"Drogi do niepodległosci 1944-1956/1980-1989..."

"Drogi do niepodległosci 1944-1956/1980-1989..."

"Drogi do niepodległości 1944-1956/1980-1989. Nieznane źródła do dziejów najnowszych Polski, wstęp, wybór i oprac. T. Balbus, Ł. Kamiński, W. Sawicki i K. Szwagrzyk, pod red. W. Wrzesińskiego, Wrocław 2001.

s. 231-232.
"Nader szokującym dokumentem pod tym względem jest np. opublikowany w 2001 r. szyfrogram ambasadora NRD w Warszawie z 2 grudnia 1981 r. na temat planu "odnowienia" "Solidarności" przez "siłową konfrontację", planu powstałego jeszcze przed 13 grudnia 1981 roku. Rzecznikiem takiego planu był właśnie Geremek.

Ambasador NRD w swym szyfrogramie z 2 grudnia 1981 r. powoływał się na rozmowę ze Stanisławem Cioskiem przeprowadzoną 1 grudnia 1981 roku.

Ciosek w taki sposób relacjonował mu swe spotkanie z guru lewicowego odłamu "Solidarności", B. Geremkiem: "Właśnie miałem osobliwą rozmowę z szefem ekspertów 'Solidarności' Geremkiem [ścisłe kontakty z międzynarodówką socjalistyczną, osobiste kontakty z Brunonem Kreiskym i innymi].

Nie wierzyłem własnym uszom. Geremek oświadczył, że dalsza pokojowa koegzystencja pomiędzy 'Solidarnością' w obecnej formie a socjalizmem realnym jest już niemożliwa. Konfrontacja siłowa nieuchronna. Wybory do rad narodowych muszą zostać przesunięte. Aparat 'Solidarności' musi zostać zlikwidowany przez państwowe organy władzy.

Po siłowej konfrontacji 'Solidarność' mogłaby na nowo powstać, ale jako rzeczywisty związek zawodowy bez Matki Boskiej w klapie, bez programu gdańskiego, bez politycznego oblicza i bez ambicji sięgnięcia po władzę.

Być może - kontynuował Geremek - tak umiarkowane siły jak Wałęsa mogłyby zostać zachowane. Po konfrontacji nowa władza państwowa mogłaby w innej sytuacji politycznej kontynuować pewne procesy demokratyczne.

Nie mogę jeszcze ocenić, czy Geremek mówił tylko we własnym imieniu i czy jego zdanie jest reprezentatywne""

s245
"SZYFROGRAM AMBASADY NRD W WARSZAWIE DO WYDZIAŁU KONTAKTÓW MIĘDZYNARODOWYCH KC SED ORAZ MINISTERSTWA SPRAW ZAGRANICZNYCH NRD Z 25 X 1989

25.10. rozmowa z Geremkiem, przewodniczącym frakcji parlamentarnej "Solidarności" (OKP):

- dostrzega, że istnienie NRD leży w polskim interesie narodowym jako bariera i gwarancja na to, że "kwestia niemiecka" nie będzie, jak w przeszłości, zagrażać narodowi polskiemu. Dalszy rozwój zależny od wielu czynników, przede wszystkim od samej NRD. Widzi procesy integracyjne NRD-RFN i w przyszłości może konfederację 2 państw niemieckich. Ale w każdym razie wychodzi z założenia, że w przyszłej Europie NRD będzie miała swe miejsce jako niezależne państwo.

- cieszy się i wita z radością rozpoczynającą się przemianę w NRD, jej tempo, jej kierunek i dialog. Demokratyzacja nie jest importem kontrrewolucji, lecz konieczna dla każdego kraju;

- przyjął ze zwiększoną uwagą argumenty w sprawie NRD jako państwa socjalistycznego, socjalizmu jako warunku [jej] istnienia, roli opozycji w kwestii RFN, uniknął jednak przedstawienia swego punktu widzenia.

[...]

Uwaga: rozmowa utwierdziła wrażenie o możliwości rzeczowych kontaktów i porozumienia. [...] Proszę o wskazówkę w sprawie nieoficjalnych kontaktów. van Zwoll 25.10."