Liceum czy Sąd Najwyższy ?

Liceum czy Sąd Najwyższy ?
"GLOSA
Paweł Czubik*
KRYTYCZNA ANALIZA POSTANOWIENIA SĄDU NAJWYŻSZEGO Z DNIA 11 MARCA 2016 R., I CSK 64/15

Biorąc pod uwagę na poły jubileuszowy (wszak to XV-lecie) charakter bieżącego
numeru PWPM, warto – po części dla celów naukowych, a po części dla mało
szlachetnej rozrywki – przeanalizować dotyczące materii obrotu prawnego z udziałem
elementu zagranicznego (a dokładniej międzynarodowego prawa i postępowania
spadkowego) orzeczenie Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2016 r.
w sprawie o sygnaturze I CSK 64/15 (ze skargi kasacyjnej od postanowienia Sądu
Okręgowego w W. z dnia 16 kwietnia 2014 r. o dziale spadku)1. Uzasadnienie do tego
orzeczenia w części merytorycznej można by śmiało postrzegać wyłącznie w kategorii
dowcipu, gdyby nie fakt, że nie zostało wydane dla żartu w dacie Prima dies
Aprilis, a związane były z nim konkretne skutki procesowe (i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania – samo przez się niewykluczone, że zasadne, aczkolwiek
z pewnością nie ze względu na przytoczone argumenty). Trudno wyobrazić sobie
bowiem inne orzeczenie sądu tak wysokiej instancji, w którym na jednej stronie
uzasadnienia już na etapie wstępnych ustaleń w zakresie prawa właściwego znajdują
się dwa podstawowe błędy prawne (nie licząc błędów bądź niedopracowań pomniejszych),
przy czym każdy z nich z osobna ma już walor w dużej mierze kompromitujący
dla sądu. Z tego tytułu (i zapewne wyłącznie z tego tytułu) orzeczenie to odnotowane
zostanie w annałach polskiego sądownictwa. Być może zresztą, ze względu
na nadzwyczajną „gęstość” nagromadzenia mylnych tez, orzeczenie to zyska sporą
„cytowalność” w publikacjach naukowych dotyczących międzynarodowego prawa
spadkowego – aczkolwiek z pewnością niestety ze stosowną adnotacją „odmiennie
i błędnie.....”

*profesor nadzwyczajny w Katedrze Prawa Cywilnego
i Gospodarczego na Wydziale Finansów i Prawa Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, notariusz
w Krakowie, członek Krajowej Rady Notarialnej, członek Doradczego Komitetu Prawnego
przy Ministrze Spraw Zagranicznych.