Matusiak: maja 2022

poniedziałek, 30 maja 2022

Co jedli polscy chlopi panszczyzniani? "Najbardziej prymitywne pozywienie"

Co jedli polscy chlopi panszczyzniani? "Najbardziej prymitywne pozywienie"

Za WielkaHISTORIA.pl

"Nowożytnym chłopom pańszczyźnianym niemal stale towarzyszył głód. Na ich stołach lądowało tylko to, co sami wyhodowali lub zebrali. Aby urozmaicić swą monotonną dietę musieli uciekać się nierzadko do kradzieży. Oto jak naprawdę wyglądał ich jadłospis.
U schyłku istnienia Rzeczpospolitej sytuacja przytłaczającej większości społeczeństwa była dramatyczna. Trafnie oddał ją, chociażby były francuski jezuita Hubert Vautrin, który przyjechał nad Wisłę niedługo po pierwszym rozbiorze.

Pamiętnikarz, szeroko cytowany w nowej książce Kamil Janickiego pt. "Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa", z goryczą stwierdzał o losie polskich wieśniaków: "owocem ich trudu jest najbardziej prymitywne pożywienie".
"Przez ćwierć roku samo zielsko"

Wtórował mu Stanisław Staszic. W wydanych w 1790 r. "Przestrogach dla Polski" słynny oświeceniowy działacz i katolicki ksiądz w jednej osobie ubolewał, że strawą chłopów był "chleb z śrutu, a przez ćwierć roku samo zielsko; napojem — woda i paląca wnętrzności wódka".

Sytuacja była tak zła już od czasów niszczycielskiego potopu szwedzkiego, który przyniósł ogromną katastrofę gospodarczą i demograficzną. Możemy się o tym przekonać, sięgając po monumentalne dzieło Jana Stanisława Bystronia "Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI-XVIII". Autor, tworzący w początkach minionego stulecia, z wielką skrupulatnością opisał realia życia różnych warstw społecznych Rzeczpospolitej.
Pieczone gawrony i kradzione ryby

Poświęcił również sporo miejsca temu, co jedli zwykli włościanie w XVII stuleciu. Jak czytamy na kartach książki, żywili się oni:

(…) prawie wyłącznie pokarmem roślinnym. Mięso (…) było rzadkie, na wielkie święta lub wesela, chyba że udało się gdzie co upolować wbrew zakazom albo też porwać z sąsiedniej wsi.

Łowiono też ptaki na różne, pomysłowe sidła i zatrzaski. Na Mazowszu także i gawrony spożywano, żartobliwie stąd "mazowieckimi kurami" nazywane. Jedzono ryby, o ile można je było gdzie w pobliżu ułowić albo też ukraść z dworskiego stawu. Z kupnych znany był chyba tylko śledź.

Mięso stanowiło rarytas, ale za to nabiału chłopi jedli dużo. W ich jadłospisie nie brakowało mleka, sera, śmietany czy jaj. Te ostatnie nie tylko brano od niosek, ale też… podbierano dzikiemu ptactwu.
Zboża, groch i kapusta

Jednak, jak podkreślał Bystroń, podstawą codziennego menu były jarzyny i zboża: "groch i kapusta zajmują tu naczelne miejsce, dalej bób i soczewica". Jeżeli chodzi o ziarna, to część z nich oczyszczano przy pomocy ognia i spożywano jako tak zwane prażmo. Inne z kolei tłuczono na kaszę w stępach lub mielono na mąkę za pomocą kamiennych żaren. Z tej:

(…) gotowano polewki i bryje, pieczono w popiele podpłomyki, przyrządzano wreszcie w specjalnych piecach chleb, co jednak było już oznaką wyższego poziomu technicznego i majątkowego.
Dopełnienie jadłospisu stanowiły chętnie zbierane jagody, grzyby, orzechy laskowe oraz dzisiaj wykorzystywane już tylko jako pasza dla zwierząt orzechy wodne. Ktoś może zapytać, a co z ziemniakami? Te w Polsce zaczęto uprawiać na szerszą skalę w drugiej połowie XVIII w. Podstawą chłopskiego jadłospisu stały się zaś dopiero w XIX stuleciu.
Kryzysowe menu

Tak stołowano się okresach, gdy akurat żadna susza, powódź albo przymrozki nie zniszczyły upraw. W czasach nieurodzaju lub wojen, które jak podkreśla w swojej książce Kamil Janicki "dla chłopów oznaczały przede wszystkim głód", ludność wiejska w znacznym stopniu przeistaczała się w zbieraczy żywiących się wszystkim, co udało się znaleźć w lasach i na polach.

Według profesora Bystronia, szczególnie istotną rolę odgrywała trawa nazywana manną jadalną. Cieszyła się ona największą popularnością na wschodzie Rzeczpospolitej. Żyjący na przełomie XVI i XVII w. botanik i profesor Akademii Krakowskiej Szymon Syreński pisał, że była "za rosy na sito zbierana, suszona, a potem w stępach otłukana". Spożywano ją w formie swego rodzaju kaszy.

Kmiecie nie gardzili również perzem. Chwast ten, będący prawdziwą zmorą rolników, wykopywano, a następnie suszono jego korzenie. Gdy już wyschły na wiór, siekano je lub mielono i z tak powstałej mąki wypiekano chleb. Dążąc do zapełnienia żołądka, chłopi nie gardzili również szczawiem, młodymi pokrzywami czy lebiodą.

W czasach szczególnie dotkliwego głodu na stołach lądowały żołędzie oraz bukiew (bukowe orzeszki). Gdy okoliczności do tego zmuszały, spożywano ponadto korę brzozową, którą mielono na mąkę.

Tworzący w drugiej połowie XVII w. Jakub Kazimierz Haur twierdził zresztą, że w uboższych rejonach Litwy chleb z takiej mąki spożywano na co dzień. W wydajnej w 1675 r. "Oekonomice ziemiańskiej generalnej" pisał: "skóry z drzewa suszą i drzeń potem miałko trą, tłuką i sobie potem z tego chleb pieką".
Na przednówku sięgano nawet po trawę i liście drzew. XVII-wieczny poeta Wacław Potocki w jednej ze swych fraszek poruszał los mieszkańców Podgórza, którzy "z lipowego liścia chleb jedzą, kędy owszem i samym przędziwem ludzie żywi".
Chamskie żołądki i grube pożywienie

Lista spożywanych roślin rzecz jasna była znacznie dłuższa i różniła się w zależności od ich występowania w danym regionie kraju. Powszechnie zdawano sobie jednak sprawę z nędzności wieśniaczej diety.
W XVII i XVIII w., gdy szlachta usilnie szukała dowodów na to, że stanowi nie tylko odrębny naród, ale nawet lepszy rodzaj ludzi niż chłopi, chętnie sięgano i po argumenty żywieniowe. Kamil Janicki przytacza na kartach "Pańszczyzny. Prawdziwej historii polskiego niewolnictwa" szokujące komentarze Jakuba Kazimierza Haura.

Agronom i właściciel folwarków przekonywał czytelników, że wieśniacy muszą pracować, bo "pocąc się, zbywają złe humory z ciała, co wielce pomaga ich grubej kompleksji", a więc – chłopskiej budowie organizmu.

XVII-wieczny specjalista od spraw rolnych wyjaśniał też, iż jest rzeczą zupełnie naturalną, że chłopi żywią się najgorszym jadłem, spożywają pokarmy "grube i nieposilające". Dokładnie tego miały wymagać ich chamskie, zupełnie odmienne od szlacheckich, żołądki.
Stałe widmo głodu

Co warte podkreślenia, głodowy jadłospis niewiele się zmienił przez całe stulecia. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Napoleon Cybulski w wydanej pod koniec XIX w. książce "Próba badań nad żywieniem się ludu wiejskiego w Galicji" podawał, że dotknięci klęską głodu ubodzy chłopi w 1865 r. używali:

(…) na chleb i placki sieczki mieszanej z grysem, liści lipowych lub buraczanych, kwiatów koniczyny, kaczanów z kukurydzy, żołędzi, łupin z ziemniaków, wszelkich możliwych grzybów, jagód i wszelkiego rodzaju roślin, przyrządzanych bądź podobnie jak kapusta, bądź na sposób przyrządzania szpinaku.

Do tej kategorii roślin wypada zaliczyć lebiodę, miodnik, gorczyce, macierzanko, skrzyp, pokrzywę i wszelkie gatunki roślin szczawiowych. Gdzieniegdzie mieli używać w tym samym czasie nawet kory i liści z drzew.

Z łudząco podobnymi opisami można się spotkać aż do czasu II wojny światowej. Dopiero po zakończeniu globalnego konfliktu widmo głodu nękającego mieszkańców polskiej wsi odeszło w zapomnienie.
Bibliografia

    Jan Stanisław Bystroń, Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI-XVIII, T. 2, Trzaska, Evert i Michalski 1933.
    Napoleon Cybulski, Próba badań nad żywieniem się ludu wiejskiego w Galicji, Nakładem Towarzystwa Opieki Zdrowia 1894.
    Kamil Janicki, Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wydawnictwo Poznańskie 2021.
    Jakub Kazimierz Haur, Oekonomia ziemiańska generalna, Kraków 1675.
    Jan Gintel, Cudzoziemcy o Polsce. Wiek XVIII-XIX, Wydawnictwo Literackie 1971.
    Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski, Greg 2009."

Mieszkanie i ogrzewanie. Archiwum-Spis tresci

niedziela, 29 maja 2022

Nigdzie paliwa nie zdrozaly tak bardzo jak w Polsce

Nigdzie paliwa nie zdrozaly tak bardzo jak w Polsce

Wzrosty zysku w I kwartale 2022/2021 spółek skarbu państwa ( paliwa, gaz i nawozy)
Orlen +52% (973 mln)
Lotos +244% (862 mln)
PGNiG +134% (2 343 mln)
Azoty+907% (794 mln)
Pan płaci, pani płaci. To są nasze pieniądze !

Cena ropy na giełdach jest prawie taka sama jak przed wojną, kurs dolara trochę wyższy. Dodatkowo rząd obciął VAT i akcyzę. Paliwa powinny kosztować poniżej 5zł.

Oficjalna wersja po to, aby pokryć straty na grze Orlenu na kontraktach terminowych na CO2.
A nieoficjalnie mówi się o wspieraniu Ukrainy (na zlecenie rządu) i przerzucaniu kosztów na polskiego podatnika.
W tle są też plotki o wygenerowaniu nadwyżek finansowych, aby przed przyszłorocznymi wyborami parlamentarnymi obniżyć ceny paliw, aby obecny rząd pokazał to jako swój sukces (taki patent zastosował Orban przed niedawnymi wyborami na Węgrzech).
https://businessinsider.com.pl/gielda/wiadomosci/placimy-na-stacjach-rekordowe-marze-orlen-nadrabial-strate-na-kontraktach-co2/nelfs3b#:~:text=Emisja%20CO2%20w%20Grupie%20Orlen,oko%C5%82o%20rok%20i%20siedem%20miesi%C4%99cy.
https://www.bankier.pl/wiadomosc/Sasin-zapowiada-usprawnienie-dostaw-paliw-do-Ukrainy-8333101.html
https://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/8420398,ukraina-benzyna-polska-wojna-rosja-gospodarka-paliwo.html

Polski "Prezydent" ( możliwe że było oszustwo wyborcze ) naśmiewający się z 67-letniej pielęgniarki jest zwykłym chamem i prostakiem.
Obecnie srednio polska pielęgniarka ma aż 54 lata Ponad 60 tysięcy pielęgniarek z uprawnieniami emerytalnymi nadal pracuje w zawodzie. Niemal 10 tysięcy skończyło 70 lat !

sobota, 28 maja 2022

Centrala, Power Electronics, Wzmacniacz. Archiwum-Spis tresci

piątek, 27 maja 2022

Kleptokracja Polski

Kleptokracja Polski

Wielkie złodziejstwo nie-rządu w epidemii Covid-19 skończyło się zbrodnią ludobójstwa około 200 tysięcy niewinnych.

Firma zarejestrowana w stodole dostała rządowe zlecenie na 24 mln zł. Kontrakt na 24 mln zł był bez przetargu bo była "Pilna potrzeba"... stworzenia PIS-owskiego oligarchy. Tak tworzy się oligarchów systemu, z klepiska paniska, strzeż się kraju na Wisłą, jesteśmy już blisko mentalności Rosjan.

NIK podał, że fundacja Ex Bono z Opola dostała z Funduszu Sprawiedliwości około 10 mln zł, ( koszty administracyjne około 2 mln zł). Siedziba Ex Bono, to prywatne mieszkanie, a osoby, które tam były, nie miały pojęcia o istnieniu fundacji.

Wyniki kontroli NIK. Uważajcie aby Wam szczena nie upadła na podłogę. Fundusz Sprawiedliwości. 26 milionów na obsługę, 200 tysięcy na wypłatę zasądzonych kompensat.

Majątek wielkiego otyłego wieprza Godzilli, prokuratora krajowego Bogdana Święczkowskiego, naczelnego pitbulla pana Zbyszka Ziobro, wzrósł od roku 2015 ponad dziesięciokrotnie. W tym czasie spłacił też kredyt hipoteczny oraz zmienił starą Kię na nowe Porsche

Podobno postępuje załamanie produkcji świń. Dziwne, bo przy politycznym korycie jest coraz więcej świń. Kwiczą, rozpychają się, chcą się jeszcze nachapać, wchodzą do koryta, chyba wiedzą, że to ich koniec.

"Szef PKN Orlen: nie łupimy konsumentów" (PAP)
Nie, nie, to tylko specjalna operacja paliwowo-handlowa na licencji Putina.

54,9 % wyborców PiS nie pracuje. W elektoracie całej opozycji (KO, Lewicy, PSL i Konfederacji) potraktowanej łącznie pracujący to 61,0 %. Dlatego PiS zabiera pieniądze pracującym na rzecz tych, którzy nie pracują. PiS to więc w dużej części partia pasożytów.

"Problem z socjalistami jest taki, że zawsze kończą im się cudze pieniądze" - Margaret Thatcher.

Od Niemców będziemy dalej kupować rosyjski gaz i ropę jak nam sprzedadzą i jak Ruskie się nie sprzeciwią bo już słychać że Rosja pracuje nad tym aby zakazać odsprzedaż gazu do Polski .

Poufnarozmowa opublikowała korespondencje dotyczącą respiratorów.

-Gdy rozpoczynała się epidemia Covid-19 i potrzebne były respiratory Ministerstwo Zdrowia otrzymało od producentów oferty sprzedaży respiratorów, które były już w Polsce znane i spełniały wymogi. Nikt w rządzie nie był zainteresowany. Kazali sprzedającym wysłać ofertę mailem i się nie odezwali.

-Zdumiewające jest to że nikt uczestniczący w korespondencji nie ma zielonego pojęcia o sprzęcie medycznym. Nie wiedzą co się może w szpitalu przydać a co jest bezużyteczne.

-Spośród wszystkich uczestników korespondencji tylko CIESZYŃSKI używa służbowego adresu email w domenie GOV.PL.

-Morawiecki odpowiada „Brać" i znów maila wysyła jeszcze do Kuczmierowskiego, Szumowskiego, Cieszyńskiego i Dworczyka.

-„Ok" – odpisuje Chludzińskiemu Morawiecki, adresując jednocześnie tego maila do Michała Dworczyka, Janusza Cieszyńskiego, ówczesnego ministra zdrowia Łukasza Szumowskiego oraz Michała Kuczmierowskiego, szefa Agencji Rezerw Materiałowych (dziś Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych).

-Respiratory Bellavista 1000E, które KGHM od Izdebskiego ( szemrany handlarz bronią z plecami w służbach ) kupiła na polecenie Morawieckiego po 159 tys. zł za sztukę, czyli czterokrotnie więcej niż cena proponowana przez producenta, nie nadawały się do użytku w polskich szpitalach, oraz chińskie respiratory JIXI-H-100A – prymitywne aparaty, które w ogóle nie nadawały się do ratowania chorych na COVID-19 ze względu na niskie parametry techniczne. Producent oferował je wówczas za 2,3 tys. dol., czyli niecałe 10 tys. zł. Resort zdrowia zapłacił za nie spółce KGHM po 119 tys. zł za sztukę.

Zagadka: Ile kasy z respiratorów wraca pod stołem dla partii i dla zaufanych?
"Brać" to było i jest hasło bojowe PISiorów.

Jak jest w cywilizowanych krajach ?
Bilet za 9 euro na miesiąc. Okazyjna taryfa na podróże po całych Niemczech już w ofercie Deutsche Bahn !

środa, 25 maja 2022

„Demokracja-bog, ktory zawiodl”

„Demokracja-bóg, który zawiódł”

„W dziejach rodzaju ludzkiego zdarzają się punkty zwrotne, raz w lepszym, raz w gorszym kierunku. Jednym z takich momentów przełomowych był upadek komunizmu w Europie Wschodniej i Środkowej, jaki nastąpił w 1989 roku. Przepowiedział go przeszło 70 lat temu, urodzony w polskim mieście Lwowie, wybitny ekonomista austriacki Ludwig von Mises (1881-1973).

Nie ma wątpliwości, że upadek komunizmu był zmianą na lepsze, jednakże historia ludzkości roi się od wydarzeń, które choć zapowiadały się na wielki triumf ludzkiej wolności, po jakimś czasie stały się nikłym jej zwycięstwem, którego owoce wkrótce znikały.

Spośród wszystkich krajów wyzwolonych spod jarzma komunizmu, z Polską wiązano największe nadzieje. Polska była niegdyś narodem na wskroś arystokratycznym, a przecież właśnie arystokracja była tą naturalną elitą narodu, która z natury swojej troszczyła się o wolność i propagowanie jej idei. W latach 1572-1791 Polska była monarchią elekcyjną, zaś w polskim parlamencie pojedynczy poseł miał prawo wetowania jakiejkolwiek inicjatywy ustawodawczej. Polska była znana i podziwiana w całej Europie za swoją tolerancję religijną. Zdaniem Erika Rittera von Kuehnelt-Leddihna Polacy trzykrotnie odegrali decydującą rolę w ratowaniu cywilizacji Zachodu: w 1241 roku, kiedy pod Legnicą, ramię w ramię z niemieckim rycerstwem, powstrzymali tatarskie hordy przed inwazją na Europę Zachodnią; w 1683 roku, kiedy polskie wojska pokonały Turków pod Wiedniem, oraz w 1920 roku, kiedy Polacy pokonali bolszewików w bitwie warszawskiej.

Zamiast jednak wskrzesić swą pełną chwały wolnościową przeszłość i wybrać drogę zdecydowanej desocjalizacji i prywatyzacji, jak sam proponuję w rozdziale VI tej książki, Polska – podobnie jak większość innych krajów postkomunistycznych – zdecydowała się na przejęcie zachodnioeuropejskiego modelu socjaldemokratycznego państwa opiekuńczego. Trudno się zresztą Polakom dziwić. Polscy przywódcy nie znali nic lepszego, a ponadto zostali przekupieni i niejako przymuszeni do takiego rozwiązania przez przywódców politycznych Zachodu i ich intelektualnych „ochroniarzy”, którzy wręcz obawiali się powstania wolnej i w pełni liberalnej Środkowej i Wschodniej Europy. Taka liberalna Polska byłaby wobec ich, nadmiernie opodatkowanych i nadmiernie uregulowanych, państw silnym konkurentem, który by zmuszał do wprowadzenia w ich własnych krajach radykalnych reform. Mogłyby one spowodować odejście od niewydolnego ekonomicznie modelu państwa opiekuńczego Zachodu. Zamiast więc reform, mamy w Polsce naśladowanie Zachodu z jego rozdętym sektorem gospodarki kontrolowanej przez państwo, państwowymi prasami drukującymi papierowe pieniądze, wysokimi podatkami, nadmiarem ustaw i regulacji oraz całą masą, finansowanych przez podatnika, zasiłków i subsydiów. Co więcej, skuszona obietnicami ogromnych zapomóg z Brukseli i wizją dobrze płatnych posad w rosnącej bez ustanku unijnej biurokracji, Polska zdecydowała się przyłączyć do Unii Europejskiej, rząd zaś – w ramach harmonizacji prawa unijnego – dostosował do struktur ogólnoeuropejskich zarówno ustawodawstwo, jak i system podatkowy. W rezultacie, tuż po początkowym przyspieszeniu wzrostu ekonomicznego, który nastąpił w wyniku częściowej prywatyzacji i liberalizacji gospodarki, nastąpiło to, czego należało oczekiwać: szerząca się korupcja, inflacja, stagnacja i bezrobocie.

Co gorsza, nawet ta ograniczona desocjalizacja prowadzona była wedle standardów politycznych. Zamiast więc oddać wszystko w ręce jej prawowitych właścicieli, duża część majątku narodowego została przywłaszczona przez polityków i ich totumfackich, wywodzących się najczęściej spośród elit poprzednich władz komunistycznych i oprawców minionego systemu. W wyniku tego procesu wielu ludzi o podejrzanej reputacji stało się nagle właścicielami ogromnych fortun i wpływowymi biznesmenami.

Trudno się potem dziwić, że słowa, takie jak „kapitalizm” czy „gospodarka wolnorynkowa” nabrały bardzo szybko konotacji negatywnej, stając się synonimem wszelkiego zła, gdyż właśnie pod ich szyldem przewrotnie reklamowano nowy system. Jeśli kapitalizm i wolny rynek oznaczają stagnację, nędzę i bezrobocie, jeśli pomagają bogacić się oszustom i kombinatorom, to któż by takiego systemu chciał?

Kultywowane skrzętnie przez cztery dekady komunizmu, ostrze zawiści i źle pojętego egalitaryzmu nasiliło się w walce przeciwko ludziom bogatym.

W tej książce pokażemy, że istniejący porządek miał jednak alternatywę: że system monarchiczny byłby od masowej demokracji o wiele lepszy, chociażby poprzez ustanowienie „porządku naturalnego”; że centralizacja polityczna, taka jak istnieje we Wspólnocie Europejskiej, jest absurdem ekonomicznym.

Wykażemy też, że decentralizacja – model istniejący w kantonalnej Szwajcarii, w Lichtensteinie, w Monako czy w „wolnych miastach”, takich jak Wolne Królewskie Miasto Gdańsk przed 1795 rokiem lub w innych „wolnych miastach” rozrzuconych po średniowiecznej Europie – szerzyła wolność, swobody obywatelskie i prosperity; że klasa polityczna i rządowi biurokraci to pasożyty żyjące kosztem pracy produkcyjnych indywiduów; że w czystym kapitalizmie, w warunkach wolnego rynku, ludźmi zamożnymi, zasługującymi na bogactwo, nie są oszuści, lecz ludzie pracujący, tworzący majątek narodowy; że w takich warunkach uczucie zazdrości, potępiane w biblijnych przykazaniach, jest bezproduktywnym złem, które należy za wszelką cenę zdławić.

Nie przesadzę, jeśli powiem, że książka ta będzie dla wielu polskich Czytelników wysoce prowokacyjna, a nawet niekiedy szokująca. Rozprawia się ona z mitami, obalając je bez względu na to, czy zgodzą się oni z moimi wnioskami, czy nie. Jestem pewien, że dla Czytelników tych będzie to okazja do otrząśnięcia się z dogmatycznej drzemki i do spojrzenia na świat innymi oczami niż dotąd.

Hans-Hermann Hoppe”

Zakłady Radiowe Kasprzaka

List polecony 2 marca 1978
Zakłady Radiowe Kasprzaka
Jako właściciel nowego stereofonicznego magnetofonu M2405 cieszyłem się nim zaledwie parę godzin dopóki mój kolega nie zauważył że zbocze dużych, szybko narastających sygnałów jest potwornie zniekształcone. Ma on od lat magnetofon ZK246. M2405 to "zmodernizowany" typ ZK246, w którym zniekształcenie to nie występuje. W punkcie napraw pouczono mnie że "ten typ tak ma" i tej wady nie usuną. Wadliwego towaru nie zwróciłem uświadomiony że mogę go na rynku odsprzedać za dwukrotną cenę zakupu.
W magnetofonie ZK246 sygnały dla mierników poziomów są zbuforowane w obu kanałach L i R wzmacniaczami na tranzystorach T17 i T18 i podane do prostowników diodowych . Natomiast w M2405 stopnie te zostały pominięte ! Czyli Państwo tą okropną wadę wprowadziliście rozmyślnie doskonale wiedząc o niej !
1.Można ją beznakładowo usunąć zmieniając kierunek diod prostowników i kondensatorów "22" uF prostowników oraz biegunowość wskaźników ponieważ w tym kierunku wyjściowe wtórniki emiterowe wzmacniaczy są w stanie dostarczyć dużego prądu nie obcinając sygnału. Niestety przy włączeniu aparatu do sieci oba mierniki uderzają wskazówkami o prawe ograniczniki. Co prawda nie jest to dla nich groźne ale jest nieeleganckie choć przecież można to nazwać umyślnym testem wskaźników. Można to zmniejszyć dając większe kondensatory filtrów napięcia zasilania 220 uF celem zmniejszenia szybkości narastania napięcia zasilania i zmniejszyć pojemność kondensatorów 4.7 uF którymi sygnały z wtórników podano do prostownika aby prąd ograniczyć
2.Można też zmniejszyć pojemności kondensatorów 4.7 uF dając w szereg z nimi rezystory. Szczegóły na załączonym schemacie.

Informuję o tym bez zwłoki aby możliwa była zmiana w produkcji.

Magnetofon ten wad ma całą paletę ale ponieważ jest to wyrób przestarzały szkoda czasu aby jej wymieniać. Bez potwornych niedoborów na rynku nikt by go normalnie nie kupił.
Ja nie znam Państwa produkcji specjalnej. Natomiast ten magnetofon jest rzekomo na jej tragicznym tle cudem technologii i jakości.

Polscy turyści - handlarze wiozą wiele towarów ( różne w różnych kierunkach ) z Polski na których uzyskują astronomiczną "przebitkę". Wręcz niewiarygodną. Wożą m.in. kosmetyki i lekarstwa a także licencyjne od Grundiga magnetofony kasetowe i radiomagnetofony. Dewizy są Polsce rozpaczliwie potrzebne i produkcje tych licencyjnych wyrobów Grundiga należałoby dawno podnieść wielokrotnie. Drogo kupiona od Grundiga licencja przy produkcji w ilościach rzemieślniczych w gruncie rzeczy będzie zmarnowana ponieważ świat elektroniki nie stoi w miejscu i licencja ta robi się przestarzała.
Nawet jeśli kraje socjalistyczne nie zapłacą nam w twardych dewizach to przecież mają one nadmiary towarów do eksportu, których w Polsce rozpaczliwie brakuje.

Mój starszy "znajomy" - inżynier emigrant, pracuje w zachodnioniemieckim koncernie elektronicznym, ale w Polsce bywa niestety coraz rzadziej. Polacy mają tam tylko podłe prace i jest on chlubnym wyjątkiem. Oczywiście mógłbym go zapytać czy nie rzucił by poufnie okiem na Waszą manufakturę celem zwiększenia produkcji z 5 razy.

Z poważaniem
Jerzy Matusiak

Komentarz - Zbliża się matura ale problem rozwiązuje i znajduje czas aby do tumanów napisać.

poniedziałek, 23 maja 2022

Finansowe zaglodzenie Polski i Wegier

Finansowe zaglodzenie Polski i Wegier

Problemy ze spłatą gierkowskiego długu pojawiły się już w 1976 roku ( zaledwie 5 lat od pierwszych "dolarowych" pożyczek ) a od 1980 roku trwał wszechobejmujący ciężki kryzys zadłużenia zagranicznego.
Kredyty troche pchnęly polską gospodarkę do przodu i w 1975 roku osiągneliśmy 36% PKB USA per capita. Wynik ten powtórnie osiągneliśmy w 2008 roku czyli po 33 latach !

Ponieważ Zachód blokował sprzedaż polskich przetworzonych wyrobów przemysłowych, sprzedawaliśmy głównie węgiel kamienny i miedż. Produkcja ich była głęboko nierentowna i pogrążała w biedzie cały naród. Cały naród pracował na swoich górników bo waluty były rozpaczliwie potrzebne.
Obecnie największą korzyść mamy z dostępu do europejskiego rynku. Nic dziwnego że za taki dostęp Norwegia i Szwajcaria słono płacą miliardami !

W odniesieniu do długu zagranicznego, w ciągu ostatnich 200 lat przeciętna gospodarka rozwinięta uciekała się do zawieszenia spłat długu lub jego restrukturyzacji więcej niż dwa razy, a przeciętna gospodarka wschodząca więcej niż cztery razy. Wśród 64 dużych gospodarek było co najmniej 68 przypadków niespłacania długu krajowego. Niespłacaniu długu krajowego towarzyszyła zazwyczaj galopująca inflacja i znacznie gorsze wyniki makroekonomiczne.

Obecnie Polska ma znów ujemne saldo w handlu zagranicznym i potężne zagraniczne długi. Wierzyciele obligacji w cebulionie poczuli się oszukani masowym dodrukiem cebuliona czyli jego rozcieńczeniem bo to przecież nie jest rezerwowy Dolar ani Euro. W tej chwili polskie obligacje bardzo dużo płacą i nie ma na nie chętnych.
Dolary i Euro możemy tez pożyczyć tylko bardzo drogo.
Nikt na kłamstwa i kreatywną księgowość Pinokia nie da się nabrać.

W październiku 2020 Katarina Barley, niemiecka wiceprzewodnicząca Parlamentu Europejskiego, w wywiadzie rzekomo wezwała do wywierania większej presji na Węgry i Polskę w celu utrzymania zasad praworządności.
"Państwa, takie jak Polska i Węgry, trzeba finansowo zagłodzić. Dotacje unijne stanowią bowiem skuteczną dźwignię".
W rzeczywistości Barley mówiła w tym kontekście tylko o Węgrzech, a nie o Polsce.
Rozgłośnia Deutschlandfunk opublikowała krótkie przeprosiny. Słowa te wywołały oburzenie, komentarze i panikę polskich polityków.

Zachodnia Europa z coraz większym obrzydzeniem spogląda na wschodnie autokratyczne ciągoty pisowskiej "dyktatury ciemniaków" Dla zachodniego liberała między Putinem a Kaczyńskim i Orbanem są tylko różnice kosmetyczne i niuanse.Tymczasem wroga Polsce i Polakom partia PiS atakuje członków UE w obronie swojej bezkarności.
Oligarchizacja państwa ma różne drogi, ale zawsze ten sam złodziejski cel.
Bruce Ackerman, profesor Yale i przedstawiciel kręgów opiniotwórczych Ameryki pisze w Politico, że Komisja Europejska poważnie rozważa również podjęcie podobnych kroków przeciwko Polsce (chodzi o pozbawienie Węgier miliardowych dopłat unijnych ) w odpowiedzi na jej ciągłe łamanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który stwierdził, że obecny rząd łamie podstawowe zasady demokracji konstytucyjnej, do której zobowiązała się Unia Europejska. Jeśli von der Leyen zdobędzie niezbędne poparcie dla zawieszenia prawa wyborczego Polski w parlamencie do czasu spełnienia żądań sądu, Biden powinien również poprzeć jej zawieszenie w Sojuszu.

Dzepetto uwazał ze wystrugany Pinokio będzie głupi ale jest zadowolony. "Patrzcie jak kłamie i jak wysoko zaszedł"
Pinokio - Morawiecki kolejny raz publicznie kłamie. Z "załatwionym" już problemem Krajowego Programu Odbudowy, ogłoszonym przez Morawieckiego, jest podobnie jak było z załatwionym problemem kopalni w Turowie.
Z wersji prezydenckiego projektu Izby Dyscyplinarnej wynika, że jest to podobny sposób odebrania sędziom niezawisłości, poprzez stworzenie warunków dla decydowanie przez polityków o składzie orzekającym w nowej odmianie funkcjonującej teraz Izby. To zaś jest sprzeczne z wyrokiem TSUE.
Kłamstwa o porozumieniu w sprawie KPO mają już swoją historie :
Październik 2021- KE: Pieniądze z KPO będą jeśli Polska zgodzi się na 3 punkty dotyczące sędziów.
Listopad 2021- Polska: Jest blisko porozumienia.
Grudzień 2021- KE: Pieniądze z KPO będą jeśli Polska zgodzi się na 3 punkty dotyczące sędziów.
Styczeń 2022- Polska: Jest bliżej do porozumienia.

A PiS jest na łasce partyjki kanapowej Zera z 0,7% poparciem wyborcó, ale bez niej straci większość parlamentarną, więc i władzę...

Nie ma dnia żeby Pinokio nie ośmieszył i nie skompromitował Polski. Czy wykonuje rozkazy w Moskwy ? Niewykluczone. Teraz żąda pieniedzy od Norwegii bo ropa i gaz są drogie i oni "za dużo zarabiają i żerują na wojnie":
https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-05-22/polish-pm-calls-on-norway-to-share-oil-and-gas-profits-windfall
"Polish PM Calls on Norway to Share Oil and Gas Profits Windfall
Norway should share the “gigantic” profits it’s recently made as a result of higher oil and gas prices, especially with Ukraine, said Polish Prime Minister Mateusz Morawiecki."
Bolszewicki, Putinowski atak Morawieckiego na Norwegię dowodzi, że ku zaskoczeniu tępego PiS-owskiego motłochu na tłustych państwowych synekurach, Norwegowie nie zamierzają sprzedawać gazu i ropy za pół darmo. Nie pomaga wycie osłów z PiSu o solidarności energetycznej, wojnie, a nawet orły na majtach.

Niech Norwegia pokaże oświadczenia majątkowe ! Norwegia: Nie posiadamy żadnego majątku, gdyż wszystko przepisaliśmy na Szwecję.

Piszcie do rodziny Morawieckich. Oni powinni się podzielić tym nadmiarowym, gigantycznym zyskiem z działek kościelnych wyłudzonych od społeczeństwa.
Morawiecki ma pełne prawo mówić do żony „skarbie”.

Watykan ma oddać miliardy biednym !

PIS-iakom się wydaje że na arenie międzynarodowej mogą, robić to co robią w Polsce - czyli dzielić cudzym mieniem !
To Baltic Pipe bez norweskiego gazu będzie pustą rdzewiejąca rurą na dnie Bałtyku ? Morawiecki krzyczy że Norwegowie są chciwi ale nie powie ile to "przyjaciele" amerykanie sobie życzą za gaz bo to wielka tajemnica.
W szukaniu sobie wrogów w świecie PIS osiągnął mistrzostwo świata. Polska jest coraz bardziej osamotniona... i może o to chodzi. Moskwa jest zadowolona. PiS dzielnie trzyma kurs na zderzenie z górą lodową.
Teraz Pinokio wezwie Katar i USA !

Najbardziej skorumpowane są w grupie Węgry, po nich Polska a Czechy są zdecydowanie najuczciwsze. Na Węgrzech i w Polsce autokraci zamienili urzędy statystyczne w partyjno - propagandowe jaczejki.
Rzekomo największą inflacje mają Czechy a po nich Polska i Węgry. Czy ktoś w to wierzy ?
Na Węgrzech częśc towarów ma niskie ceny urzędowe i jest BRAK TOWARU

Możliwe jest też nałożenie na Polskę gigantycznych kar ( po 30 mln Euro dziennie w każdej sprawie ) przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Ciężkie pozwy Komisji Europejskiej przeciwko Polsce czekają na rozpoznanie. Siekiera do pieńka jest już przyłożona.

Na utrzymanie uchodźców z Ukrainy na razie dostajemy grosze od UE.

Na razie Unia liczy na to że Kaczyści przegrają nadchodzące wybory ale gdy wygrają nastąpi potężne uderzenie. Nie wiadomo zresztą czy Kaczyści kosztem nowego długu i grabieży nieszczęśliwych posiadaczy cebuliona będą w stanie przygotować atrakcyjną zachęcającą "kiełbasę wyborczą" dla ich patologii wyborczej.

Analityk Piotr Kuczyński - Bardzo powoli idziemy w kierunku Grecji
Radio Erewań tłumaczy: Nie powoli a galopem i nie w kierunku Grecji ale Wenezueli.

Jedzie Kaczyński ze swoim kierowcą przez miasto. Patrzy na wystawę i mówi: garnitur 200, spodnie 100, suknia 300...Co te durnowate Wolaki marudzą, że inflacja i drogo! Kierowca: Panie Prezesie, to pralnia !

niedziela, 22 maja 2022

Interes Watykanu i "pokoju" ponad wszystko

Interes Watykanu i "pokoju" ponad wszystko
Nie dziwcie się stanowisku Franciszka w obecnej wojnie Rosji z Ukrainą. Postąpił zgodnie z tradycją kościoła kat.
Watykan zawsze jest po stronie akurat silniejszego. Współpracował z najbardziej morderczymi dyktaturami.

Redakcja NYT wzywa Ukrainę do rozważenia „trudnych decyzji” związanych z oddaniem Rosji jej części zajętego podczas wojny terytorium.
Czy tak jak w 2014 roku gdy oddali Krym ? Łatwo się oddaje cudze terytorium na rzecz pokoju.
https://www.nytimes.com/2022/05/19/opinion/america-ukraine-war-support.html

sobota, 21 maja 2022

Malpy z brzytwami

Malpy z brzytwami

Historycy napiszą niedługo , że Polacy "przechlapali swój czas. Najlepszy czas"

Rządy TKM-u w pierwszej odsłonie AWS ( podzielił się on na PiS i PO ) sprowadziły tempo rozwoju gospodarczego z rewelacyjnych, trwałych 7% do ... kryzysu. Cudem rządowi SLD z profesorem Kołodką udało się wyciągnąć gospodarkę z grobu, ktora dosłownie zaczęła się rozpadać. Szkody były jednak przeogromne.
Rozmodleńcy i pomyleńcy zajęci byli głównie tworzeniem ogromnej ilosci synekur na państwowym czyli dokładnie tym samym co obecny PiS i montowaniem apokaliptycznych afer prywatyzacyjnych. Trzy z czterech wielkich buzkowych ( TW Karol i TW Docent ) deform zostały odwrócone i nie wiadomo dlaczego nie odwrócono czwartej deformy.

Kaczyński, Morawiecki i Glapiński jako trzy ekstremalnie niebezpieczne styropianowe małpy z brzytwami stworzyły warunki do nadejścia solidnego kryzysu i wielkiej inflacji. Sytuację "opanuje" ta sama ekipa, która "zarządzając" problemami związanymi z koronawirusem doprowadziła do nad, nadmiarowej śmierci czyli ludobójstwa około 200 tysięcy ludzi.
Nic nie pomoże fałszowanie danych statystycznych w GUS przez partyjnych aparatczyków PiS bowiem kryzys odczuje zdecydowana większość Polaków.
Cała nadzieja w Bogu.

Polska w 2020 roku miała drugi najwyższy w Europie udział wydatków na energię w konsumpcji gospodarstwa domowego . W tym roku najpewniej będzie on jeszcze wyższy. Wreszcie w czymś jesteśmy pierwsi ale tu akurat jako najgorsi.

Nowy wiceprezes w NBP to krewniak Brauna u Glapińskiego ! Ciekawe czy dwórki starego satyra, co to mają mu robić dobrze, będą z niego zadowolone. Ciekawe czy to jeszcze lepszy aparat niż Eryk Łon, który żądał drukowania i drukowania cebuliona.

Rząd "obniża" nierówności w Polsce. Liczba pielęgniarek na 1000 obywateli w OECD.
Polska:                    5
Średnia w OECD:    9
Niemcy:                 14

Polskie pielęgniarki są średnio najstarsze w całej Europie i możliwe że w całym świecie.
Socjalizm dzielnie walczy z problemami które sam tworzy.

piątek, 20 maja 2022

PiSInflacja coraz mocniej zakorzenia sie w gospodarce

PiSInflacja coraz mocniej zakorzenia sie w gospodarce

III Rzesza wydrukowała i wprowadziła do obiegu pewna ilość brytyjskich funtów. Miała dwa cele. Poderwanie zaufania do funta czyli zaszkodzenie Anglii i sfinansowanie swoich zakupów. Komu szkodzi PiS i ich aparatczyk Glapiński wpuszczając 400 mld wydrukowanych cebulionów ?

W kwietniu 2022 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu były aż o 23,3% wyższe niż przed rokiem - podał GUS. Tak wysokiej dynamiki nie odnotowano od 1995 roku czyli od 27 lat. Inflacja PPI wyraźnie przyspieszyła wobec 20% odnotowanych w marcu i przebiła oczekiwania analityków - konsensus rynkowy przewidywał 20,4 %. W porównaniu do poprzedniego miesiąca ceny wzrosły o 1,9%.

Kwietniowa inflacja CPI r/r w Japonii po raz pierwszy od ponad siedmiu lat przekroczyła 2%. Podobnie jest w Chinach i w Szwajcarii.

W skorumpowanej, chorej demokracji każdy może być premierem lub ministrem.
W jakim celu media powielają śmieszne wypowiedzi w kwestiach gospodarczych osobnika, któremu uzyskanie dyplomu ( koszt zakupu pracy magisterskiej z historii wynosi 1000 zł ) z historii zajęło aż 10 lat? Z tej smutnej przyczyny, że ten Sasin został powołany przez aktualnie rządzącą neosanacje na stanowisko ministra. Małpa by sobie lepiej poradziła, ale niestety wybrali Sasina.
I to jest ta "innowacyjna" gospodarka Sasina: 40 letni górnicy - emeryci i monstrualne dopłaty do ich gigantycznych emerytur.
W tym roku górnicy dostali "tylko" 30 % podwyżki. Przez dziesiątki lat będziemy dalej dopłacać do górnictwa

Peryferyjne waluty szybko kończą zywot hiperinflacją, wojną lub wymianą pieniędzy czyli "reformą walutową". Powoli dobiega juz żywot aktualnej wersji spekulacyjnego, szmatławego Cebuliona.

https://www.bankier.pl/wiadomosc/Inflacja-coraz-mocniej-zakorzenia-sie-w-gospodarce-Ze-szczytu-bedziemy-schodzic-wolniej-8337160.html
"Inflacja coraz mocniej zakorzenia się w gospodarce. Ze szczytu będziemy schodzić wolniej
W ciągu zaledwie dwóch miesięcy ceny towarów i usług konsumpcyjnych w Polsce podskoczyły o 5,5 proc. To bardziej, niż powinny wzrosnąć w ciągu dwóch lat, gdyby Narodowy Bank Polski wypełniał swój cel inflacyjny - czytamy w poniedziałkowym wydaniu "Rzeczpospolitej".
Gazeta zaznacza, że w samym kwietniu wskaźnik cen konsumpcyjnych (CPI), główna miara inflacji w Polsce, wzrósł o 12,4 proc. rok do roku i o 2 proc. w stosunku do marca.
"Tak jak w poprzednich miesiącach drożeją przede wszystkim paliwa, nośniki energii i żywność, co jest pokłosiem sytuacji na globalnym rynku surowców" - wylicza dziennik.
"Przybywa jednak dowodów na to, że inflacja w Polsce się utrwala. A to oznacza, że nawet jeśli szczyt osiągnie latem 13–15 proc. – tak zakłada większość ekonomistów – będzie opadała wolniej, niż dotąd oczekiwano" - podkreśla.
"W ocenie analityków trzeba się liczyć z tym, że także w 2023 r. inflacja będzie przekraczała 10 proc." - podkreśla gazeta.

czwartek, 19 maja 2022

Premier wzywa do wojny z Rosja

Premier wzywa do wojny z Rosja
https://myslpolska.info/2022/05/17/premier-wzywa-do-wojny-z-rosja/
"Pozwolą Państwo, że zacznę od dygresji. 30 marca 1939 r. grupa wybitnych przedstawicieli polskiej nauki – profesorowie Franciszek Bujak, Stanisław Estreicher, Stanisław Pigoń, Stanisław Grabski, Eugeniusz Romer i Stefan Glaser w towarzystwie byłego prezydenta Poznania Cyryla Ratajskiego oraz Zygmunta Lasockiego, byłego posła do parlamentu austriackiego i polskiego posła w Czechosłowacji – spotkało się z prezydentem RP Ignacym Mościckim.

W obliczu coraz bardziej niebezpiecznej sytuacji międzynarodowej (było to po wkroczeniu do Pragi i likwidacji Czechosłowacji przez III Rzeszę), zebrani apelowali o radykalną zmianę stanowiska sanacji zarówno wewnątrz kraju jak i w polityce zagranicznej.

Delegacja zwracała uwagę na rozbicie narodu, na rozluźnienie i rozgoryczenie wewnątrz społeczeństwa i apelowała o politykę zjednoczenia, o amnestię i zniesienie represji m.in. wobec Wincentego Witosa i Wojciecha Korfantego.

W odpowiedzi Mościcki stwierdził, że to wszystko nieprawda, Witos powinien zgłosić się celem odbycia kary, Korfanty jest macherem, dla którego względy moralne nic nie znaczą, stosunki wewnętrzne i zewnętrzne rozwijają się jak najlepiej. Żadnego rozdarcia i niepokojów nie ma. Ministra Becka zazdroszczą nam wielkie państwa, a obronność spoczywa w niezawodnych rękach marszałka Rydza i każdą napaść odrzucimy zwycięsko.

Profesorowie słuchali przygnębieni tym zalewem cynicznej euforii. Na kolejnym spotkaniu, w czerwcu 1939, elita sanacyjna postawiła nie dzielić się władzą z nikim. Jak napisał Stanisław Pigoń o Mościckim: „Od czerwcowej tryumfalnej uchwały pięciu rezolutnych władców minęło dwa miesiące. (…) Naszemu dostojnikowi przyszło wybierać się w drogę wspaniałą limuzyną po trakcie zaleszczyckim. Spieszył się, ale miał tyle przezornej rozwagi, że z szuflady wygrzebał stary dokument obywatelstwa szwajcarskiego”.

Wstęp ten był konieczny, gdyż tak jak ówczesna władza sanacyjna po Monachium i zajęciu Zaolzia, żyła w euforii swojego rzekomego wielkiego znaczenia na arenie międzynarodowej oraz mocarstwowej pozycji Polski, która zwycięsko odrzuci każdą napaść, tak obecna elita neo-sanacyjna w Polsce uważa się za kreatora sytuacji międzynarodowej, widzi się w roli mocarstwa i prowadzi politykę zaogniania konfliktu.

O ile zadufanie w sobie sanacji miało charakter, przynajmniej wobec ówczesnych mocarstw i perspektywy wojny, defensywne, to rząd PiS, ustami premiera Mateusza Morawieckiego, do intensyfikacji wojny nawołuje.

Trudno inaczej ocenić artykuł Morawieckiego w brytyjskim „The Daily Telegraph”, który pod tytułem „Russia’s monstrous ideology must be defeated” („Potworna ideologia Rosji musi zostać pokonana”) ukazał się 10 maja br....

Spójrzmy jakie tezy stawia Morawiecki i jakim językiem posługuje się w stosunku do Rosji. Oczywiście, w ocenie premiera, za wszystko odpowiedzialna jest jedynie Rosja, panująca w niej władza i ideologia jaką się kieruje. Morawiecki uważa ideologię „ruskiego miru” za ekwiwalent dwudziestowiecznego komunizmu i nazizmu i, że jako taka, stanowi ona śmiertelne zagrożenie dla Europy. Rzekomo, kiedy świat myślał, że będzie wiecznie oazą pokoju, Rosja przygotowywała się do wskrzeszenia demonów przeszłości. Odrodzenie Europy – pisze dalej Morawiecki, było możliwe pod jednym warunkiem – stworzenia warunków, w których wojna i totalitaryzm nie będą już możliwe.

Jak to skomentować? Czy naprawdę można być aż tak jednostronnym, tak dalece nie rozumieć tego, co się wokół działo w ostatnich trzydziestu latach i co dzieje się dzisiaj? Czy oazą pokoju dla Morawieckiego był świat wywołanej z zewnątrz wojny w Jugosławii, świat amerykańskich bombardowań tego państwa, zorganizowana przez mocarstwa zachodnie secesja Kosowa? A co z nieszczęściami milionów ludzi, które przyniosła „pokojowa” polityka USA na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej?..."

Archiwum: SERVO

Archiwum: SERVO

Czlowiek pracuje rekami i nogami kierowanymi przez mozg. Czlowiek ujarzmil zwierzeta i wykorzystuje je jako sile pociagowa i robocza. Siegnal po energie plynacej wody, wiatru, paliw kopalnych i w koncu energie atomowa.
Mechanizacja urzadzeniami napedzanymi energia wytworzona z zasobow przyrody, zastepuje najprostsza ludzka prace fizyczna.
Automatyzacja wprowadzila urzadzenia z wlasnym sterowaniem, nadzorem i kontrola. Pracuja cale zautomatyzowane linie produkcyjne.
Robotyzacja zastepuje prace ludzka – trudna do mechanizacji i automatyzacji.

Silnik napedowy w serwomechanizmie moze byc elektryczny, hydrauliczny i pneumatyczny.
Serwomechanizmy hydrauliczne nadal sa niezastapione ( korzystny w wysokocisnieniowych stosunek moment – moc / waga ) w samolotach. W samolocie bojowym silownik hydrauliczny ustala polozenie dzialek. W czolgu serwomechanizm hydrauliczny ustawia polozenie jego armaty.
Ale w maszynach CNC napedy hydrauliczne maja wiele wad ( brud, halas zasilacza hydraulicznego i generowane przez niego cieplo odprowadzane chlodnica, mala sprawnosc ) co spowodowalo ich wyparcie przez napedy elektryczne.
Pneumatyczne silniki liniowe sterowane binarnie przez kontroler PLC dobrze sprawuja sie na przyklad w maszynach pakujacych i pozycjonujacych ale nie tylko.
Moc elektrycznych serwonapedow jest w przedziale od 100 mW do 10 MW.

Najwiekszym swiatowym producentem malych silniczkow pradu stalego DC, silnikow krokowych i silnikow BLDC ( maja on wbudowane sensory Halla do komutacji pradow i stad czesto sa nazywana jako ”Hall motor”) sa koncerny Japonii. Produkcja ta jest juz zautomatyzowana.
Koncerny te oferuja tez uklady scalone driverow (typowo nie sa niestety w pelni serwomechanizmowe i pracuja w 2 kwadrantach a nie czterech ) tych silniczkow do roznych zastosowan.
Masowo uzywane sa one w Kserokopiarkach, Magnetowidach, Faxie, wszelkich drukarkach ( takze wbudowanych w urzadzenia ), maszynach do pisania, FDD, HDD, CD i kamerach. Produkcje czesci z tych urzadzen, szczegolnie magnetowidow, japonskie koncerny nieomal zmonopolizowaly w skali swiata.
W mniejszych seriach te silniki ( najwieksze z nich ) uzywane sa w automatycznych urzadzeniach do laboratoriow ( powstaja juz takie ! ) i najmniejszych maszynkach CNC.
Maksymalny szczytowy prad scalonych diverow dochodzi do 2A. Produkowane sa tania, stara technologia bipolarna ale mozliwe ze technologia zostanie ulepszona a moc i szybkosc kluczy zostana mocno podniesione. Prad do 6 A zapewniaja scalone w trojfazowe mostki ( tylko do napiecia zasilania ponizej 60 V ) tranzystory Darlingtona. Na przykladowym rysunku zestawiono oferowane rozwiazania napedow do nowoczesnej kserokopiarki. Takze dla innych z wymienionych wyzej urzadzen sa oferowane zestawy ukladow scalonych.

W 1982 roku potezny koncern Mitsubishi promujac zastosowania robotow wypuscil edukacyjno – szkoleniowego robocika na biurko „Move Master” RM-101. Kontroler maszyny z procesorem Z80, 16 KB pamieci ROM i 8 KB RAM otrzymywal od komputera interfejsem rownoleglym rozkazy w kodzie ASCII ktorych bylo 11. Dla obnizenia kosztow 5 silnikow krokowych pracowalo bez sprzezenia zwrotnego w petli otwartej. Programowanie robota bylo takie jak typowego robota.
W 1983 roku wypuszczono ulepszonego robota jako RM-501. Wazyl 10 kg majac 245 mm wysokosci. Udzwig wynosil 500 gram. Podstawa obracala sie o 240 stopni, ramie 150 stopni, lokiec 120 stopni, nadgarstek 360 stopni z dodatkowym wygieciem 180 stopni. Otwarta „dlon” miala szerokosc 80 mm. Dokladnosc pozycjonowania wynosila 0.3 mm. Sterowany byl przez PC programem w Basicu lub rekomendowanym jezyku M-Roly. Kontroler mial do 40 KB pamieci ROM i 32 KB RAM KB. PC wysylal kontrolerowi robota rozkazy przez interface rownolegly Centronics lub szeregowy RS232C. Z racji niewysokiej ceny ( 1.09 mln jenow ) sprzedano ponad 20 tysiecy sztuk tych robocikow i swiat uczy sie na nich robotyki. W kolejnych ulepszonych wersjach zastosowano juz napedy z silnikami pradu stalego DC ze sprzezeniem zwrotnym sensorami.

Pierwszego w swiecie robota IRB-6 z napedem elektrycznym silnikami pradu stalego DC o pieciu osiach i udzwigu 6 kg sprzedawal od 1975 roku szwedzki koncern ASEA. W okresie 1975-1986 sprzedano okolo 1200 sztuk robotow IRB-6. Inwertery silnikow zasilane napieciem 48Vdc wykonano na japonskich tranzystorach bipolarnych mocy. Szybko wprowadzono roboty o wiekszym udzwigu. Koncern ten w 1981 pierwszy wprowadzil w serwomechanizmach silniki pradu zmiennego AC.
Generalnie roboty przemyslowe sa jednak jeszcze bardzo drogie i moga stanowic konkurencje tylko dla najdrozszej ludzkiej pracy szczegolnie w warunkach uciazliwych i niebezpiecznych dla ludzkiego zdrowia

Tak jak elektryfikacja przemyslu trwala dekadami tak dekadami trwa i bedzie trwala popularyzacja maszyn CNC i robotyzacja przemyslu. Liderem robotyzacji jest Japonia. Tylko tam roboty stosuje sie w nowych projektach rutynowo. Potezna gospodarka Japonii nastawiona jest na eksport a ten zostal karnie przyhamowany polityka USA.

W Polsce sterowanych numerycznie obrabiarek skrawajacych do metali w 1970 roku wyprodukowano 13, 1978-310, 1980-332, 1982—209 , 1983-122 i 1985-97. Kryzys w Polsce jest gleboki i szybko sie cofamy w rozwoju. Udzial maszyn NC-CNC w calosci produkcji maszyn jest bardzo maly. Obrabiarek do metalu w 1970 roku wyprodukowano 36 300 a w 1983 46 400 sztuk i trwa spadek.
Spada nawet ilosc produkowanych polprzewodnikow !

Amerykanscy giganci produkcje rodzin standardowych silnikow elektrycznych pradu zmiennego AC zmechanizowali w latach trzydziestych i podjeli prace nad automatyzacja produkcji. Dosc trudna byla mechanizacja i automatyzacja produkcji komutatora silnikow pradu stalego DC i silnikow uniwersalnych do sprzetu AGD i narzedzi, ktorych produkuje sie pol miliarda sztuk rocznie rocznie.
Maly silniczek DC zastosowano w Walkmanie. Przed I Wojna swiatowa moc poteznych napedow DC najwiekszych – najnowoczesniejszych walcarek doszla do 10 MW ! Typowa moc silnika DC konwencjonalnej lokomotywy wynosi 500-800 kW przy napieciu 1500 Vdc. Wada silnika komutatorowego jest niska trwalosc szczotek i komutatora ale postep w tej mierzy byl duzy. Silnik DC jest ciezszy, wiekszy i drozszy niz silnik pradu zmiennego AC. Bezpieczny dla komutatora prad spada wraz z szybkoscia obrotowa silnika. Ma wiec on obszar pracy bezpiecznej SOA.
Wzgledne straty mocy na tarcie szczotek o komutator maleja z moca jednostki.
Spadek napiecia na szczotkach i kontakcie z komutatorem rowniez powoduje spadek sprawnosci.
Iskrzenie na styku komutator szczotki powoduje powstawanie zaklocen radiowych i jest niebezpieczne w srodowisku wybuchowym.
W niektorych zastosowaniach powstajacy z tarcia szczotek i komutatora pyl jest bardzo niepozadany.

Wlasciwosci wszystkich silnikow elektrycznych a w tym serwomechanizmowych sa pochodna optymalnosci projektu i cech uzytych w nim materialow.
Opracowywane sa nowe, lepsze materialy.

1.Podstawowym materialem dla przemyslu sa stale. Postep w tej dziedzinie jest powolny ale jednak trwa. Normy krajow i normy miedzynarodowe wymieniaja setke gatunkow stali weglowych, niskostopowych i wysokostopowych. Dodatkami stopowymi sa nikiel, chrom, mangan, wolfram, miedz, molibden, tytan, niob i rzadziej inne. Zanieczyszczenia - tlenki siarki i fosforu, tlen, azot – maja negatywny wplyw na parametry stali.
Z wysokogatunkowych stali produkowane sa drogie wyroby.
Dodatki stopowe sa z reguly drogie. Nikiel na rynku swiatowym moze kosztowac 20 x tyle co stal
Generalnie wyroby stalowe walcowane na zimno maja do 20% wyzsza wytrzymalosc niz walcowane na goraco. Zimnowalcowana blacha transformatorowa ma zorientowane domeny magnetyczne i znacznie nizsze straty ale w silniku kierunki pola magnetycznego sa rozne i blachy anizotropowej sie nie uzywa.
„Czy to sens ma klac ze ten swiat z kiepskiego zrobiony surowca,
bo dobry Bog juz robil co mogl teraz trzeba zawolac fachowca...”
Z pustego i Salomon nie naleje. Samochody zrobione z polskiej blachy rdzewieja jak szalone. Elementy samochodow zuzywaja sie przedwczesnie. Samochody staja sie niesprzedawalne za dewizy. Z kiepskiego surowca trudno jest cos dobrego zrobic. Z czego wynika niska jakosc produkowanej w Polsce stali ? Z mechanizmu promujacego miernoty a tlumiacego innowatorow i wynalazcow oraz z anty-innowacyjnosci calego systemu. Emigrant Tadeusz Sedzimir nazywany jest Edisonem Metalurgii. Jego opracowania kupujemy bardzo drogo z drugiej i trzeciej reki a on sam jest na cenzurze.
Polska nie jest w stanie uruchomic wlasnej ( one sa zautomatyzowane ) linii Ciaglego Odlewania Stali mimo iz linie te w swiecie pracuja od lat szescdziesiatych. Jest Akademia Gorniczo - Hutnicza. Na Politechnikach sa Wydzialy Budowy Maszyn, ktore niczego nie projektuja i nie buduja.
Stalinowski ZSRR kupil od US Stell ogromna hute zbudowana w Magnitogorsku. Maszyny z niej skopiowane w zakladach maszynowych na Uralu dostala Huta im. Lenina. Trudno aby dobra stal ( wedlug obecnych wymagan ) produkowac technologia z lat dwudziestych. Oddawana do uzytku Huta Katowice jest mocno przestarzala !
Tak wiec blednie pretensje o duze straty energii elektrycznej w przesyle i dystrybucji adresowane sa do energetykow. Powinny byc adresowane do hutnikow co to nie produkuja dobrej blachy na transformator !
To wyjasnia dlaczego polskie silnik elektryczne sa ciezsze i mniej sprawne od Zachodnich. Marny jest surowiec, wykonanie ( m.in. zadziory na sztancowej prasa blasze powiekszaja straty ) i projekt !
Zachodnie inwestycja w hute zintegrowana jest droga przy inwestycji w „Mini Mill” 1000 / 200 dolarow / ton na rok ale koszt jest tez w elektrowni dostarczajacej energii do pieca lukowego Mini Mill. Mini Mill zawsze ma automatyczna linie Ciaglego Odlewanie Stali.
Technologie ultranadkrytyczna w energetyce najwczesniej zastosowano w USA, bowiem tam stopy zaroodporne stosowane byly juz od lat w silnikach lotniczych i technologia byla opanowana. Ale zarodporna stal jest droga a niedopracowana technologia ultranadkrytyczna byla awaryjna co spowodowalo odejscie od niej wobec bardzo taniego wydobycia w USA wegla kamiennego metoda odkrywkowa. W Polsce wegiel jest wydobywany glebinowo bardzo drogo ale nie mozemy wdrozyc technologii nadkrytycznej bo m.in. jest bardzo drogi jest potrzebny w duzej ilosci nikiel i inne dodatki stopowe. Nie jest wcale pewne czy zadaniu wyprodukowania odpowiedniej stali podolalyby polskie huty.
W ZSRR produkowano serie silnikow pradu stalego P zastapiona przez serie 2P. Jak podano skutkiem zastosowania nowych materialow (!) oraz optymalizacji ich wage zmniejszono 2-3 krotnie (!), zmniejszajac moment bezwladnosci o okolo 40%, podwajajac czas pracy i obnizajac szumy i wibracje. Silniki maja wbudowane Tacho i moga miec sensor kata.
Zwiazek Radziecki sprzedaje surowce i cenne metale za dolary z tego samego powodu z jakiego Polska nieoplacalnie eksportuje wegiel – rozpaczliwie potrzebuja dolarow na zakupy na rynku swiatowym, takze technologii.
Tak jak drogi jest transport kazdego kilograma masy samolotu czy rakiety tak samo drogie jest przemieszczanie masy ramienia robota czy konstrukcji maszyny CNC na co skladaja sie masy silnikow z przekladnia i ramion oraz przedmiotu . Oczywiscie trzeba stosowac odpowiednie materialy.

2.Metale lekkie maja lepszy iloraz wytrzymalosci do masy niz stale ale najlepszy w tej mierze jest tytan, ktory w zasadzie nie jest metalem lekkim. Wysoka wytrzymalosc maja tez stopy tytanu.
Aluminiowy, ozebrowany, poczerniony korpus silnika BLDC malej – sredniej mocy obejmujacy blachy stojana dobrze odprowadzi cieplo nawet bez wymuszonego chlodzenia.

3.W maszynach synchronicznych ( do nich tez nalezy BLDC ) malej i sredniej mocy stosowane sa magnesy stale. Stosowane sa tez w silnikach komutatorowych DC i w hybrydowych silnikach krokowych. Magnes jest scharakteryzowany energia wlasciwa (B x H)max/m3.
Magnesy zelazne mialy bardzo mala energie wlasciwa. Pierwsze magnesy Alnico opracowano na przelomie lat 30/40 doskonalono do przelomu lat 60/70 wprowadzajac magnesy o strukturze anizotropowej. Maja on duza indukcje poczatkowa ( do 1.34 T ) i niewielkie pole magnetyczne powsciagajace czyli sa wrazliwe na rozmagnesowanie. Odwrotnie magnesy ferrytowe barowe i strontowe ktore sa tansze od stopow Alnico – maja mniejsza indukcje poczatkowa ale duze pole magnetyczne powsciagajace. Na poczatku lat siedemdziesiatych pojawily sie magnesy samarowo – kobaltowe SmCo. Zamiast Samaru moze byc tez zastosowana inna kompozycja metali ziem rzadkich. Magnesy te maja wieksza energie niz wczesniejsze ale sa okolo 3 razy drozsze od magnesow Alnico, ktore tez nie sa tanie Ostatnim odkryciem sa jeszcze silniejsze magnesy neodymowe NdFeB. Ten ostatni o masie 7 gram wytwarza takie pole magnetyczne jak wazacy kilogram elektromagnes !
Metale Ziem Rzadkich nie sa az takie rzadkie w skorupie Ziemi jak wskazuje ich nazwa ale ich produkcja jest bardzo uciazliwa srodowiskowo i energozerna co wyznacza wysokie ich ceny.
Gdyby nie gospodarcza blokada USA i Zachodu polskie firmy moglyby kupowac potrzebne im surowce ale nie moga a krajowe sa kiepskie.

Serwomotor stosowany jest w maszynach CNC, robotach i wielu innych urzadzeniach. Ma ekranowany kabel mocy i osobno kabel sygnalowy.
Zintegrowany serwomotor obrotowy ( moze tez byc liniowy ) moze zawierac:
-Silnik komutatorowy DC lub silnik synchroniczny AC takze jako BLDC a w przyszlosci silnik asynchroniczny
-Trzy komutacyjne sensory Halla do okreslenia kata wirnika silnika BLDC
-Tacho generator DC lub AC, bezlozyskowy
-Sensor kata: resolver, kwadratowy inkrementalny z indexem lub absolutny sensor optyczny, bezlozyskowe
-Hamulec (bezpieczenstwa ) czyli luzownik odpuszczajacy dopiero po podaniu napiecia stalego 24Vdc, bezlozykowy
-Przekladnie redukujaca. Sprawnosc szlifowanych przekladni dochodzi do 99.5% a prymitywniejszych jest ponizej 90%
-Sensor temperatury NTC / PTC w uzwojeniu
-Wentylator ze swoim niezaleznym napedem

Specyfika pracy silnika serwonapedu wynika z wlasnosci maszyny, ktorej jest czescia, i dalece odbiega od pracy silnika roboczego. Najczesciej szybki i malo dokladny jest znaczny ruch po czym nastepuje powolna dokladna faza z malym lub srednim obciazeniem
W silniku asynchronicznym namagnesowanie rotora, z jego niemala stala czasowa, daje skladowa Id pradu stojana. Iloczyn wektorowy pradu Iq statora z namagnesowaniem rotora daje moment mechaniczny. Silnik asynchroniczny nie generujacy zadnego momentu obrotowego musi pobierac prad aby rotor byl namagnesowany. Bez namagnesowania rotora silnik indukcyjny nie jest dyspozycyjny to znaczy wpierw trzeba chocby polowicznie namagnesowac rotor aby silnik generowal w ogole uzyteczny moment napedowy. Maly wspolczynnik mocy cos phi jest szczegolnie szkodliwy – kosztowny przy zasilaniu maszyny z kosztownego invertera. Nagrzewanie stojacego silnika nie oddajacego zadnego momentu tez jest minusem. W zakresie malych obrotow maszyna synchroniczna ma wieksza sprawnosc niz asynchroniczna.
Dla najlepszego wykorzystania drogiego inwertera maszyna synchroniczna ( takze BLDC ) powinna pracowac ze wspolczynnikiem mocy bliskim jednosci. Mozliwe sa odstepstwa. Troche wieksze namagnesowanie rotora pozwala uzyskac przy malych obrotach wiekszy moment a odmagnesowanie pozwala zwiekszyc maksymalna szybkosc rzecz jasna tylko przy zmniejszonym momencie obrotowym.
Silnik BLDC moze miec typowo rotor z magnesem stalym wewnetrzny lub rzadziej zewnetrzny, szczegolnie w malych jednostkach do dziedziny Office Automation.
W rotorze maszyny synchronicznej z magnesem stalym straty mocy sa niewielkie i gro mocy wydziela sie w uzwojeniu statora i zelazie statora. Cieplo z nich jest wzglednie dobrze odprowadzane do obudowy silnika, ktora aluminiowa moze byc ozebrowana i czarna dla dobrego odprowadzenia ciepla.
Silnik serwomechanizmu moze miec chlodzenie wymuszone niezaleznie pracujacym wentylatorem zewnetrzne gdy chlodzi zasysane swieze i czyste (!) powietrze lub wewnetrzne gdy tylko powietrze przeplywa w silniku co jest uzyteczne w silniku komutatorowym gdzie cieplo wydziela sie glownie w uzwojeniu wirnika i w silniku asynchronicznym gdzie nagrzewa sie aluminiowa klatka w rotorze.
W przypadku maszyn synchronicznych i silnikow DC z magnesem stalym wlasnosci magnesu wprost przekladaja sie na parametry silnika a zwlaszcza bezwladnosc i mase. Stad uzasadnione jest uzycie nawet drogich magnesow stalych o duzej energii wlasciwej. Bezwladnosc silnika ma dominujacy udzial w bezwladnosci calej maszyny i stad pasozytniczy mechanizm samo - powiekszania mocy napedu o duzej bezwladnosci, ktory glownie sam napedza swoja bezwladnosc!

Najprostszy serwonaped bez sprzezenia zwrotnego silnikiem krokowym moze miec sile powiekszona wzmacniaczem hydraulicznym. Skrajne /spoczynkowe polozenie moze wskazywac transoptor szczelinowy. Aktualne polozenie po zaniku zasilania lub wylaczeniu moze byc zapisane w pamieci nieulotnej.
Sterowanie silnika krokowego ma wielki wplyw na osiagany moment napedowy i maksymalna szybkosc pracy.
Silniki pradu stalego lub synchroniczne ( takze w odmianie BLDC ) malej i sredniej mocy sa z magnesami trwalymi. Silniki DC ze wzbudzeniem elektromagnetycznym obnizonym napieciem wzbudzenia mozna znacznie podniesc obroty kosztem maksymalnego momentu.
Nazwa bezszczotkowy silnik pradu stalego ( Brush Less DC) wprowadza w blad bowiem jest to silnik synchroniczny ale o nabiegunnikach uksztaltowanych tak ze napiecie miedzyfazowe jest trapezoidalne a nie sinusoidalne co pozwala uproscic uklad sterowania. W praktyce ten trapez moze sie niewiele roznic od sinusoidy. Mozna generowane napiecie obserwowac oscyloskopem po pokreceniu walem silnika. Gdy nie ma z sensora kata koniecznej do komutacji informacji o kacie walu silnik musi miec wbudowane trzy hallotrony podajace inverterowi sygnaly do komutacji. Tylko hipotetycznie silnik BLDC moze dostarczac 15% wieksza moc niz synchroniczny. Mankamentem BLDC sa pewne pulsacje momentu napedowego , ktorych praktycznie nie ma w silniku synchronicznym.
W inverterze do BLDC w istocie odwrocono idee pracy diodowego mostka trojfazowego. Przewodzi jeden klucz z zasilania „+” i jeden z zasilania „-” tak samo jak diody mostka i podobnie jak inverter pradu CSI z silnikiem AC.

Resolver moze pracowac w systemie z:
-Pomiarem fazy gdy uzwojenia SIN i COS sa zasilane bardzo dokladna kwadratura napiec
-Pomiarem amplitud
-Systemem z sledzacym z obserwatorem kata ktory jednoczesnie dostarcza sygnalu predkosci co jest ogromna zaleta jako ze uzyskanie sygnalu szybkosci z sygnalu polozenia droga rozniczkowania prowadzi do mocnego zwiekszenia szumow co moze byc niedopuszczalne i wymaga zastosowania Tachogeneratora .
Resolver dostarczajacy rownolegle sygnalow inverterowi zasilajacemu silnik ma zawsze tyle par biegunow co silnik synchroniczny a mechaniczne przesuniecie fazy miedzy silnikiem a resolverem jest zerowe.
Resolvery produkowane sa od dawna i od lat modele bezszczotkowe sa dosc trwale. Generalnie interfejs wspolpracujacy z resolverem jest drogi. Fanuc do swoich sterowan taki interfejs scalil w ukladzie w obudowie DIP40 niedostepnym handlowo.
Induktosyn mierzy przesuniecie liniowe. Z uwzglednieniem roznych impedancji ( bardzo male w induktosynie sa podniesione transformatorkami ) interfejsy sa takie same jak do resolvera.

Scalony kwadraturowy optyczny impulsowy sensor kata z indeksem jest niedrogi ( wzor na tarczy wykonany jest fotolitografia ) a jest nadzieja ze mikrokontrolery zostana wyposazone w interfejs do bezposredniej wspolpracy co radykalnie uprosci uklad wspolpracy. Aby miec niezawodna informacje o kacie walu silnika dla invertera silnika synchronicznego i BLDC sygnal informujacy przerwaniem procesor o nadchodzacym braku zasilania powoduje spuszczenie hamulca silnika i zapisanie w pamieci nieulotnej aktualnego „zahamowanego” kata. Miedzy tym sygnalem a resetem musi byc wystarczajaca ilosc czasu na zahamowanie silnika i zapis danych o kacie. Po podjeciu pracy mozliwa jest poprawna komutacja ale dla pewnosci przy pojawieniu sie sygnalu Index sprawdza sie i ewentualnie koryguje cyfrowy sygnal polozenia. Optyczne sensory absolutne z wielobitowym wyjsciem mierzonego kata sa logicznie proste w zastosowaniu ale drogie.
Tachogenerator DC ma trwalosc ograniczona szczotkami. Trojfazowy Tachogenerator AC wymaga prostownika fazoczulego (prosta realizacja z multiplekserami z taniej rodziny CMOS 4000) sterowanego sygnalami komutacji z invertera maszyny synchronicznej /BLDC.

Rozpietosc wydajnosci maszyn do montazu elementow przewlekanych i SMD ( Surface Mount Device ) na PCB jest duza. W najprostszych malych maszynach mozna stosowac nawet naped silnikami krokowymi ale musza byc optymalnie sterowane dla uzyskania najwiekszego momentu i szybkosci pracy. Caly czas rosnie rozdzielczosc technologii monolitycznej ale takze technologi produkcji plyt drukowanych. W ukladzie hybrydowym stosowane sa struktury elementow polprzewodnikowych. Ich montaz jest znacznie trudniejszy niz elementow obudowanych. W pierwszej polowie lat siedemdziesiatych rozpoczeto produkcje elementow elektronicznych w malych obudowach „for Hybrids” Poniewaz wzrosla gestosc PCB pozniej montowano je na plytach drukowanych a technologie quasi - hybrydowa nazwano SMD.

Jest wiele zastosowan serwomechanizmow malej mocy. Maszyny do montazu IC i maszyny do montazu PCB sa nawet z silnikami krokowymi.
Niektore koncerny mikroelektroniczne montaz wyprodukowanych struktur ukladow scalonych i tranzystorow przeprowadzaja na przyklad na Filipinach i Malezji bo tam sila robocza jest bardzo tania. Cena struktury prostego elementu wynosi okolo 50% ceny elementu obudowanego.
Niektore koncerny mikroelektroniczne oferuja produkowane struktury diod, tranzystorow i ukladow scalonych. W katalogach podano ich wyglad i bardzo szerokie zakresy parametrow, ktore struktury maja. Omowiono technologie ich montazu. Mozna w specjalnym quasi hermetycznym opakowaniu kupic tylko ilosci hurtowe. Struktura diody rodziny 1N400X jednego z producentow wazy przykladowo zaledwie 93 mikrogramy !

Na drugim koncu skali mocy serwonapedow sa na przyklad napedy wciagania w dzwigach do przeladunku kontenerow. Dzwigi te maja naped hydrauliczny lub elektryczny mocy do 200 KW.
Kontenery wygodne w calym procesie transportu od „drzwi do drzwi” przyczyniaja sie do wzrostu handlu miedzynarodowego.

Tyrystorowe invertery do zasilania silnikow DC serwomechanizmow produkowano juz pod koniec lat szescdziesiatych. Swiatowym liderem w dziedzinie sterowan CNC jest japonski Fanuc. Dostepne (!) sa kserokopie schematow jego sterowania. Sa to nowoczesne, dobre, poprawne rozwiazania warte nasladowania ale Fanuc stosuje w malej czesci wlasne, niekomercyjne uklady scalone. Fanuc na poczatku lat osiemdziesiatych zaczal przechodzic w napedach DC z tyrystorow na mostki z tranzystorami Darlingtona a w 1983 roku wprowadzil pierwszy naped AC.
Fanuc stosowal moduly tyrystorow a do wyzwalania ich uzywal malych transformatorkow. W sterowniku fazowym uzyto nieznakowanych ukladow scalonych ale sa to znane uklady Siemensa.
Pasmo sterownika tyrystorowego zalezy od ilosci pulsow „m” w okresie napiecia sieciowego . Dla m=6 czyli szesciu tyrystorow w jednym inverterze jest dwa razy szersze niz dla m=3. Sterownik o szerszym pasmie ma dwa odwrotnie rownolegle polaczone invertery i jest w nim az 12 tyrystorow.
Mankamentem produkcyjnym sterownikow tyrystorowych jest duzy naklad pracy ludzkiej. W malych - srednich jednostkach mozna ja zmniejszyc stosujac tyrystory w „platikowych” obudowach TO220 i TOP3 montowane na plycie drukowanej PCB i wspolnie dociskane do wspolnego radiatora. Produkowane na Zachodzie tyrystory w obudowach TO220 sa na prad do 25 A a w obudowach TOP3 na prad do 40 A.
Choc przewroty inverterow i zwarcie miedzyfazowe nie powinny wystapic to dla bezpieczenstwa prad zwarcia miedzyfazowego musi byc ograniczony dlawikami sieciowymi lub lepiej transformatorami. Temperatura radiatora musi byc kontrolowana bowiem wraz z rosnaca temperatura spada maksymalna stromosc napiecia du/dt tyrystora i gwaltownie wzrasta podatnosc na zaklocenia.
Zaleta inverterow tyrystorowych sa ogromne moce oferowanych jednostek i ich rozsadna cena.
Kolejna powazna wada inverterow tyrystorowych jest wprowadzanie do sieci energetycznej pradow harmonicznych.
Tyrystorowy inverter fazowy do serwomechnizmu jest jednak juz przestarzaly ale uruchomienie produkcji kopi scalonego ukladu sterownika fazowego Siemensa ma jak najbardziej sens. Sens maja tez tyrystory w obudowach TO220 ( mamy licencyjne szybkie tyrystory BT127-128 ale potrzebne sa na wiekszy prad tyrystory „fazowe” ) i TOP3

Zaleta grupy tranzytorowych inverterow jest wspolny dla nich zasilacz napiecia stalego co mocno ogranicza moc strat w rezystorze „hamowania” ktory musi byc zalaczony do wyjscia zasilacza dla absorbcji energii z intensywnie hamowanego napedu. W tym czasie hamowania pracuja jednak pozostale osie ( w robocie conajmniej 6 ) a oprocz tego wszystkie zasilane invertery PWM maja jalowe straty mocy.
Parametry tranzystorow Darlingtona stosowanych w mostkach mocy do sterowania PWM wszelkich silnikow ciagle ulegaja polepszeniu. Prad Ic struktur wysokonapieciowych tranzystorow Darlingtona jest nie wiekszy od 10-15A i laczy sie ich w module odpowiednio duza ilosc po selekcjonowaniu do pracy rownoleglej. Stosowana jest w module osobna bardzo szybka dioda antyrownolegla bowiem dioda scalona z tranzystorem wysokonapieciowym jest bardzo wolna. Montaz struktur Darlingtonow w modulach jest automatyczny. Moduly te nie sa masowo produkowane i stad ich wysoka cena. Doskonalone sa tez scalone uklady driverow do Darlingtonow mocy ale do perfekcji duzo im jeszcze brakuje
Potezny koncern General Electric w 1985 roku wprowadzil na rynek komercyjne tranzystory IGBT mocy – Insulated Gate Bipolar Transistor. Sa wygodnie sterowane bramka jak tranzystor Mosfet i maja juz dosc szeroki obszar pracy bezpiecznej. Podobnie jak w wylaczalnym bramka tyrystorze GTO wystepuje w nich przeciaganie pradu po wylaczeniu co daje duze dynamiczne straty mocy czym totalnie roznia sie od tranzystorow Mosfet. Produkcje tych tranzystorow IGBT (sa japonskim wynalazkiem) podjely tez inne koncerny i sa one doskonalone pod katem szybkosci wylaczania i pracy bez stratnych snubberow RCD.

Wymienione tu elementy elektroniczne podlegaja zachodnim ograniczeniom eksportowym COCOM i stad koniecznosc uruchomienia ich produkcji w krajach socjalistycznych

Komputer sterowania CNC / robota ma na wyjsciu przetworniki DAC i analogowy sygnal wyjsciowy jest wielkoscia zadana pradu silnika dla „Amplifier” zasilajacego silnik serwomechanizmu.
Sterowanie fazowe lub PWM moze wykonac wydajny mikrokontroler i w tym wypadku ma on informacje z przetwornika ADC o pradzie silnika, ktory musi byc probkowany dla miarodajnosci w odpowiednim momencie cyklu PWM lub cyklu 60 deg w sterowniku fazowym. Rozwiazanie to jest nowoczesniejsze ale wymagania na szybkosc mikrokontrolera sa bardzo wysokie. Niemniej mikrokontrolery sa coraz wydajniejsze i maja coraz lepsze wbudowane peryferia a w tym generator sterujacego sygnalu PWM

Poniewaz w serwomechanizmach najwieksza czesc jego bezwladnosci stanowi sam silnik stosowane jest dynamiczne forsowanie napedu. Stad konieczne jest umieszczenie w uzwojeniu silnika termistora PTC lub NTC aby silnika nie przeciazyc. Alternatywnym rozwiazaniem jest elektroniczny obserwator wyznaczajacy na postawie historii pradu silnika domniemana temperature jego uzwojen. Produkowane lakiery izolujace drut nawojowy silnika maja coraz wyzsze dopuszczalne temperatury pracy ale pamietac nalezy o tym ze zbyt wysoka temperatura pracy uzwojen i silnika mocno skroci zywot silnika a niektore magnesy ulegna oslabieniu.

Podsumowujac:

1.Automatyzacja trwa juz dekady. Powazne prace nad dalsza mechanizacja i automatyzacja prowadzono u Forda juz tuz przed wojna. Politycy do automatyzacji produkcji podchodza jak do Jerza bojac sie bezrobocia czyli okropnych klopotow gospodarczo - spolecznych.

2.Aksamitnie okupowane przez USA Japonia i Niemcy sa w grupie najnowoczesniejszych i najpotezniejszych gospodarek swiata. Japonia i Niemcy swoim eksportem prowadza wojne gospodarcza ze swiatem. Koncerny obu krajow wspolpracuja z ich rzadami. Mitsubishi seryjnie wyprodukowal robociki edukacyjne aby przygotowac kadry do zaprogramowania w fabrykach tych maszyn i integracji ich z procesem produkcyjnym. Japonia jest jedynym krajem swiata gdzie roboty sa stosowane rutynowo. Produkcje ulepszonej kopii tych robocikow mozna w Polsce uruchomic bazujac na nielegalnie kupowanych elementach.
Emigrujacy – uciekajacy z Polski na Zachodzie podejmuje najgorsze, slabo platne prace ktorych nie chca wykonywac miejscowi. Tymczasem w wielu dziedzinach brakuje tam kwalifikowanych inzynierow i technikow. Miedzy innymi do maszyn CNC ( tez CAD – CAM ) i robotow

3.Japonia chcac niszczyc w swiecie nowoczesna konkurencje musi tanio ( maly naklad ludzkiej pracy ) produkowac bardzo dobre wyroby. Automatyzacja produkcji byla i jest tam koniecznoscia.
Eksport jest potrzebny do zakupu surowcow jako ze kraj jest w nie dosc ubogi.
Japonska mikroelektronika jest jedna z najpotezniejszych w swiecie.

4.Kryzys z definicji nie jest zdarzeniem ktore trwa dlugo. Natomiast polski kryzys zadluzenia zagranicznego wzmocniony sankcjami za wprowadzenie stanu wojennego trwa i trwa.
Historia uczy ze sa rozne wyjscia z kryzysow. II Zimna Wojna wydaje sie dogasac. Porozumienie sie supermocarstw USA z ZSRR moze skutkowac lagodnym potraktowaniem polskiego dluznika tak jak wszystkich innych dluznikow ze swiata.

5.Rentowna jest tylko masowa produkcja mikroelektroniczna. Polska gospodarka jest za mala aby wiele rodzajow mikroelektroniki produkowac tylko na swoje potrzeby ale trwa wymuszajace technologiczne embargo. Cemi potrafi produkowac tylko stare, proste uklady scalone korzystajac z cudzych masek. Cemi nie potrafi nawet wyprodukowac wysokonapieciowych tranzystorow mocy co musi dziwic i zastanawiac bo przeciez produkowane sa one w 4 krajach socjalistycznych. Mozliwe ze kierownictwo chce ta firme doprowadzic do rozkladu w mysl hasla „Im gorzej, tym lepiej”

6.Polska jest duzym producentem statkow a na statkach jest duzo napedow elektrycznych. Nie wszystkie porty maja dzwigi kontenerowe i tam statek sam musi sie obsluzyc. Kontenerowce z wlasnymi dzwigami sa drogie i poszukiwane na swiatowym rynku. Sa tez inne poszukiwane rodzaje statkow ale polskie stocznie produkuja tylko jednostki prymitywne i najtansze. Co gorsza ich elektronike i automatyke kupujemy bardzo drogo (omijanie embarga ) za dewizy.
Drogi jest potezny dzwig - suwnica na nabrzeze portu kontenerowego. Bardzo szybko przeladowuje on kontenery ze statku na platformy kolejowe lub ciezarowki TIR.

7.Polska przerobila sie na prymitywna niewolniczo -panszczyzniana kolonie w XVI-XVII wieku co doprowadzilo w koncu do upadku panstwa.
Zboze w Gdansku bylo 2 x krotnie drozsze niz na polskich rynkach lokalnych, zas w Amsterdamie 2 x krotnie drozsze niz w Gdansku. Glowna korzysc z handlu w Polsce odnosily kupieckie rody niemieckie w Gdansku, ktory na tle polskich miast byl niewyobrazalnie bogaty i wielki oraz flota Holendrow. Gigantyczna „flota Amsterdamska” budzila dziki podziw w oczach polskiej szlachy. Zboze glownie wysylano do krajow, w ktorych na skutek nieurodzaju znacznie wzrosly ceny. W Amsterdamie magazynowano zboze w duzych spichrzach. Ceny zboza ustalone na gieldzie w Amsterdamie decydowaly o cenach w calej Europie – Genui, Madrycie, Lizbonie i Londynie. W owym czasie tylko Holendrzy mieli rozbudowana w swiecie, monopolistyczna siec bankowosci i operacji kredytowych. Tylko oni mogli zorganizowac duze przedsiewziecia w handlu miedzynarodowym.
Potezna Kompania Wschodnio - Indyjska handlowala ponad 100 towarami: zlotem, srebrem, miedzia, cyna, opium, a takze wszystkim, na czym byl duza marza. Za zloto i srebro ( duza czesc piracko zrabowana Hiszpanom ) z Holandii kupowano skory jelenie w Tajlandii, ktore sprzedawano dalej w Japonii. Za skory kupowano miedz, ktora sprzedawano w Indiach za materialy bawelniane. W Molukken (dzisiejsza Indonezja) za bawelne kupowano przyprawy (gozdziki, cynamon, pieprz, galka muszkatolowa) i z tym wracano do Europy. Po calym wielkim obiegu handlowym powiekszano kapital 10-krotnie!

8.Byle polskie obszary pod administracja zaborcow sporo sie gospodarczo podciagnely ale kapitalisci byli tam obcy narodowo. Za wladzy sanacyjnej zlodziejskiej dziczy nie powstala w Polsce ani jedna duza prywatna firma a gospodarka ulegla makabrycznej prymitywizacji. Niemcy Polske momentalnie podbili.
Polska i inne kraje slowianskie mialy byc dla Niemiec czyms takim jak eksploatowane brytyjskie kolonie dla Anglii. Ale po wojnie kolonializm zostal zastapiony przez znacznie perfidniejszy i bardziej oplacalny neokolonializm. Tym razem wojne gospodarcza prowadza znow Niemcy i Japonia.
Teraz wojuje sie technologia i pieniadzem. Ale z podobnie oplakanym skutkiem dla pokonanych.
Zatem wszystko sprowadza sie do miejsca w swiatowym podziale pracy.

9.Polskie silniki krokowe na tle silnikow japonskich tylko smiesza. Z braku dobrej stali ( takze metali lekkich i tytanu ) i magnesow nie mozna wyprodukowac dobrych silnikow krokowych i silnikow BLDC. Parszywa stal ma za duzo siarki i fosforu. Z tego powodu wszystko rdzewieje a korozja powoduje gigantyczne szkody gospodarcze. Dodatki stopowe sa drogie a nie mamy (we wspolnym worze ) dolarow i dlatego stali dobrej jakosci nie produkujemy. Kolo patologi z hutnikami sie zamyka.

10.Automatyzacja ( z nieodlacznie wysokimi wynagrodzeniami pracownikow ) jest w dodatnim sprzezeniu zwrotnym z sama automatyzacja i wzrostem gospodarczym na wiele sposobow. Miedzy innymi sprzedaz na rynku swiatowym nowoczesnych wyrobow pozwala kupowac wszelkie potrzebne materialy i surowce oraz elementy jako zaopatrzenie produkcyjne.
Prymitywna gospodarska z tanimi wyrobami i Tania Sila Robocza zadnej automatyzacji nie potrzebuje i jej na nia nie stac skoro tanszy jest niewolnik.
Sukces rodzi kolejny sukces a porazka kolejna porazke.
Zapozniona Japonie pierwszym razem z powodzeniem modernizowala w XIX wieku dynastia Meiji a drugim razem Japonia wziela sie do galopu w latach piecdziesiatych po druzgocacej klesce wojennej. Japonia wpierw przyswoila zachodnie technologie a potem uczen stal sie lepszy od mistrza.
Niestety Polska nie potrafi modernizowac i rozwijac drogo zakupionych zachodnich technologii.

Zalacznik.

1.Schemat ideowy ( czesc ) i blokowy ( reszta ) robocika edukacyjnego Mitsubishi.

2.Schemat blokowy robota Asea z napedem silnikami AC

3.Schemat ideowy IV kwadrantowego sterownika do silnika BLDC serwo. Uklad jest zbudowany z prostych ukladow scalonych ( logika, wzmacniacze operacyjne, komparator ) i elementow dyskretnych i nadaje sie do scalenia. Gorne klucze mocy („Hall motor” jest malej mocy i innego nie ma ) to tranzystory Darlingtona PNP a dolne NPN czyli w rozwiazaniu na wysokie napiecia potrzebne sa odpowiednie drivery. Prad mierzony jest tylko jednym rezystorem.
Napieciowym sygnalem zadanym ( ma pochodzic z DAC komputera CNC / Robota ) jest prad silnika.
Testowa ( tylko testowa ) petla predkosciowa jest dosc prymitywna. Oba zbocza 3 sygnalow sensorow Halla sa zrozniczkowane bramkami EXOR z obwodem RC na jednym wejsciu a szpilki podane do timera a sygnal predkosci DC z timera wygladzony obwodem RC. Podano go do regulatora PI petli predkosci ( nadrzednej w kaskadzie w stosunku do pradu ) a sygnal zadany jest z generatora.
Dzialanie obserwowane oscyloskopem jest bardzo dobre. Mniejsze niz mozna sie spodziewac ( taka jest uroda silnika BLDC ) sa pulsacje predkosci.

4.Schemat drivera do tranzystora Darlingtona zbudowanego ze zwyklych tranzystorow BUX48A ( 450/1000 V, 15 A). Napiecie zasilania jest ograniczone napieciem Uceo i napieciem ( wybranego na najwieksze Uceo ) tranzystora - przesuwnika poziomu BF459.
Do zasilania driverow jest uzyta przetwornica i to w dodatku z wieloma izolowanymi uzwojeniami wtornymi.
Przy zasilaniu z prostownika jednofazowego „310” Vdc klucz obciazony elektrycznym czajnikiem z indukcyjnoscia wygladzajaca ( warunki przelaczania jak w trojfazowym inverterze ) bez snubbera pracuje znakomicie.
Tranzystor bipolarny to nie jest jednak dla energoelektroniki „klucz marzen”. Kompletny inverter bylby okropnie skomplikowany.