelitów maleją i stale przybywa dla nich zastosowań cywilnych i militarnych. Ale zaporowym progiem jest koszt wyniesienia satelitów.
Na wykresie pokazano koszt wyniesienia 1 kg ładunku na Niską Orbitę Ziemi czyli Low Earth Orbit (LEO) w okresie lat 1950-2020. Koszty jednostkowe (na kilogram ładunku !) ogromnie zredukowały potężne rakiety Saturn V używane w programie Apollo i trzy systemy rakiet używane przez ZSRR ale rakiety były bardzo drogie. Promy kosmiczne, które w intencji miały obniżyć koszty umieszczenia satelitów w kosmosie, koszty te jeszcze powiększyły. Dopiero firmy miliarderów chcących eksplorować kosmos i umieszczać satelity komercyjne dokonały ostatnio postępu.
Program komputerowy do księgowości firmy musi uwzględniać regulacje Ustawy o księgowości.
Program komputerowy do kadr i płac firmy musi uwzględniać regulacje Kodeksu Pracy oraz innych Ustaw i wydanych na ich podstawie Rozporządzeń.
Historie z niemożliwością ustalenia tego, kto dokonał dywersyjnych „wrzutek” w ustawach
zaczynają się tuż przed 1990 roku. Stanowienie prawa w Polsce jest głęboko skorumpowane.
Sławny raport Banku Światowego („Rzeczpospolita” z 10 listopada 2000 roku ) o m.in kupowaniu ustawy za 3 mln dolarów czy blokowaniu ustawy za 0.5 mln nie wzbudził zainteresowania, mimo
iż w owym raporcie jest napisane, że korupcja w Polsce rozplenia się do takich rozmiarów, że grozi doszczętnym zniszczeniem państwa.
Jeśli przepisy są jasne i spójne możliwa jest automatyzacja księgowości i kadr firmy.
Ale zamiast prostego prawa podatkowego są setki ulg i haczyków tak że nawet Urzędy Skarbowe wydaje całkowicie sprzeczne ze sobą interpretacje.
Polska zajmuje od końca 2 miejsce w Europie i 10 na świecie w warunkach prowadzenia biznesu !
Z pokontrolnych raportów Państwowej Inspekcji Pracy wynika że powszechnie źle rozliczane są przepracowane przez pracowników nadgodziny. Wyjątkiem są firmy gdzie nadgodziny są rozliczne poprawnie. Często wynika to z tego że w systemie używanym do wyliczania płac błędnie zakodowano rozliczanie nadgodzin bo poprawne było niemożliwe lub zmieniły się przepisy.
Tak więc Sejm co rok w procesie biegunki legislacyjnej tworzy do 30 tysięcy stron półpłynnego cuchnącego korupcją „prawa” ale jest ono ignorowane.
Już na spędzie magdalenkowym „górale” tak rozdali karty, że efekty nie mogły być inne niż są.
Wielka szkoda, bo historyczna szansa jaką dostała Polsce już się prędko nie powtórzy!
Od lat sześćdziesiątych autorzy książek o algorytmach i ogólnym programowaniu używali w nich pseudo – kodu dobrze wyjaśniającego sens algorytmu bez nadmiernego wchodzenia w szczegóły. Znaczną popularność zyskały pozycje poświęcone konkretnym językom programowania gdzie omawiano wiele przykładów. Fortran i Algol dedykowane były do obliczeń naukowo – technicznych, Cobol do biznesu a PL1 i C do wszystkiego.
Dobrze by było gdyby ustawy o księgowości i inne zawierały algorytmy i wzory w pseudo - kodzie lub nawet języku programowania !
Przy okazji minionej afery Enronu okazało się że oszukańcze koncerny miały podwójne systemy księgowe. „Dobry” księgowy to przestępca umyślnie wadliwie księgujący pozycje ale dobrze umocowany korupcyjnie - środowiskowo i trudny do ruszenia przez skarbówkę i prokuraturę.
W komputerowych systemach automatyki każdy producent używał kiedyś własnego systemu komunikacji do obsługi rozległego systemu.
Protokół komunikacyjny Modbus został stworzony przez firmę Modicon w 1979 roku do jej programowalnych kontrolerów z mikroprocesorami. Następnie protokół został zastosowany przez innych producentów i w systemie elementy od różnych producentów mogły się komunikować.
Ramka komunikacji w trybie RTU zawiera adres, kod funkcji, dane z ich długością i sumę kontrolną CRC. Dokumentacja systemu jest ogólnie dostępna ale producenci mniej typowych urządzeń w swoich dokumentacjach podają znaczenie poszczególnych słów.
Dość szybko zastosowano w systemach Modbus interfejs RS-485 pracujący ze znaczną prędkością. W sieciach IP używane jest tunelowanie i protokół TCP na porcie 502.
Profibus ( Process Field Bus ) to standard komunikacji w automatyce promowany i używany przez Siemensa od 1989 roku zestandaryzowany w dokumentach IEC 61158. Podstawowym interfejsem jest RS-485. O ile w Modbusie znaczenie przesyłanych słów 16 bitowych wynika z kontekstu czyli kodu funkcji i dokumentacji urządzenia to sterownik Profibus może udostępnić szereg zmiennych, łańcuchów, tablic, rekordów podając ich nazwę.
Dla interfejsu CAN dedykowanego pierwotnie do samochodów powstały protokoły komunikacji obejmujące różne urządzenia ( nie w samochodach ) co umożliwia współprace „kostek” od różnych producentów.
Na rysunku pokazano wszystkie 21 ECU z jednym systemem interfejsu CAN ( jest jeszcze drugi system) w standardowym samochodzie osobowym.
Nowoczesne transceivery CAN pracując w modzie czuwania pobierają bardzo mało mocy i przy pojawieniu się sygnału na linii momentalnie przechodzą na pełne pasmo komparatora odbioru połączone oczywiście z normalnym poborem mocy zasilania.
Interfejs CAN w mikrokontrolerach jest znacznie bardziej skomplikowany niż UART ale w przypadku rozbudowanych mikrokontrolerów 32 bitowych dodatkowa ilość tranzystorów jest relatywnie niewielka. Niestety trzeba też od CAN w produkowanych mikrokontrolerach płacić opłaty royalties koncernowi Bosch.
Natomiast transceivery CAN można zastosować do współpracy z UART-em i symetryczną linią komunikacji. Można na przykład zastosować protokół komunikacji Modbus z transceiverami CAN. Transceivery CAN są tańsze niż transceivery RS-485 ( najszybsze sięgają 100 Mbps ) a ich szybkość komunikacji osiągnęła 10 Mbps czyli jest przyzwoita.
Wielką zaletą transceiverów CAN może się okazać ich potencjalna energooszczędność.
Standaryzacja i otwartość systemów komunikacji ma swoje zalety i wady. W Rosji organizowane są zawody dla hakerów z realistycznym otoczeniem jak makiety elektrowni i linii przesyłowych ale z konkretnymi fizycznymi sterownikami ( na przykład Siemensa ) i systemami komputerowymi. Światło w pomieszczeniu jest zapalane – gaszone przez realny sieciowy wyłącznik i wygrywa ten zespół który pierwszy wyłączy oświetlenie lub spowoduje awarie w systemie energetycznym.
Natomiast użycie niestandardowych systemów praktycznie uniemożliwia hakerom atak.
Wcześniej niż w automatyce protokoły komunikacji zastosowano do przesyłania danych w bankowościach ale standaryzacja nastąpiła później. Komunikacja musi być bezpieczna czyli kodowana.
Standardowy protokół komunikacji pozwala przesyłać i archiwizować dane transakcyjne między komputerami firm a dokumenty są drukowane jedynie dla bezpieczeństwa i archiwizacji. Standard komunikatów - plików umożliwia sprawną zautomatyzowaną kontrole firmy przez urząd.
Od dawna stosowane są różne proste algorytmy kontrolne dla liczb i ciągów znaków.
Oznaczmy cyfry numeru Pesel jako c1...c11. Jeśli w sumie c1+c5+c9+c11+ 3 (c2+c6+c10) + 7 (c3+c7) +9 (c4+c9) ostatnia cyfra ( oczywiście dziesiętna ) jest zerem, to numer PESEL ma poprawną cyfrę kontrolną. Trywialne jest nawet kodowanie algorytmu na procesor 8 bitowy. Z uwagi na wagi gdy zamienimy rok z dniem zamieniając zapis z rr-mm-dd na dd-mm-rr to otrzymamy identyczną sumę kontrolną jak w numerze z poprawnym zapisem czyli algorytm nie sprawdza sensowności danych. Zamazaną cyfrę w Pesel można oczywiście odtworzyć.
Polski NRB - Numer Rachunku Bankowego składa się z 26 cyfr:
CCAAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB
-CC to suma kontrolna (2 cyfry)
-AAAAAAAA to 8 cyfrowy numer rozliczeniowy jednostki organizacyjnej banku jednoznacznie go identyfikujący. NBP podaje dla Polski wykaz jednostek organizacyjnych
-BBBBBBBBBBBBBBBB to 16 cyfrowy numer rachunku klienta w banku.
Po dodanie na początku liter PL ( kod kraju według ISO 3166-1 ) otrzymamy międzynarodowy numer rachunku bankowego IBAN - International Bank Account Number . Cyfry kontrolne CC wyliczane są zgodnie ze standardem IBAN algorytmem MOD97 przy założeniu, że polski numer zawiera oznaczenie kraju „PL” a jeśli nie zawiera to trzeba je dodać.
IBAN strywializował polecenia przelewu typu SEPA czyli w euro do państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Islandii, Norwegii i Szwajcarii. Nawet mali klienci nie mają żadnego problemu z przelewem i handel może kwitnąć.
Zauważmy że wiele banków otrzymując Internetem uwiarygodnione polecenie przelewu nie sprawdza nawet czy zgadza się ( w przybliżeniu ) nazwa beneficjenta i jego adres. W gruncie rzeczy ma to sens ponieważ w 16 cyfrowej liczbie BBBBBBBBBBBBBBBB użyte są tylko niektóre numery i szansa pomyłki jest znikoma. Jednak dla bezpieczeństwa nazwa beneficjenta i adres winny się zgadzać.
Kod kreskowy na wydrukowanej etykiecie listu lub paczki może być tylko numerem porządkowym rekordu w pamięci serwera lub zawierać od razu użyteczne informacje informacje.
Firma Melexis produkuje w obudowie TO-39 sensor podczerwieni do bezdotykowych termometrów podobnych do pirometrów. Dane są przez mikrokontroler czytane interfejsem I2C ale sensor ma też wyjście PWM. Mankamentem jest duży kąt widzenia sensora. W obudowie sensora umieszczone są dwa połączone chipy: „The Infra Red thermopile detector MLX81101. The signal conditioning ASSP MLX90302”
Small size, low cost
Easy to integrate
Factory calibrated in wide temperature range:
-40 to 125 °C for sensor temperature and
-70 to 380 °C for object temperature.
High accuracy of 0.5°C over wide temperature
range (0..+50°C for both Ta and To)
High (medical) accuracy calibration optional
Measurement resolution of 0.02°C
Single and dual zone versions
SMBus compatible digital interface
Customizable PWM output for continuous
reading
Available in 3V and 5V versions
Simple adaptation for 8 to 16V applications
Power saving mode
Different package options for applications and
measurements versatility
Automotive grade
Applications Examples
High precision non-contact temperature
measurements;
Thermal Comfort sensor for Mobile Air
Conditioning control system;
Temperature sensing element for residential,
commercial and industrial building air
conditioning;
Windshield defogging;
Automotive blind angle detection;
Industrial temperature control of moving parts;
Temperature control in printers and copiers;
Home appliances with temperature control;
Healthcare;
Livestock monitoring;
Movement detection;
Multiple zone temperature control – up to 100
sensors can be read via common 2 wires
Thermal relay/alert
Body temperature measurement
Zwraca uwagę znaczna liczba wymienionych zastosowań ale znanych zastosowań jest jeszcze więcej. Z tym sensorem może współpracować w zasadzie każdy mikrokontroler. Nawet jeśli nie ma on wbudowanego popularnego interfejsu I2C to można zorganizować jego obsługę programową.
Na schemacie pokazano schemat małego pirometru zasilonego z ogniwa AA według propozycji TI.
W Afryce nadal domem jest nawet mała lepianka z błota i patyków lub trzciny. Tragiczna była sytuacja mieszkaniowa mieszkańców zapóźnionej cywilizacyjnie II RP.
Miliarder ma w USA dobrze wyposażony, piękny luksusowy dom o dużej powierzchni otoczony działką o powierzchni hektarów. Może mieć lądowisko helikoptera. Zatrudnia pokojówkę, sprzątaczkę, kucharza, ogrodnika, szofera, ochronę. Dodatkowo bogacz ma w centrum metropolii gdzie prowadzi swoje interesy w ciągu roboczych dni tygodnia, luksusowy apartament o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych. Służba dba o czystość domu i mieszkania. Zmienia pościel i nakrycia oddając do prania lub ładując pralkę. Trzeba zamawiać świeże kwiaty i wyrzucać z wazonów stare.
Kamienica z takimi apartamentami ma portiera. Może on wprowadzić samochód do podziemnego garażu i podstawić do użytku na żądanie
Skok w długości życia i w stanie zdrowia populacji przyniosły w XIX wieku wodociągi i kanalizacja ale nadal miliardy ludzi nie ma tego dobrodziejstwa. Energia elektryczna początkowo była tylko towarem luksusowym dla bogaczy ale szybko staniała. Szybko popularność zdobył też telefon. Domy budowane są w różnych technologiach. Ważny jest skumulowany w materiałach, w maszynach i w bezpośredniej pracy nakład robocizny decydujący o końcowej cenie nieruchomości. W miastach bardzo drogie są też działki budowlane co znajduje obraz w cenie mieszkania.
Współczesne mieszkania poza geograficzną strefą ciepłą ma ogrzewanie lub klimatyzacje. HVAC to grupa funkcji i urządzeń – Heating Ventilation Air Conidtion. Paliwa i energia obkładane są coraz wyższymi podatkami i ważne jest aby mieszkanie miało dobrą izolacje cieplną co przełoży się na mniejsze zużycie energii w nadchodzących dziesięcioleciach eksploatacji. Domy w Wielkiej Brytanio muszą pod groźbą kary przejść na ogrzewanie pompani ciepła zasilanymi elektrycznością. Pompy te pobierają ciepło z gruntu lub z powietrza. Oczywiście im większa jest różnica temperatur tym mniejsza sprawność pompy ciepła. Aby zmniejszyć zużycie ciepła przy koniecznej wentylacji skuteczne są rekuperatory ale stosowanie mechanicznej wentylacji wymaga zastosowania w budynku rur o sporej średnicy ( chodzi o małą prędkość przepływu powietrza i brak szumów oraz mały opór powietrza czyli małe zużycie energii przez rekuperator) do przepływu powietrza. Rekuperator ma filtry powietrza co powoduje że mieszkania są mało zakurzone i rzadziej wymagają sprzątania. Do mieszkań nie wlatują też uciążliwe kąsające owady. Toteż wentylacja z rekuperatorem zyskuje coraz większą popularność.
Nieprzyjemny zapach ma pot oraz gazy wydalane z odbytu i oddech. Usunięcia wentylacją wymagają półtoksyczne spaliny z gazu spalanego w kuchni do przygotowania potraw co jest wtórnie energochłonne. Płyta indukcyjna jest w kuchni bezkonkurencyjna energetycznie zwłaszcza gdy gotujemy optymalnie - delikatnie bez dużej emisji z parą substancji zapachowych pozytywnie wpływających na walory potrawy. Oszczędniejsze jest zagotowanie wody w elektrycznym czajniku niż w metalowym czajniku na płycie zwłaszcza gdy do czajnika nalejemy tylko tyle wody ile potrzeba na herbatę czy kawę. W powietrzu jest pył ze ścieranych przedmiotów i skóry. Negatywnie na sprawność człowieka oddziałuje nadmierny poziom dwutlenku węgla CO2 w pomieszczeniach. Potrzebna ilość wziętego z zewnątrz świeżego powietrza do wentylacji nie zależy więc od powierzchni pomieszczeń ale od faktyczne ilości ludzi, ich rozmiaru i aktywności. Ponieważ w zużytym powietrzu są też patologiczne bakterie i wirusy przy wentylacji mechanicznej bardzo ważne jest aby powietrze nie mieszało się między pomieszczeniami / mieszkaniami.
Gdy chcemy aby pomieszczenia zostały w lecie schłodzone, nocą funkcja rekuperacji czyli wymiennika ciepła jest wtedy wyłączana. Można też uchylić okna ale trzeba zważać aby deszcz nie narobił szkód. Ułożenie rur systemu wentylacji mechanicznej nie jest kosztowne na tle całości nakładów inwestycyjnych budynku ale musi być uwzględnione w projekcie i wykonane w czasie budowy. Optymalnym źródłem ciepła ( w lecie także zimna jeśli jest konieczne) w mieście jest elektrociepłownia. Optymalna w domu i biurze temperatura jest w przedziale 20-22C. W klimacie Polski obniżenie temperatury ogrzewanych pomieszczeń o 1C obniża zużycie energii cieplnej o ca 10%. Obniżenie temperatury mieszkania zmusza mieszkańców do chodzenia w większej ilości ubrań co zmniejsza komfort. Zmniejszenie temperatury mieszkania przekłada się na większą ilość zachorowań i zwiększone koszty ochrony zdrowia. Ważna jest też optymalna wilgotność powietrza,która przy obecności roztoczy kurzu domowego może być kompromisowa.
Połowicznym rozwiązaniem dla nadchodzących deficytów wody jest instalacja wody szarej i czarnej wraz z ewentualnym filtrem w budynku. Także instalacja (mowa o pracy a nie materiałach ) na dachu lub fasadzie nowo stawianego budynki paneli PV nie jest droga.
Wynagrodzenie z pracy i świadczenia społeczne są z drugiej strony wydatkami gospodarstwa domowego. Na wykresach urzędów statystycznych państw podaje się udział wydatków na żywność i napoje, mieszkanie, komunikacje, transport, rekreacje, zdrowie, kulturę itd. Ale nieruchomości zajmowane przez ludzi to także pomieszczenia biurowe wszelkich firm oraz instytucji. To także hotele, bary i restauracje, kina i teatry oraz wszelkie inne budynki.
Dom i jego otoczenie są dość skomplikowanym systemem włączonym w infrastrukturę:
-Woda zimna i ciepła oraz kanalizacja. Także ewentualnie woda szara i czarna wraz z systemami. Budynek może mieć studnie do awaryjnego poboru wody, która może być uzdatniana i też racjonowana. Przy dobrej wydajności studnia może być normalnie eksploatowana.
-Instalacja elektryczna i zasilane urządzenia. Instalacja dla silnych ładowarek EV.
-Instalacja gazowa i zasilane urządzenia
-Rozbudowana grupa instalacji urządzeń HVAC z przyłączem do miejskiej sieci ciepłowniczej
-Instalacja paneli PV na dachu i ścianach i ewentualnie magazyn energii
-System wind
-Instalacja Telefonu i Internetu
-Domofon / Videodomofon
-Alarm włamaniowy
-Żaluzje wielozadaniowe na okna
-System przeciwpożarowy także w wersji aktywnej ze spryskiwaczami (pojemnikami wody ) szczególnie jeśli w garażu dopuszczalne są samochody elektryczne EV
-System autoryzowanego dostępu mieszkańców / pracowników i gości
-System podziemnego garażu z autoryzowanym dostępem
-System naziemnego garażu lub parkingu z autoryzowanym dostępem
-System wykrywający zalania
Niezależność różnych systemów jest w punktu widzenia niezawodności cenną cechą. Ale dla optymalnej pracy całego systemu, informacje powinny / muszą jednak przepływać między urządzeniami i podmiotami zewnętrznymi.
Niestety wszystko się potrafi zepsuć. Na serwerze może być dokładna dokumentacja budynku z dokumentacjami systemów i wszelkich urządzeń i dzięki temu łatwo będzie automatycznie / manualnie złożyć Emailem reklamacje lub zlecenie naprawy.
Sprawdzenie
1.Ponieważ mikrokontrolery mają wbudowane przetworniki analogowo cyfrowe ADC z multiplexerami, chętnie grupy przycisków do obsługi są poprzez rezystory dołączane do wejść ADC mikrokontrolera co ma szereg zalet.
-Z czego wynikają wartości zastosowanych rezystorów w pokazanym układzie ?
-Podaj lepszy (?) alternatywny algorytm wyznaczania wartości rezystorów
-Jakie są reguły w aranżacji grup przycisków ?
-Jakie są zalety tego rozwiązania ?
2.W pokazanej na uproszczonym rysunku maszynie do uzwajania rdzeni toroidalnych, rdzeń można włożyć i po nawinięciu uzwojeń wyjąć z maszyny przy otwartym fragmencie koła głównego z wewnętrznymi zębami.
-Drugi nie pokazany na rysunku silnik mechanizmu poprzez przekładnie obraca uzwajanym rdzeniem o średnicy zewnętrznej Dz i wewnętrznej Dw drutem o średnicy d tak że po wewnętrznej stronie rdzenia drutu pierwszej warstwy się dotykają. Jaki jest stosunek przekładni obu silników ?
-Jakich ( tanich) sensorów i algorytmu można użyć do detekcji i ustalenia położenia zębatego koła głównego pozwalającego wkładać i wyjmować uzwajany rdzeń
-Jakich aktuatorów ( najlepiej tanich i dostępnych, narysuj aranżacje na papierowym wydruku lub w pliku ) można użyć do otwarcia i zamknięcia koła głównego w ustalonym położeniu
Ćwiczenie
1.Urządzenie Rai-16 ma wejścia programowo skonfigurowane do sensora PT100, pętli prądowej 4-20 mA i do pomiaru napięcia. Zamiast sensorów PT100 użyto na wejściach takich samych bardzo dokładnych rezystorów i dokładnej regulowanej dekady rezystorów a zamiast sensorów z wyjściem 4-20 mA użyto źródeł prądowych ustawionych na ten sam prąd 12 mA ( to jest połowa zakresu ) a wejścia napięciowe połączone są równolegle i podano napięcie z regulowanego zasilacza. Mimo użycia w konstrukcji drogich elementów, dokładność i szumy są nierewelacyjne. Z czego to wynika ?
2.Nowsze mikrokontrolery z rodziny PIC32 mają sprzęt do szybkiego wykonania funkcji przydatnych w kryptografii. Cytat: Crypto Engine include:
•AES:
-128-bit, 192-bit, and 256-bit key sizes
-CBC, ECB, CTR, CFB, and OFB modes
•DES/TDES:
-CBC, ECB, CFB, and OFB modes
Authentication engines that are available through the Crypto Engine include:
•SHA-1
•SHA-256
•MD-5
•AES-GCM
•HMAC operation (for all authentication engines)
Korzystając z systemu uruchomieniowego z PIC32 udowodnij że:
HMAC_MD5("key", "The quick brown fox jumps over the lazy dog") = 80070713463e7749b90c2dc24911e275
HMAC_SHA1("key", "The quick brown fox jumps over the lazy dog") = de7c9b85b8b78aa6bc8a7a36f70a90701c9db4d9
HMAC_SHA256("key", "The quick brown fox jumps over the lazy dog") = f7bc83f430538424b13298e6aa6fb143ef4d59a14946175997479dbc2d1a3cd8
3.Niektóre mikrokontrolery mają rozbudowany system przetworników ADC. Wcześniej omówiono mikrokontroler z dokładnymi przetwornikami ADC Sigma Delta dedykowany do liczników energii. Są też produkowane dedykowane układy, głównie do liczników energii ale mierzą nie tylko energie.
Małe gabarytami, nowoczesne urządzenie ND08-04 ( pdf ) mierzy napięcia sieciowe, prądy, moce czynne, bierne, pozorne, energie, zniekształcenia, przesunięcia faz... w układach trójfazowych i jednofazowych. Ma konfigurowany prosty wyświetlacz i interfejs Modbus 485. Do odczytu Modbusem ( dużo mniej do zapisu) jest ponad 100 wielkości !
Urządzenie ma zasilacz szerokozakresowy 60-300V AC/DC. Przy napięciu stałym użyty egzemplarz startuje przy napięciu 44 Vdc ale pracuje nawet poniżej napięcia 30 Vdc.
-Posługując się aplikacjami IC, schematami mierników energii i oglądając płytkę drukowaną narysuj schemat interfejsu między wejściami napięć i prądów sieciowych a procesorem.
-Jak zmodyfikować zasilacz aby urządzenie mogło być pewnie zasilane z napięcia 48Vdc +10-20%.
4.Od 20 lat producenci deklarują (Avalanche Energy Rated ) impulsową lawinową, zdolność pracy diody prostowniczej jako diody „Zenera”. Technologia produkcji gwarantuje że moc wsteczna jest w miarę równo absorbowana na całej powierzchni struktury a nie tylko punktowo jak to dawniej bywało gdy niewielka moc wsteczna diodę uszkadzała. Dużo mniejszy może być margines napięcia pracy w stosunku do maksymalnego nominalnego napięcia diody. Tolerancja energii ma duży wpływ na przeżywalność systemów w sytuacjach anormalnych. Diody Ultrafast i Hyperfast domieszkowane są złotem lub platyną. Mankamentem tego jest znacznie powiększony prąd wsteczny. W temperaturze pokojowej dioda hyperfast RHRP1560 ma przy dużym napięciu wstecznym upływ < 0.2 uA ale już przy T=175C rośnie on do 600 uA. Prąd upływu może służyć do pomiaru znacznej temperatury złącza. W układzie testowym dla tej diody ( DUT – Duty Under Test ) klucz Q1 jest załączony na czas powodujący narośnięcie prądu w indukcyjności L 40mH do 1A ( energia pola magnetycznego indukcyjności wynosi 20 mJ ) i potem otwarty. Prąd przejmuje wstecznie przewodząca dioda na której napięcie jest około 20-25% większe niż nominalne wsteczne.
-Analizując oscylogram ustal w przybliżeniu jaką szczytową temperaturę osiąga struktura tej dioda po katalogowym impulsie o energii 20 mJ.
5.Producenci podają maksymalną temperaturę pracy półprzewodników. W obudowie plastikowej jest to typowo 125 C a w ceramicznej nawet 200 C. Przy temperaturach powyżej 30C ( przy niższych temperaturach czynnikiem degradującym jest wilgotność ) trwałość przyrządu spada o połowę co cira 7C przyrostu temperatury. Z pokojowego czasu MTBF rzędu 10E10 godzin mogą się przy bardzo wysokich temperaturach zrobić godziny a nawet minuty. Produkowane są do specjalnych zastosowań układy scalone które normalnie, niezawodnie pracują w temperaturze nawet powyżej 200 C. Zabezpieczenie tranzystorów mocy w układach scalonych ograniczają lokalną temperaturę maksymalną poniżej ca 250-260C co już nie jest obojętne dla trwałości układu i to zabezpieczenie nie powinno pracować rutynowo ale wyłącznie awaryjnie. Z badań wynika że pojedynczy bardzo silny impuls mocy o czasie 10 us momentalnie niszczy tranzystory IGBT gdy temperatura fragmentów struktury przekroczy 550 C. W teście dioda BYV28-200 „Controlled avalanche characteristic” w ceramicznej obudowie Sinterglas SOD-64, Tjmax=175C włączona jest szeregowo z żarówką i zasilona z sieci. Pracując wstecznie jako dioda „Zenera” potwornie się nagrzewa. Jest przylutowana ( lut z ołowiem ma niższą temperaturę topnienia ) do dwóch drucików i po czasie nagrzane luty puszczają i dioda swobodnie spada. Pirometr temperaturę diody mocno zaniża i mierzy bardzo niedokładnie.
-Znając parametry termiczne diody przy podaniu prądu przewodzenia z zasilacza ustal skale zaniżania pomiaru i temperaturę gdy puszczają luty.
6.Mikrokontroler nadaje sekwencje dla równolegle pracujących nadajników z szybkich transceiverów RS485 i CAN. Na końcu linii ( jest załączona albo do systemu RS485 albo do CAN Uwaga na sposób ułożenia kabla ! ) są odbiorniki z transceiverów RS485 i CAN. Oscyloskopem można z układu rezystorów zakończających linie obejrzeć także podręcznikowe Oczka czyli ”Eye”
-Dlaczego sygnał z odbiornika CAN jest mocniej zniekształcony niż odbiornika RS485 ?
-Co należałoby zrobić aby szybkość transmisji CAN sięgnęła szybkości RS485 ?
roducenci samochodów zredukowali produkcje z uwagi na brak dostaw mikroelektroniki.
OdpowiedzUsuń-------------------------------
Ha! Ja slyszalem, w powaznym programie ekonomiczno-politycznym, ze wiekszosc chipsow produkuje Tajwan. I ze ta produkcja pochlania wielkie ilosci wody. Byla susza na Tajwanie, i wzmozony popyt na polprzewodniki do elektroniki domowej-ze wzgledu na pandemie covidu.
Stad braki- takie wyjasnienie uslyszalem.
IL.
Witam
UsuńW zaawansowanych technologiach produkuje tylko Taiwan i Korea.Dane o zużyciu w przemyśle pólprzewodnikowym różnych substancji są niespójne !
e teraz to się zmienia ale polski robotnik dalej jest tani i
OdpowiedzUsuń----------------------------------------------------------------
O ile wiem , swego czasu Toshiba, o ile sie nie myle, otwarl w Polsce , fabryke monitorow lcd. Po krotkim czsie zostala ona zamknieta przez wlasciciela, bo mimo niskich plac robotnikow nie mogli dojsc z tym do ladu i oplacalnej produkcji.
IL.
Witam
UsuńNie słyszałem o tym
trzeba że elektronika czołgu jest prostsza niż obecnego luksusowego samochodu.
OdpowiedzUsuń--------------------
Ale niezawodnosc jest ogromna.
Na marginesie- kiedys kupilem na przetargo nadmiarowe, zbedne juz matyerialy wojskowe. W tym szpule kabla elkektrycznego uzywanego w urzadzeniach militarnych. Linka z platerowanych drutow w izolacji teflonowej. Ni do porownania ze standortowym kablem w samochodach, z izolacja winylowa. Ktora wytrzymuje 90 C.
IL
Witam
UsuńTworzone są mity o niezawodności urządzeń wojskowych. W latach osiemdziesiątych okazało się że komputer PC AT w cenie 2% komputera wojskowego o gorszej wydajności jest znacznie bardziej niezawodny od niego
do zakładów Volvo do produkcji ciężarówek. Z uwagi na stos
OdpowiedzUsuń---------------------------------------------------------------
O ile wiem to Volvo , zarowno do samaochodow osobowych jak i ciezarowych importuje gotowe profile blach, stali z m. inn. Brazylii i Australii.
IL.
Dzień Dobry
UsuńAle Volvo "zieloną stal" rzekomo będzie stosował w produkcji no bo ktoś pewnie musi
technologia budowy domów jednorodzinnych i popularność zyska jako budulec drewno szer
OdpowiedzUsuń-----------------------------
Popularne w Szwecji domy umozliwiaja bezproblemowe mieszkanie przez pirwsze 10 lat. Potem sa konieczne naprawy, wymiany i malowania. I tak przez nastepne 70 lat. Czli do konca bo zywotnosc takiego domu to przecietnie 80 lat. Czyli, nic dla potomnych-dzieci.
IL.
Dzień Dobry
UsuńNiska trwałość to jest znana cecha domów drewnianych i stąd taka ich mała popularność m.in w Polsce. W USA porządny murowany dom jednorodzinny potrafi kosztować !
Świetny i bardzo wartościowy wpis. Podoba mi się.
OdpowiedzUsuńWitam. Dziekuję za pochwałę.
UsuńCiekawe informacje
OdpowiedzUsuńWitam. Czyli jest wartość dodana !
UsuńI to jest profesjonalne i wyczerpujące przedstawienie tematu. Mnóstwo informacji, jeśli ktoś interesuje się taką tematyką to na pewno doceni ciężką pracę włożoną w przekaz i merytoryczną wiedzę. Pozdrawiam
OdpowiedzUsuńWitam. Staram się podawać informacje użyteczne ale przystępnie.
Usuń