Wniosek dowodowy -> postanowienie dowodowe

Wniosek dowodowy -> postanowienie dowodowe

Rocznie do sadow wplywa 13 milionow spraw. A wiec kazdy predzej czy pozniej z sadem sie zetknie.

Postępowanie dowodowe zmierzajace do poznania rzeczywistości to najwazniejszy element postępowania. Sad rozstrzygajac sprawę cywilną (ale takze kazda inna), opiera się na poczynionych ustaleniach faktycznych.
Kodeks Postepowania Cywilnego nie ma przepisu ktory w ogolnosci precyzuje forme i tresc Wniosku Dowodowego. Moze sie to wydac dziwne bowiem ustawy innych panstw słusznie przywiazuja do wniosku dowodowego sporą uwage i wnioski musza miec okreslona tresc a czasem i format.
Natomiast w artykule 258 kpc wyraznie sformulowano wymagania co do tresci wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z zeznan swiadkow:

Art. 258. Strona powołująca się na dowód ze świadków obowiązana jest dokładnie oznaczyć fakty, które mają być zeznaniami poszczególnych świadków stwierdzone, i wskazać świadków, tak by wezwanie ich do sądu było możliwe.

Takze SN uwaza ze fakty musza byc dokladnie oznaczone - wyrok SN z 17 IV 1963, II CR240/62, OSNC 1964 nr 10 poz 197, wyrok SN z 3 XII 1981 , IV PRN 14/81
W swietle orzecznictwa można pominac dowod ze swiadkow powolanych na ogolnikowe twierdzenia, orzeczenie SN z dnia 11 marca 1997, III CKN 16/97.
Tak wiec podajac ogolnikowe twierdzenia spotkamy sie z nieprzyjemna niespodzianka.

Formularz Pozwu oraz formularz Odpowiedzi na pozew (w sprawach, które podlegają rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym) opracowane przez Ministerstwo Sprawiedliwosci, udostepniane na wielu stronach WWW, w tabeli podaje serie tekstow : "Zgłaszany dowód - Fakt podlegający stwierdzeniu."
Formularz zawiera nastepujace instrukcje:

"Należy dokładnie wskazać każdy wnioskowany dowód i wszystkie dane, które są niezbędne, by sąd mógł ten dowód przeprowadzić (np. w wypadku dowodów niedołączonych do pisma – wskazać, gdzie i u kogo się znajdują, w wypadku świadków – podać imię, nazwisko oraz adres ze wskazaniem kodu pocztowego, miejscowości, ulicy, numeru domu i lokalu).

Należy dokładnie wskazać, który z faktów opisanych w uzasadnieniu ma zostać stwierdzony przez przeprowadzenie wnioskowanego dowodu."

W formularzach nie ma sformulowania żądania "dopuszczenia dowodu" i jesli takiego żądania we wniosku dowodowym nie zamiescimy to nie jest to zaden powazny blad bowiem sad potrakuje go zgodnie z trescia i merytorycznym przeznaczeniem.

Prace MS ida wiec we wlasciwym kierunku ustalenia tresci i formatu wnioskow dowodowych
Formularze jak widac koresponduja z przepisem art 258 kpc. Koresponduje takze z art 236 kpc.

Sad na podstawie art 236 wydaje Postanowienie Dowodowe:

Art. 236. W postanowieniu o przeprowadzeniu dowodu sąd oznaczy fakty podlegające stwierdzeniu, środek dowodowy i - stosownie do okoliczności - sędziego lub sąd, który ma dowód przeprowadzić, a ponadto, jeżeli to jest możliwe, termin i miejsce przeprowadzenia dowodu. Wyznaczając sędziego, sąd może pozostawić mu oznaczenie terminu przeprowadzenia dowodu.

W postepowaniu zwyklym Postanowienie Dowodowe wydawane jest zwykle na rozprawie ale sad na posiedzeniu niejawnym moze dopuscic dowod z opini biegłego.
Niedopuszczalne jest wydanie postanowienia dowodowego w formie ogolnikowej - orzeczenie z 13 czerwca 1947 roku , IIIC760/47, OSN(C) 1948, nr 3, poz 68. Sa to wiec sprawy znane od zawsze i zupelnie zrozumiale dla kazdego skoro SN nie musial sie juz nimi zajmowac od 1947 roku.
Jedno postanowienie dowodowe w swej tresci moze dopuszczac kilka srodkow dowodowych na te same lub inne fakty przy czym musi byc sprecyzowane dla jakich faktow zostanie przeprowadzony konkretny srodek dowodowy.

A wiec per analogia kazdy wniosek dowodowy musi zawierac fakty podlegajace stwierdzeniu czyli tak zwana teze dowodowa oraz podawac srodek dowodowy czyli kolejno wedlug Kodeksu dokument, zeznanie swiadkow, opinie bieglego, ogledziny , przesluchanie stron, inne srodki dowodowe.
Tak wiec strony konstruujac skuteczny Wniosek Dowody mają znikome pole swobody - maja podac fakty i wskazac dowod.
Nie do konca jasne i zrozumiale sformulowanie wniosku dowodowego nie powinno prowadzic do automatycznego jego oddalenia w sytuacji gdy strona nie ma profesjonalnego pelnomocmika i jest nieporadna.

Wskazanie dowodów wraz z wnioskiem o ich dopuszczenie (art. 187 § 2 kpc) nie należy do koniecznej treści pozwu (jest to czesc fakultatywna pozwu) ani odpowiedzi na pozew, więc ich brak nie jest wada formalna i nie może być podstawą do zwrotu pozwu. Tak wiec w trosce o swoj interes nalezy jasno formulowac wnioski dowodowe i je we wlasciwym czasie podawac.Tresc obligatoryjna pozwu wskazana jest w art. 187 § 1 pkt 1 i 2. Tak wiec istotne sa sporne fakty i dowody a bez ich podania sprawe napewno przegramy.

Art. 227 kpc daje sądowi władze (ale nie daje zadnej dowolnosci) w zakresie dopuszczenia dowodów.
Sad rozwazajac konkretny wniosek dowodowy odpowiada na pytania
- Czy wniosek dowodowy precyzyjnie wskazuje fakty tak jak chce tego ustawa i czy sporne fakty sa istotne (art 227 kpc) dla roztrzygniecia sprawy.
- Czy dowod jest skladany dla zwloki to znaczy w zadnym razie nie moze przyczynic sie do wyjasnienia istotnych okolicznosci spornych.
- Czy dowod nie jest spozniony
- Czy sporne fakty sa juz dostatecznie wyjasnione po mysli wnioskodawcy.
- Czy chodzi o fakty powszechnie znane, zwane notoryjnymi o charakterze historycznym, przyrodniczym czy ekonomicznym, które znane są każdemu rozsądnemu i o określonym doświadczeniu życiowym mieszkańcowi danej miejscowości, ktore sad bierze pod uwage nawet bez wniosku dowodowego

Na ten temat jest sporo orzeczen SN. Strona moze jednak kwestionowac stanowisko sadu co do przeprowadzenia lub odrzucenia dowodu. Stanowisko strony winno byc zaprotokolowane. Strony moga zas żądac sprostowania lub uzupelnienia protokolu. Zgodnie z obecnym stanowiskiem Ministerstwa Sprawiedliwosci rejestrowanie rozprawy dyktafonem nie wymaga zgody sadu co jest oczywiste w sytuacji gdy docelowo beda stosowane rejestracje rozpraw.

W sytuacji gdy strony powaznie podchodza do swoich obowiazkow procesowych i poprawnie formuluja wnioski dowodowe to sformulowanie przez sad tezy dowodowej jest zadaniem trywialnym. Prawidlowe sformulowanie tezy dowodowej nie zawsze jednak jest latwe i oczywiste. Prawidlowe sformulowanie tezy dowodowej uwarunkowane jest bowiem prawem materialnym ktore bedzie zastosowane przez sad. Facta probantur, iura novit curia - Fakty wymagają udowodnienia, przepisy prawa zna sąd. Wnioski dowodowe mozna a czasem nalezy ponawiac.

Strona moze w postepowaniu odwolawczym podniesc zarzut nieuzasadnionego niedopuszczenia zgloszonych w I instancji dowodow.
Wyrok SN z 14 grudnia 2000 I PKN 145/00 "
"Nie stanowi naruszenia art. 217 § 2 k.p.c. oddalenie wniosków dowodowych z tego względu, że okoliczności, na które zostały zgłoszone, nie mają dla rozstrzygnięcia sprawy istotnego znaczenia.
Uzasadnienie - ....Obowiązek wskazania dowodów obejmuje nie tylko określenie środka dowodowego, ale również oznaczenie faktów, które mają podlegać stwierdzeniu, bo tylko takie wywiązanie się przez stronę z obowiązku ustanowionego w art. 232 k.p.c. pozwala sądowi podjąć trafną decyzję o dopuszczeniu dowodu."
A wiec sad przetworzy istotne wnioski dowodowe na postanowienia dowodowe.
Postanowienie dowodowe w postepowaniu cywilnym ma tresc pozytywna co znaczy ze sad nie ma obowiazku wydawac osobnego postanowienia dowodowego oddalajacego konkretne wnioski dowodowe. Uwaga. Zupelnie innaczej jest w postepowaniu karnym gdzie oddalenie wniosku dowodowego wymaga bezwzglednie starannie uzasadnionego Postanowienia.
Najczesciej postanowienie dowodowe stanowi integralna czesc protokolu rozprawy.
Sad wydaje takze postanowienie dowodowe gdy przeprowadza dowod z urzedu co musi byc zaznaczone. W szczegolnosci moze to byc dowod spozniony dla strony. Z dowodami z urzedu sad musi jednak zwazac aby nie narazic sie na zarzut stronniczosci.
Postanowienie dowodowe nie ma uzasadnienia i nie przysluguje na nie zazalenie.

Postanowienie dowodowe jednoczesnie obejmuje fakty wymagajace udowodnienia przez powoda i pozwanego. Prawidlowo sformulowane postanowienie dowodowe ma duze znaczenie dla calego procesu cywilnego. Wnioski dowodowe stron nie moga zawierac enigmatycznych sformulowan w rodzaju "na okolicznosci twierdzen pozwu". Tak wiec istotne sa sporne fakty i dowody.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 7 lipca 2011 r. III SK 52/10
1. Postanowienie dowodowe (art. 236 KPC) umożliwia określenie wobec stron zakresu poddanych w sprawie wyjaśnieniu faktów i środków, które będą wzięte pod uwagę. Z kolei zapewnienie stronom możliwości przedstawienia stanowiska odnośnie każdego z przeprowadzonych dowodów, jest nieodzownie konieczne dla wyrobienia sobie przez sąd, przekonania, że określone istotne fakty zostają stwierdzone w sposób wiarygodny.... Dokonanie przez sąd ustaleń faktycznych na podstawie dowodów, które nie zostały w formalny sposób dopuszczone i przeprowadzone na rozprawie, narusza ogólne reguły postępowania w zakresie bezpośredniości, jawności, równości stron i kontradyktoryjności.

Poniewaz sytuacja jest dynamiczna to sad moze swoje stanowisko w kazdej chwili zmienic:

Art. 240. § 1. Sąd nie jest związany swym postanowieniem dowodowym i może je stosownie do okoliczności uchylić lub zmienić nawet na posiedzeniu niejawnym.

Tak wiec istotne sa sporne fakty i dowody.

Rozdzial 4.2.2 Naduzycia uprawnienia do powolywania dowodow, strona 375 w "Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym" , Maciej Grzegorz Plebanek Wolters Kluwer Polska 2012, jest dobrym przewodnikiem dla sedziow i stron.
Zadaniem sadu jest takze dyscyplinowanie stron w przypadku naduzywania praw procesowych.
Wysoce naganna i bezprawna jest spotykana czasem praktyka wzywania swiadkow bez dokladnego wskazania we wniosku dowodowym faktow podlegajacych stwierdzeniu (lub w ogole bez wskazania faktow) w nadzieji ze moze wezwany swiadek cos akurat powie korzystnego dla strony lub chociaz pomowi strone przeciwna.
W takiej sytuacji nalezy to podniesc a sad przypadkowo wezwanego swiadka raczej odprawi lub kaze stronie poprawnie sformulowac wniosek dowodowy chociaz formalnie opozycja strony w stosunku do sadu nie ma znaczenia. Argumenty stron sad bierze jednak pod uwage.

W wyroku SN z dnia 09.07.2009 r., sygn. akt III CSK 341/08 stwierdzono, iż w odpowiedzi na pozew pozwany nie może twierdzić, iż „nie zgadzając się z pozwem „przeczy wszystkim faktom powołanym przez powoda, poza tymi, które wyraźnie przyzna”. Pozwany winien wskazać fakty i dowody związane z konkretnymi okolicznościami, z którymi się nie zgadza, winien również, jeśli ma to służyć obronie jego racji, ustosunkować się do twierdzeń strony powodowej.
Pogląd z tego wyroku SN stanowi potwierdzenie wcześniejszych wypowiedzi orzecznictwa oraz doktryny (por. wyr. SN z dnia 17.02.2004 r., sygn. akt III CZP 115/03, OSNC 2005, nr 5, poz. 77; wyrok SN z dnia 20.12.2006 r., sygn. akt IV CSK 299/06, Lex nr 233051).

Tak wiec istotne sa sporne fakty i dowody. Nie pomoga zadne zaklecia i ogolniki.

Przyklady

Zgłaszany dowód .
Dowod wplaty czynszu z 10 czerwca 2014 na rachunek bankowy powoda kwoty 500 zł.
Informacja o wysokosci czynszu 500 zł za miesiac czerwiec 2014 z dnia 20 maja 2014 roku
Fakt podlegający stwierdzeniu
Pozwany zaplacil caly czynsz za miesiac czerwiec 2014 roku.

Zgłaszany dowód .
Dowody wplaty czynszu za miesiace marzec, kwieciec, maj, czerwiec 2014 na rachunek bankowy powoda
Informacje o wysokosci czynszu za miesiace marzec, kwieciec, maj, czerwiec 2014 roku
Fakt podlegający stwierdzeniu
Pozwany zaplacil caly czynsz za miesiace marzec, kwieciec, maj, czerwiec 2014 roku.

Sad Postanowil - Dopuscic dowod z zeznan swiadkow Abacki, Babacki i Cacacki na okolicznosc skladu spadku oraz darowizn dokonanych przez spadkodawcow dzieciom.
To postanowienie jest na granicy poprawnosci z racji zbytniej ogolnikowosci.

Sad Postanowil - Dopuscic dowod z zeznan swiadka Abacki na okolicznosc w jakich godzinach swiadczyl u pozwanego prace powod Babacki i w jaki sposob odbywalo sie rozliczenie czasu pracy u strony pozwanej


Według Słownika Języka Polskiego okolicznosc to
1. wydarzenie, fakt towarzyszący jakiejś sytuacji lub zdarzeniu;
2. sposobność, okazja;
3. w prawie: okoliczność łagodząca, obciążająca - fakt ujawniony w toku procesu sądowego, wpływający na orzeczenie

Tak wiec za slowem okolicznosc znow stoja konkretne fakty podane we wnioskach dowodowych.