Elity USA po zakonczonej II Wojnie Swiatowej nie miały sprecyzowanego jednolitego poglądu co do tego co zrobic z masą upadłościową III Rzeszy i jej obywatelami. Odbudowa kraju szła z ogromnymi oporami. Poniewaz ceny wyrazone w uzywanej nadal Reichmark były zamrozone od 1936 roku faktycznie niewiele mozna było za nia kupic jako ze inflacja była wysoka a pieniadz byl bezwartosciowy. Dominowała wymiana barterowa.
Na początku 1947 roku USA i Wielka Brytania scaliły swoje strefy okupacyjne w Niemczech tworzac Bizonię do której niedługo dołaczyła ze swoja strefą Francja tworzac Trizonie.
Supermocarstwo ogromnie zyskało na wojnie zas Wielka Brytania i Francja zostały zadluzone, upokorzone i rzucone na kolana. W lecie 1947 roku USA ogłosiły pomocowy plan Marshalla.
Wedlug ustalen mocarstw wladze okupacyjne w swoich strefach mialy wdrozyc denazyfikacje, demilitaryzacje, decentralizacje, demokratyzacje i dekartelizacje a Niemcy miały byc jednolitym obszarem gospodarczym.
Sojusznicza Rady Kontroli koordynowała działanie władz okupacyjnych stref. Niestety od samego początku jej posiedzenia były sceną sporów, pretensji i oskarzen miedzy aliantami a ZSRR. W wielu miejscach swiata ujawniały sie ostre sprzecznosci miedzy interesami aliantów i sowietow.
W zachowanym liscie do zony, z wojennego okresu pilnego wdrazania strategicznej pomocy "Leand Lease" dla ZSRR, prezydent Truman pisał że Stalin zasługuje na zaufanie tak samo jak Hitler i All Caponi. W sytuacji gdy zwycieza Hitler nalezy pomoc Stalinowi ale po wyrownaniu sił nalezy pomoc Hitlerowi aby obaj gangsterzy sie wytłukli.
Władze okupacyjne ZSRR dostały pod koniec wojny od USA zdobyte matryce do drukowania Reichmarki. Powazna przyczyna obnizania wartosci pieniadza i destrukcji systemu gospodarczego powojennych Niemiec był szalony druk pieniadza przez Rosjan. Stało sie jasne ze bedzie wymiana pieniadza. Producenci, hurtownicy i sklepy przetrzymywały coraz wiecej towaru nie chcac sprzedawac-oddac go za bezcen w sytuacji szykujacej sie wymiany pieniadza.
Jak ujawniono po wielu latach, reforme walutowa w Niemczech zaplanowali i przeprowadzili amerykanie. Zapytali o zdanie sojusznikow i niemieckich ekspertow ale decyzje podjeli sami. Amerykanie uwazali ze ustabilizowanie zdewastowanego - rozchwianego systemu gospodarczo-finansowego Niemiec bedzie trudne i nalezy do tego podejsc powaznie. Beda potrzebne skoordynowane dzialania na wielu plaszczyznach. Cała sprawe trzymano w absolutnej tajemnicy miedzy innymi po to aby zaskoczyc ZSRR. Formalnie bowiem trwały jałowe rozmowy aliantow z wladzami ZSRR o reformie walutowej.
Długo błednie uwazano ze wieloletni minister gospodarki Ludwig Erhard był tworca dobrego niemieckiego pieniadza. Faktycznie został on postawiony przed faktami dokonanymi i kazano mu realizowac cudzy plan Zreszta cały system finansowy Niemiec zaprojektowali i wdrozyli amerykanie.
Reformę ogłoszono w radio w piątek 18 czerwca 1948 roku. W sobote sklepy w zasadzie byly zamkniete a w niedziele kazdy "zachodni" Niemiec dostał 40 nowych marek. W nadchodzacych dwoch miesiacach kazdy dostał jeszcze po 20 marek. Kurs wymiany ustalono ostatecznie na 6.5 nowej marki za 100 starych marek.
Celem przywrócenie wartości nowej marce niemieckiej i zaopatrzenia systemu gospodarczego we wlasciwa ilosc pieniadza dokonano redukcji podaży pieniądza o 93%. Reformie walutowej towarzyszyla reforma podatkowa a w niej nade wszystko zwolnienie podatkowe dla inwestycji.
Poniewaz momentalnie od poniedziałku bezwartosciowa reichsmarka zaczeła plynac do sowieckiej strefy okupacyjnej to juz 23 czerwca sowieci wprowadzili „marke tapetowaną” jak ironicznie nazwano reichsmarke z naklejonym malym znaczkiem podobnym do pocztowego. Kazdy obywatel sowieckiej strefy okupacyjnej mógł wymienić 70 reichsmarek na 70 nowych tapetowanych marek W sowieckiej strefie powstał niebywały chaos połaczony ze spekulacja i ucieczka Niemcow ze strefy sowieckiej.
Z bezsilnej wsciekłości sowieckie władze okupacyjne zablokowały 24 czerwca 1948 wszelkie połączenia drogowe, kolejowe i rzeczne, prowadzące z Zachodu do Berlina "Zachodniego" Wstrzymano nawet dostawę energii elektrycznej i wody. Wówczas burmistrz E. Reuter zwrócił się do całego świata o pomoc „w walce Berlińczyków o wolność”. Dwa miliony dwiescie tysiecy berlinczykow zostało odcietych od swiata majac zywnosci na mniej niz miesiac.
Zaledwie dwa dni po zarzadzeniu sowieckiej blokady generał Lucius Dubignon Clay (natychmiast po akceptacji prezydenta) wydał swietne rozkazy do organizacji ratunkowego mostu powietrznego. Sprawnosc i zgranie całego poteznego mechanizmu budziła zdumienie logistykow. Codziennie przez 324 dni, przez 24 godziny na dobe co 4 minuty ladował na lotnisku Tempelhof samolot z zaopatrzeniem.
W koncu sowieci widzac ze siła nic nie wskuraja 12 maja 1949 roku zniesli bokade Berlina która była inauguracja Zimnej Wojny. Dwa miliony zachodnich berlinczykow bylo beneficjentem 278 228 lotów w których przewieziono 2 326 406 ton zaopatrzenia. W wypadkach lotniczych zginęło 70 pilotów amerykańskich i angielskich. Wypadki byly powodowane celowymi manewrami radzieckich myśliwców, strzelaniem z artylerii przeciwlotniczej na granicy korytarza oraz uzyciem reflektorów przeciwlotniczych.
Wyznaczono trzy korytarze powietrzne: od Hamburga, od Frankfurtu i od Hannoveru. Przykladowo samoloty latały z Frankfurtu i Hamburga w stronę Berlina, a wracały korytarzem do Hannoveru. Wyznaczono pięć stref wysokościowych żeby zminimalizować ryzyko kolizji
Po blokadzie zachodni berlinczycy z obrzydzeniem traktowali sowietow co bylo powodem faktycznego przyłaczenia Berlina Zachodniego do RFN.
Samoloty zrzucały czasem przed podejsciem na spadochronikach paczki ze slodyczami dla dzieci . Przezwano je symapatycznie "Rosinenbomber" czyli "Bombowiec rodzynkowy". Na sama logistyke podatnik amerykanski i brytyjski wylozyli po 200 mln owczesnych dolarow.
Lotnisko Tempelhof ekspresowo dostało najnowocześniejszy system radarowy. Zapomniano o wszelkich ograniczeniach technologicznych.
Zboze w tym okresie było w przezywajacej ciezkie czasy Brytani racjonowane, czego nie praktykowano nawet w czasie wojny. Brytyjczycy dosłownie odjeli sobie jedzenie od ust i dali to jedzenie berlinczykom. Konserwowana zywnosc nie była dobra ale berlinczycy sie nie skarzyli.
Skutkiem blokady powstała 23 maja 1949 Republika Federalna Niemiec i Niemiecka Republika Demokratyczna w dniu 7 października 1949.
Bez konferencji pokojowej i zawarcia układu pokojowego z Niemcami, mocarstwa zachodnie jednostronnie oświadczyły 9 grudnia 1951 roku, iż stan wojny z Niemcami jest skończony. RFN została uznana przez państwa zachodnie. RFN nie nawiązała natomiast stosunków z ZSRR i ich państwami klienckimi.. RFN nie uznawała granic zachodnich Polski, Czechosłowacji i ZSRR.
General Clay był w latach 1946-1949 szefem amerykańskich sił zbrojnych w Europie i wojskowym gubernatorem amerykańskiej strefy w Niemczech po II wojnie światowej.
Młody 27 letni absolwent Yale University Edward A. Tenenbaum był specjalnym asystentem generala i doradca do spraw finansowych. Tenenbaum był synem polskich Zydow ktorzy wyemigrowali do USA. To wlasnie on był ojciem marki niemieckiej.
W latach 1948-1950 był ekonomista w Economic Cooperation Administration gdzie dalej ratowal i stabilizował nowa marke.
6 mld wydrukowanych nowych marek o roznych nominalach zapakowano do 23 tysiecy skrzyn i statkiem 500 tonowy ładunek z Nowego Yorku wysłano do Bremy. Dla kamuflarzu jako port docelowy wskazano Barcelone.
Blokada Berlina była niewyobrazalna głupota ze strony sowietow. Była PR-owa katastrofa. O ile do czasu blokady stosunek amerykanow do niemcow był chłodny i niechetny to zdeterminowana i nieliczaca sie z trudnosciami i kosztami obrona berlinskiego „bastionu wolności” z 2 milionami zagroznych głodem ludzi spowodowała ze
„po raz pierwszy w historii Amerykanie zawarli faktyczny sojusz ze społeczeństwem niemieckim”
Propaganda aliantow sugestywnie przedstawiala blokadę Berlina jako probe wyrzucenia ich z miasta i jako pierwszy krok do poteznej agresji sowietow na Europe Zachodnia.
W tej sytuacji USA nagle bardzo potrzebowały wydajnego niemieckiego sojusznika. Tradycyjnie najlepszym kompanem amerykanow sa ich brytyjscy kuzyni ale z ich lipnego przemysłu nie było raczej wielkiej pociechy. Amerykanie znajac wartosc bojowa francuskiej armi wiedzieli ze to zaden sojusznik a w sytuacji ostatecznej potrzeby moga liczyc tylko na niemcow.
Mimo ogromu strat zadanych Niemcom przez wojenne strategiczne bombardowania 80% ich przemyslu ocalało. Rzecz w tym ze nalezało cała maszynerie przemyslowa jak najszybciej odbudowac i przywrocic do zycia. Niemcy mieli przestac załatwiac, kombinowac, spekulowac i martwic sie jak przezyc kolejny dzien a wziac sie do pracy.
RFN uzyskała juz w 1948 roku 1,3 mld dolarów bezzwrotnej pomocy z USA i 10 października 1949 roku weszła w skład OEEC
Stabilizacja systemu nie była prosta i bezbolesna.
Juz 3 listopada 1948 roku płace zostały zamrożone co wraz z podwyzkami cen poskutkowało strajkiem. Aby dac mozliwosc orientacji przedsiebiorcom i konsumentom publikowano "Przeglad Cen" gdzie podawano konkretne rzetelne kalkulacje cen wytworzenia roznych przedmiotow.
Zainicjowane reformy szybko przyniosły niewyobrazalny skok w produkcji i bogactwie zachodnich Niemcow. W okresie 1948–1963 przeciętny roczny wzrost PKB wynosił w Niemczech Zachodnich 7,6% ! Prawie potroił sie dochod narodowy.
Tylko ciągu pierwszych sześciu miesięcy od reformy produkcja przemyslowa wzrosla o 50%. Zniknęły tłumy ludzi odzianych w łachmany.
http://forsal.pl/artykuly/700652,niemiecki_cud_gospodarczy_fakty_i_mity.html
„Czarny rynek zniknął zupełnie niespodziewanie. Wystawy pękały w szwach od towarów, kominy fabryczne dymiły, a na ulicach kłębiło się od samochodów ciężarowych. (...) Ale jeszcze bardziej niż skala rozkwitu zdziwienie budziło to, że nastąpił on tak nagle. We wszystkich obszarach życia gospodarczego proces ten rozpoczął się, jakby na bicie dzwonów, już w dniu reformy walutowej. Tylko naoczni świadkowie mogą potwierdzić, jak w oka mgnieniu przyczyniła się ona do ponownego zapełnienia magazynów i wystaw. (...) Jeszcze dzień przed reformą Niemcy bez większego sensu szwendali się po mieście, aby dodatkowo wytrzasnąć trochę nędznej żywności. W następnych dniach myśleli już tylko, aby ją produkować”. Tak pierwsze kroki w drodze do społeczeństwa dobrobytu opisywali francuscy historycy Jacques Rueff i Andre Piettre w wydanej w 1954 r. książce o znamiennym tytule „Gospodarka bez cudów”.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz