Szukajac wzorow rozwiazan do analizy i nasladowania warto zwrocic uwage na rozwiazania stosowane w panstwie kanadyjskim. Z reguly sa to rozwiazania przejrzyste, logiczne, proste i skuteczne. Kanadyjczycy jak ognia unikaja bezpodstawnego uprzywilejowania jednych grup kosztem dyskryminacji innych grup. Taki wlasnie jest kanadyjski system ochrony zdrowia. Pamietac nalezy ze Kanada ma ludnosc rdzenna i szereg innych komplikacji i trudnosci w ogole nie wystepujacych w Polsce. Ogromna Kanada jest drugim panstwem po powierzchni ale 36 wedlug ludnosci. Jest panstwem wielojęzycznym i wielokulturowym, w którym na poziomie federalnym obowiązują dwa głowne języki oficjalne: angielski i francuski.
W 1982 uchwalono nowa Ustawe o Kanadzie (ang. Canada Act 1982, fr. Loi de 1982 sur le Canada) i zerwano wszelkie wiezi z parlamentem brytyjskim. Mimo iz Kanada posiada trwałe i liczne związki ze swoim poteznych poludniowym sasiadem to stosuje calkowicie odmienne (i z reguly lepsze) rozwiazania niz USA.
A jednak dobrze sobie radza w tak trudnych warunkach. Ogromna zaleta systemu kanadyjskiego jest to ze skutecznie broni sie on przed wzrostem kosztow ! Kilka stosowanych tam racjonalnych rozwiazan od razu mozna zastosowac w Polsce.
Gazeta Lekarska 11/2003, Maria Domagała, "Kanada - prosty i skuteczny system"
"Kanadyjski system ochrony zdrowia jest prosty. Istnieje jeden płatnik– powszechne ubezpieczenie zdrowotne medicare obejmujące wszystkich obywateli. Źródłem finansowania są podatki, klarowny podział ról i zdecentralizowana realizacja zadań.
Rząd federalny wydaje regulacje dotyczące leków, finansowania i zarządzania koszykiem świadczeń gwarantowanych, opieki nad ludnością rdzenną, ubezpieczenia zdrowotnego wojska, weteranów, więźniów, azylantów. Odpowiada też za bezpieczeństwo żywności i leków, patenty farmaceutyczne, regulację cen i – zgodnie z kanadyjską ustawą o zdrowiu – transfer środków do prowincji. Nadzoruje zdrowie publiczne, łoży na prowadzenie badań naukowych i baz danych.
W gestii prowincji (10) i terytoriów (3) znajduje się finansowanie i zarządzanie opieką zdrowotną. Za zapewnienie Kanadyjczykom pełnego zakresu usług odpowiadają regionalne urzędy zdrowia (Regional Health Authority, RHA)...
Sektor publiczny finansuje ok. 70% wszystkich kosztów ochrony zdrowia (43 proc. to bezpłatna dla pacjenta opieka medicare, 23 proc. – infrastruktura, refundacja leków i inne, w tym np. opieka długoterminowa, zaś 4 proc. – federalne wydatki na rzecz specyficznych grup ludności, badania naukowe i zarządzanie).
Głównym płatnikiem są władze prowincji. Ich budżety tworzą dochody z podatków i dotacje federalne (z Kanadyjskiego Transferu Zdrowotnego, który dokłada czwartą ich część). Rządy prowincji kontraktują świadczenia szpitali, klinik chirurgii jednego dnia, placówek diagnostycznych, laboratoriów, transportu ratowniczego, przychodni podstawowej i długoterminowej opieki itd. Finansują bezpośrednio lub poprzez RHA opiekę szpitalną i płacą pensje lekarzom. Zarządzają dotacjami na opiekę długo długoterminową, realizują programy refundacji leków dla różnych grup pacjentów.
Wydatki prywatne to 30 proc. kosztów zdrowia (udział wysoki, jak na standardy OECD); składają się na nie ustawowe opłaty pacjentów (out of pocket, OOP) i prywatne ubezpieczenie zdrowotne (PUZ) (odpowiednio 15 proc. i 13 proc. kosztów opieki zdrowotnej). Opłaty OOP dotyczą okulistyki, stomatologii, leków; medycyny alternatywnej; to ponad połowa kosztów, jakie ponosi pacjent. Może je refundować PUZ, które jest ubezpieczeniem pracowniczym pokrywającym usługi zdrowotne poza medicare. Ważne: PUZ nie konkuruje z medicare i nie może być dla niego alternatywą umożliwiającą np. sfinansowanie lepszej opieki czy przyspieszenie terminu zabiegu. To w Kanadzie zabronione. Lekarz nie może być jednocześnie pracownikiem sektora publicznego i prywatnego, a nieformalne opłaty nie istnieją. Funkcjonuje też ubezpieczenie socjalne, które pokrywa koszty leczenia w związku ze stosunkiem pracy.
Leki w aptekach są pełnopłatne (w szpitalach – bezpłatne w ramach medicare), ale w każdej prowincji obowiązują listy leków refundowanych dla wybranych grup pacjentów, np. osób starszych lub beneficjentów pomocy społecznej, tworzone zgodnie z wytycznymi agencji technologii medycznych i leków. Są też programy lekowe obejmujące określone populacje i choroby.
W koszyku usług bezpłatnych podstawowych i szpital szpitalnych medicare jest „medycznie uzasadniona” hospitalizacja, diagnostyka i podstawowa opieka medyczna. Zakres procedur to rezultat negocjacji między rządami prowincji i organizacjami medycznymi (tylko aborcja ma szczegółowe umocowanie ustawowe). Kluczowym czynnikiem włączenia procedury na listę medicare jest kliniczna skuskuteczność. Poza medicare, ale finansowane publicznie, są w większości opieka długoterminowa oraz leki dla starszych i ubogich.
Podstawową opiekę zdrowotną świadczą lekarze rodzinni, na ogół prywatni przedsiębiorcy na kontraktach RHA lub prowincji. Są gatekeeperami: kierują na badania diagnostyczne, konsultacje specjalistyczne, przepisują leki. W niektórych prowincjach działają zespoły form, np. chirurgii jednego dnia. W prowincjach kadry medyczne są zróżnicowane – np. na terenach słabo zaludnionych pracuje więcej pielęgniarek, bo na nich opiera się podstawowa opieka zdrowotna. Tam, gdzie brakuje personelu, stosowane są zachęty dla cudzoziemców, którym ułatwia się uzyskanie licencji.
Edukacja pracowników medycznych (22 zawody) jest finansowana ze środków publicznych i prowadzona w uniwersytetach, kolegiach i szkołach technicznych. Po dyplomie lekarza obowiązuje 2–4-letnia rezydentura. Wzrosły wymagania co do kształcenia pielęgniarek, które odbywają 4-letnie studia dające stopień bachelor. Pielęgniarki samodzielnie praktykujące (nurse practitioner) muszą mieć jeszcze wyższe kwalifikacje (np. magisterium). Mają kompetencje niemal takie jak lekarze rodzinni; mogą wypisywać niektóre leki i zlecać badania.
Wynagrodzenia lekarzy są najczęściej wyliczane metodą „za usługę” plus dodatki motywacyjne lub mieszaną. Aby wyrównać poziom zatrudnienia – zaburzany dużą mobilnością pracowników – stosuje się zachęty finansowe. Większość personelu nielekarskiego jest zatrudniona na etacie. Płace są negocjowane i objęte porozumieniem grupowym.
Zawody medyczne są regulowane; lekarze i pielęgniarki muszą mieć licencje. Samorządy zawodowe poprzez prowadzenie rejestrów gwarantują odpowiedni poziom kwalifikacji swoich członków.
W Kanadzie nie ma zapisów do lekarza. Pacjent w obrębie swojej prowincji ma pełną swobodę jego wyboru, także szpitala czy innego zakładu (świadczenie w innej wymaga skierowania). Nie istnieje karta praw pacjenta, ruch pacjencki jest słabo rozwinięty. Ale pacjenci raczej mają zaufanie do lekarzy, tym bardziej że dysponują dobrą informacją na temat usług.
Nierówności w dostępie do usług, choć występują, nie są duże – niweluje je rząd federalny poprzez większe subwencje dla biedniejszych prowincji i odpowiednio adresowane programy. W ten sposób wymusza się jednolite warunki realizacji gwarantowanych świadczeń. System kanadyjski broni się przed wysokimi kosztami opieki zdrowotnej dzięki funkcjonalnemu systemowi medicare. Kanadyjczycy zasadniczo zadowoleni z osłony finansowej, jaką on im daje, choć nie są z dostępności usług – często zatłoczonych poczekalni u lekarzy i izb przyjęć w szpitalach. Pod względem oczekiwania na zabiegi Kanada plasuje się po Australii, Francji, Szwecji, Wielkiej Brytanii i USA (badanie z 2010 r.)."
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz